វៀតណាម គំរាមបិទហ្វេសប៊ុក បើមិនព្រមចាត់វិធានការ ត្រួតពិនិត្យខ្លឹមសារ លើក្រុមប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល

ដោយ ស៊ឺន ចែងចើន

រដ្ឋាភិបាលរបបក្រុងហាណូយនៃបក្សកុម្មុយនិស្តវៀតណាម បានព្រមានពីការបិទការិយាល័យតំណាងរបស់ក្រុមហ៊ុនហ្វេសប៊ុក (Facebook) នៅក្នុងប្រទេសរបស់ពួកគេ ប្រសិនបើបណ្តាញសង្គមមួយនេះ មិនព្រមបង្កើនសកម្មភាពរឹតត្បិត លើមាតិកានយោបាយ ឬការរិះគន់ ប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល នៅលើបណ្ដាញទំនាក់ទំនងសង្គមរបស់ខ្លួនទេនោះ ។ ជាការឆ្លើយតប ក្រុមហ៊ុនអាមេរិកមួយនេះ បានបដិសេធចំពោះសំណើនេះ ដោយថា ខ្លួនមិនអាចធ្វើតាមបានឡើយ ។ ចំណែកពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម សម្តែងការសោកស្តាយ និងព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំង អំពីសិទ្ធិសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិត្រូវបានដាក់កំហិត នៅប្រទេសវៀតណាម ។

FILE PHOTO An internet user looks at a Facebook page in Hanoi, Dec. 30, 2015. Reuters

បើតាមសេចក្ដីរាយការណ៍របស់ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន Reuters ចេញផ្សាយ នៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រ ទី ២០ ខែវិច្ឆិកា ឲ្យដឹងថា ប្រទេសវៀតណាម បានព្រមានបិទហ្វេសប៊ុក នៅក្នុងប្រទេស ប្រសិនបើក្រុមហ៊ុននេះ មិនធ្វើតាមសម្ពាធរបស់រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ក្នុងការត្រួតពិនិត្យខ្លឹមសារពាក់ព័ន្ធ នឹងនយោបាយ ដែលបង្កឲ្យមានការប្រឆាំង នឹងរដ្ឋាភិបាល ការប្រឆាំងគណបក្ស (កុម្មុយនិស្តវៀតណាម) អំពើហិង្សា ឬបង្ខូចរបបដឹកនាំ ដែលបានចុះផ្សាយ នៅលើបណ្ដាញទំនាក់ទំនងសង្គមយក្សរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកមួយនេះ ។

មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់របស់ក្រុមហ៊ុនបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុក ដែលមានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក បានថ្លែងប្រាប់ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន Reuters ក្នុងសម្តីដើមថា «យើងបានអនុវត្តតាមកិច្ចព្រមព្រៀងគ្នា កាលពីខែមេសា ។ ហ្វេសប៊ុក បានគោរពតាមកិច្ចព្រមព្រៀងនោះ ហើយយើងចង់ឲ្យរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម នឹងធ្វើបែបនេះ ដូចគ្នា ។ យ៉ាងនេះក្តី ពួកគេ បានស្នើសុំយើងជាថ្មី ឲ្យបង្កើនការរឹតត្បិត លើការបង្ហោះខ្លឹមសារ ដែលប្រឆាំង នឹងរដ្ឋអំណាច ដោយអ្នកប្រើប្រាស់ក្នុងប្រទេសវៀតណាម» ។

មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រូបនោះដដែល ក្នុងលក្ខខណ្ឌសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ ដោយសារជាបញ្ហារសើប បានបន្ថែមថា ក្រុមហ៊ុនហ្វេសប៊ុក បានប្រាប់ទៅពួកគេ (វៀតណាម) វិញថា ខ្លួននឹងមិនអនុវត្តតាមការស្នើសុំនោះទេ តែអាជ្ញាធរទីក្រុងហាណូយ បានគំរាមកំហែង ដោយព្រមានថា នឹងចាត់វិធានការឆ្លើយតប ដោយការបិទ ហ្វេសប៊ុកទាំងស្រុងនៅវៀតណាម ដែលជាទីផ្សារដ៏ធំមួយសម្រាប់ក្រុមហ៊ុនប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយបណ្តាញសង្គមនេះ និងជាកន្លែងរកចំណូលបានជិត ១ ពាន់លានដុល្លារ ។

ឆ្លើយតបទៅ នឹងសំណួររបស់សារព័ត៌មានរ៉យទ័រ ក្រសួងការបរទេសវៀតណាម បានបញ្ជាក់ថា ហ្វេសប៊ុកគួរតែគោរពតាមច្បាប់ក្នុងស្រុក និងបញ្ឈប់ «ការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មាន ដែលរំលោភលើទំនៀមទម្លាប់ប្រពៃណីរបស់វៀតណាម និងរំលោភលើផលប្រយោជន៍រដ្ឋ» ។

ទាក់ទង នឹងបញ្ហានេះ ក្រុមសកម្មជនខ្មែរក្រោម ភាគច្រើនជាយុវជន ដែលនិយមប្រើប្រាស់បណ្ដាញទំនាក់ទំនងសង្គមហ្វេសប៊ុក ដែលពួកគេអាចចាត់ទុកថា ជាប្រភពព័ត៌មានដ៏សំខាន់ សម្រាប់ទទួលព័ត៌មានពាក់ព័ន្ធ នឹងរឿងរ៉ាវនៃទឹកដីកម្ពុជាក្រោម បានសម្តែងការព្រួយបារម្ភជាខ្លាំង បើសិនជា ក្រុមហ៊ុនហ្វេសប៊ុក ព្រមធ្វើតាមជាមួយរដ្ឋាភិបាលកុម្មុយនិស្តវៀតណាម ក្នុងការបិទខ្ទប់ និងត្រួតត្រាការបញ្ចេញមតិ ឬលុបចោលនូវរាល់សារណា ចេញពីប្រព័ន្ធបណ្តាញសង្គមរបស់ខ្លួន ដែលអាជ្ញាធរវៀតណាម ចាត់ទុកជាទង្វើខុសច្បាប់ ហើយប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលនោះ ។ ពួកគេលើកឡើងថា នៅប្រទេសវៀតណាម លំហសេរីភាពបញ្ចេញមតិ ការជួប ប្រជុំរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ នៅទីសាធារណៈ ដើម្បីសម្តែងមតិដោយសន្តិវិធីជាដើម ត្រូវបានអាជ្ញាធរហាមឃាត់ ។ ដូច្នេះ ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម បានងាកមកប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុក ដែលជាផ្នែកមួយនៃសេរីភាពបញ្ចេញមតិ ដោយសារតែវាមានលក្ខណៈសេរី និងទូលំទូលាយជាងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ដូចជា វិទ្យុ ទូរទស្សន៍ និងកាសែតជាដើម ខណៈប្រទេសវៀតណាមជាប្រទេសប្រកាន់យករបបដឹកនាំបែបកុម្មុយនិស្ត រាល់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយជារបស់រដ្ឋ ហើយមិនមានស្ថាប័នព័ត៌មានឯកជនផ្សាយព័ត៌មានឯករាជ្យឡើយ ។

សកម្មជនទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម គោរពសិទ្ធិខ្មែរក្រោមដ៏លេចធ្លោម្នាក់ គឺយុវជន តោ ហ្វាងចឿង បានកត់សម្គាល់ឃើញថា នៅក្នុងរយៈពេលចុងក្រោយនេះ ស្របតាមការវិវឌ្ឍនៃវិស័យបច្ចេកវិទ្យា និងព័ត៌មានកាន់តែមានការរីកចម្រើន ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម កាន់តែច្រើនឡើង ចាប់ផ្តើមប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធអ៊ីនធើណិត និងបណ្តាញសង្គម ។ ជាពិសេស បណ្តាញទំនាក់ទំនងសង្គមហ្វេសប៊ុក ដោយពួកគេនាំគ្នាបង្កើតគណនី និងទំព័រហ្វេសប៊ុក ដើម្បីផ្តល់ព័ត៌មាន សម្តែងមតិផ្ទាល់ខ្លួន និងបញ្ចេញទស្សនៈនយោយរបស់ពួកគេ ដោយមិនមានការភ័យខ្លាចឡើយ ។

ទោះជាបែបនេះក្តី យុវជន តោ ហ្វាង ចឿង បាននសម្តែងការខកចិត្តយ៉ាងខ្លាំង ពេលទទួលបានដំណឹងថា រដ្ឋាភិបាលទីក្រុងហាណូយ បានគម្រាមដាក់កំហិត ឬក៏ចង់បិទក្រុមហ៊ុនបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុក នៅក្នុងប្រទេសវៀតណាម ។ លោកថា បើសិនជាក្រុមហ៊ុនហ្វេសប៊ុក បានផ្សំគំនិត ដោយរួមដៃជាមួយអាជ្ញាធរវៀតណាម ក្នុងការបិទខ្ទប់ និងត្រួតពិនិត្យការបញ្ចេញមតិ ហើយរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ដាក់កំហិតផ្លូវច្បាប់ទៅលើអ្វី ដែលអ្នកប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតអាចបង្ហោះ នៅលើបណ្ដាញសង្គម ដើម្បីកាត់បន្ថយសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិតាមបណ្ដាញអ៊ីនធឺណិត ពេលនោះ វាពិតជា នឹងជះឥទ្ធិពលមកលើពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ដោយពួកគេអាច នឹងលែងហ៊ានបញ្ចេញមតិ ឬនិយាយពីប្រវត្តិទឹកដីកម្ពុជាក្រោម លើបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុកទៀត ។ យុវជន តោ ហ្វាងចឿង លើកឡើកទៀតថា បើគ្មានបណ្តាញទំនាក់ទំនងសង្គមទេ ពិភពលោក នឹងមិនដឹងពីការតស៊ូមតិរបស់ខ្មែរក្រោមទាក់ទង នឹងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម មកលើពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមឡើយ ។

យុវជន តោ ហ្វាងចឿង៖ «បើបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុកបិទមែន ប្រាកដណាស់ នឹងជះឥទ្ធិពលដល់ខ្មែរក្រោមធំមែនទែន ដែលអាចប្រៀបបាន ដូចយើងរស់នៅក្នុងសម័យប្រទេសមិនទាន់ជឿនលឿន សម័យមិនទាន់មានហ្វេសប៊ុក ។ ដូច្នេះ ការបិទហ្នឹង នាំឲ្យការដើរថតក្រោយមកវិញ ។ ពីព្រោះខ្មែរក្រោមយើង សព្វថ្ងៃហ្នឹង យល់ដឹងពីសង្គមជាតិ យល់ដឹងពីប្រវត្តិសាស្ត្រ យល់ដឹងពីទឹកដីខ្មែរកម្ពុជាក្រោម អាស្រ័យបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុក» ។

យុវជនខ្មែរក្រោមម្នាក់ទៀត ឈ្មោះ ថាច់ កឿង ដែលនៅមិនទាន់បង់ប្រាក់ពិន័យរាប់រយដុល្លារ ទៅមន្ទីរព័ត៌មាន និងទូរគមនាគមន៍ខេត្តព្រះត្រពាំង ដោយសារតែលោកប្រើប្រាស់បណ្ដាញសង្គម ដើម្បីសម្តែងមតិរិះគន់គុណភាពអង្ករវៀតណាម ដែលចែកឲ្យខ្មែរក្រោម ដែលរងផលប៉ះពាល់ដោយសារតែជំងឺ COVID-19 នោះ អះអាងថា លោក មិនជឿថា វៀតណាម នឹងបិទក្រុមហ៊ុនហ្វេសប៊ុករបស់អាមេរិកនោះទេ ។ លោកលើកឡើងថា ដើម្បីផលប្រយោជន៍ខាងសេដ្ឋកិច្ចរវាងក្រុមហ៊ុន និងវៀតណាម ហ្វេសប៊ុកអាច នឹងសម្រេចចាត់ វិធានការផ្នែកខ្លះ តាមសំណើរបស់ក្រុងហាណូយ ក៏ព្រោះតែប្រព័ន្ធបណ្តាញសង្គមមួយនេះ ទាំងរដ្ឋាភិបាល និងប្រជាពលរដ្ឋវៀតណាមរាប់លាននាក់ នៅតែត្រូវការឲ្យបន្តដំណើរការប្រតិបត្តិសេវានេះ ដែលដើរតួនាទីសំខាន់បំផុត ក្នុងប្រទេសវៀតណាម ដែលមិនអាចខ្វះបាន ។

យុវជន ថាច់ កឿង៖ «វៀតណាម គំរាមថា បិទហ្នឹង បើតាមប្អូនសង្កេត វាមិនអាចបិទបានទេ ។ ពីព្រោះ នៅក្នុងទេសវៀតណាម ធ្វើម្តេចបិទបាន ពីព្រោះមនុស្សរាប់ពាន់រាប់លាននាក់ គេប្រើហ្វេសប៊ុកហ្នឹង ។ ទីមួយ គេប្រើខាងការងាររកស៊ី ទីពីរខាងជួញលក់ដូររាល់ថ្ងៃ សេដ្ឋកិច្ចនៅវៀតណាមញ៉ើ (ពឹងអាស្រ័យ) តែហ្វេសប៊ុក ។ ដូច្នេះ វៀតណាម រាល់ថ្ងៃហ្នឹង សង្ឃឹមសេដ្ឋកិច្ច នៅលើហ្វេសប៊ុក ហើយបើថាបិទមែន វា នឹងបាត់សេដ្ឋកិច្ចមួយដ៏ធំ ។ ដូច្នេះ ចំណុចប្អូនឃើញថា វាមិនបិទទេ វាគ្រាន់តែគំរាម» ។

យ៉ាងណាក៏ដោយ យុវជន ថាច់ កឿង ឲ្យដឹងថា ក្នុងករណី ដែលឈានទៅដល់ការបិទហ្វេសប៊ុក ពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ឬក៏ក្រុមហ៊ុនបិទការិយាល័យតំណាងរបស់ពួកគេដោយខ្លួនឯង ដោយសារតែឈរលើគោលការណ៍គោរពសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិនោះ លោកថា នៅមានធ្យោបាយផ្សេងៗ ជាច្រើនទៀត ក្រៅពីហ្វេសប៊ុក ដែលកម្មវិធី បណ្តាញសង្គមទាំងនោះ មានសុវត្តិភាពជាង និងលើកដំកើងសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ ហើយគ្រប់កិច្ចសន្ទនា ត្រូវបានលាក់ការជាសម្ងាត់ទៀតផង ។

គួរបញ្ជាក់ថា នៅក្នុងប្រទេសវៀតណាម បច្ចុប្បន្ន មានប្រជាជនសរុបទាំងអស់ជិត ៩៦ លាន នាក់ និងជាង ៦០ លាននាក់ប្រើហ្វេសប៊ុក ។ នៅប្រទេសនេះ ទោះបីមានការកំណែទម្រង់សេដ្ឋកិច្ច និងបង្កើនការបើកចំហ ចំពោះការផ្លាស់ប្តូរសង្គមក៏ដោយ ក៏បក្សកុម្មុយនិស្ត ដែលកំពុងកាន់អំណាច នៅតែរក្សាការត្រួតពិនិត្យយ៉ាងតឹងរ៉ឹងលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងអត់ធ្មត់តិចតួច ចំពោះការប្រឆាំង ។ ប្រទេសនេះ ឈរនៅលំដាប់ទី ៥ ពីបាតតារាងនៃចំណាត់ថ្នាក់ពិភពលោកអំពីសេរីភាពសារព័ត៌មាន ដែលចងក្រងដោយអង្គការអ្នក សារព័ត៌មានគ្មានព្រំដែន ។

គិតចាប់តាំងពីដើមខែកុម្ភះឆ្នាំ ២០២០ ដែលប្រទេសវៀតណាម បានដាក់ឲ្យប្រើប្រាស់ច្បាប់សន្តិសុខ ស្ដីពីឧក្រិដ្ឋកម្មលើបណ្ដាញអ៊ីនធឺណិតរួចមក អាជ្ញាធរវៀតណាម បានបង្កើនការចាប់ខ្លួន និងដាក់ទោសសកម្មជនអ្នកប្រឆាំងតាមប្រព័ន្ធសង្គម កាន់តែច្រើនឡើងៗ តាំងពីឆ្នាំ ២០១៦ មក ។ ការរាតត្បាតរបស់កូវីដ-១៩ បានធ្វើឲ្យស្ថានភាពសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិកាន់ដុនដាបបន្ថែមទៀត ។ អាជ្ញាធរបានកោះហៅ អ្នកលេងហ្វេសប៊ុកជាង ៦៥០ នាក់ ទៅសួរចម្លើយ ជុំវិញការបង្ហោះសារ ដែលមានទាក់ទងនឹងវិបត្តិកូវីដ-១៩ ។ នេះបើតាមទិន្នន័យរបស់អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ (Amnesty International) ។ ក្រុងហាណូយ បានពង្រឹងវិធានការរឹតបន្តឹងថ្មីបន្ថែម ដើម្បីដាក់ទោសអ្នករិះគន់តាមអ៊ីនធឺណីត ។ អ្នកប្រើប្រាស់ហ្វេសប៊ុកជាច្រើន បានទទួលការផាកពិន័យ និងខ្លះទៀត បានបង្ខំចិត្តលុបសាររបស់ខ្លួនឯង ។ ១០% នៃអ្នកទោសនយោបាយក្នុងពន្ធនាគារវៀតណាម ជាសកម្មជនប្រជាធិបតេយ្យតាមប្រព័ន្ធហ្វេសប៊ុក ។ នេះបើតាមអង្គការ Amnesty International ដដែល ។

ចំណែករបាយការណ៍ របស់អង្គការ សមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម នៅកម្ពុជា និងសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម មានមូលដ្ឋាន នៅសហរដ្ឋអាមេរិក បង្ហាញថា នៅក្នុងឆ្នាំ ២០២០ នេះ មានសកម្មជនខ្មែរក្រោម មិនតិចជាង ១០ នាក់ទេ ដែលត្រូវបានអាជ្ញាធរវៀតណាម កោះហៅទៅសួរចម្លើយជាបន្តបន្ទាប់ និងពិន័យប្រាក់ជាទម្ងន់ ដោយសារតែពួកគេប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គម ដើម្បីបញ្ចេញមតិជុំវិញប្រវត្តិសាស្ត្រទឹកដីកម្ពុជាក្រោម ។ ក្រៅពីនេះ អាជ្ញាធរវៀតណាម ក៏បានធ្វើទុក្ខបុកម្នេញពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ដោយការរឹបអូសយកដីធ្លី និងការចាប់ខ្លួនឃុំខ្លួន ឬដាក់ពន្ធនាគារ ៕