​វៀតណាម​ ​សារភាព​ថា ៖ មានការ​ចាប់ខ្លួន​ពី​បទ​រក្សាទុក​នូវ​សេចក្តីប្រកាស​របស់​ ​អ​.​ស​.​ប​ ​ស្តីពី​​​ «សិទ្ធិ​ជនជាតិ​ដើម​»

ចំពោះ​ការ​ឆ្លើយតប​របស់​រដ្ឋាភិបាល​វៀតណាម​ ​ទៅកាន់​សាខា​នីតិវិធី​ពិសេស​នៃ​ការិយាល័យ​ឧត្តមស្នងការ​អង្គការសហប្រជាជាតិ​ ​ទទួលបន្ទុក​សិទ្ធិមនុស្ស​នេះ​ ​កាលពី​ថ្ងៃ​ទី​ ​៣​០​ ​មិថុនា​ ​២​០​២​១​ ​ត្រូវ​បាន​អង្គការ​ប្រជាជាតិ​ ​និង​ប្រជាជន​ដែល​គ្មាន​ដំណាង​ ​ហៅ​កាត់​ថា​ UN​P​O ​បាន​បញ្ចេញ​ប្រតិកម្ម​យ៉ាង​ខ្លាំង​ទៅ​នឹង​ការ​បកស្រាយ​របស់​វៀតណាម​ ​ដែល​បាន​ឆ្លើយតប​យក​រួចខ្លួន​ ​។​ ​អង្គការ​ UN​P​O ​បាន​លើកឡើង​ ​ថា​ ​ជា​ការ​ឆ្លើយតប​មាន​បញ្ហា​យ៉ាង​ខ្លាំង​ ​។​ UN​P​O ​បន្ត​ថា​ ​ជាជាង​បដិសេធ​ថា​ ​សកម្មភាព​គាប​ ​សង្កត់​បាន​កើតឡើង​ ​ឬ​សារភាព​ថា​ ​វៀតណាម​ ​បាន​ធ្វើ​ ​និង​លើកឡើង​ ​អំពី​ដំណើរការ​ដោះស្រាយ​ ​រដ្ឋាភិបាល​វៀតណាម​ ​បាន​សារភាព​ថា​ ​លោក​ យឿ​ង​ ខា​យ​ ​ពិតជា​ត្រូវ​បាន​ចាប់ខ្លួន​ ​ពី​បទ​កាន់កាប់​ច្បាប់​ចម្លង​ ​នៃ​សេចក្តីប្រកាស​អង្គការសហប្រជាជាតិ​ស្តីពី​ ​«​សិទ្ធិ​ជនជាតិ​ដើម​»​ ​។​

ខាងក្រោមនេះ ជា​អត្ថបទ​បកប្រែ​ទាំងស្រុង​ ពី​សេចក្តីប្រតិកម្មរបស់ ​UN​P​O ដោយលោក ទៀ ថេន ទីប្រឹក្សាសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ៖

​វៀតណាម​ ​សារភាព​ថា ៖ មានការ​ចាប់ខ្លួន​ពី​បទ​រក្សាទុក​នូវ​សេចក្តីប្រកាស​របស់​ ​អ​.​ស​.​ប​ ​ស្តីពី​​​ «សិទ្ធិ​ជនជាតិ​ដើម​»

រដ្ឋាភិបាល​វៀតណាម​ បាន​ឆ្លើយ​ទទួលស្គាល់​ថា​ ​ខ្លួន​ពិតជា​បាន​ចាប់ខ្លួន​សកម្មជន​ ​ផ្នែក​សិទ្ធិ​ជនជាតិ​ដើម​ម្នាក់​ ​ដោយសារតែ​ (​សកម្មជន​ម្នាក់​នោះ​)​ បាន​រក្សាទុក​នូវ​ ​ច្បាប់​ចម្លង​នៃ​ ​សេចក្តីប្រកាស​របស់​ ​អ​.​ស​.​ប​ ​ស្តីពី​សិទ្ធិ​ជនជាតិ​ដើម​ ​។​ ​នៅ​ក្នុង​របាយការណ៍​ដាច់ដោយឡែក​មួយ​ ដែល​បាន​ធ្វើ​ទៅ​ជូន​ ​ឧត្តមស្នងការ​ ​អ​.​ស​.​ប​ ​ទទួលបន្ទុក​សិទ្ធិមនុស្ស​ ​កាលពី​ថ្ងៃ​ទី​ ២​០​ ​ខែកញ្ញា​ ​ឆ្នាំ ​២​០​២​១​ ​ហើយដែល​ឥឡូវនេះ ​ត្រូវ​បាន​ចេញផ្សាយ​ជា​សាធារណៈ​ ​។​ ​រដ្ឋាភិបាល​វៀតណាម​ ​បាន​បង្ហាញ​ពី​ភាព​ត្រឹមត្រូវ​នៃ​ការ​ចាប់ខ្លួន​នេះ​ ​ថា​ ជា​ការចាំបាច់​ ដើម្បី​រក្សា​ឯកភាពជាតិ​ នៅ​វៀតណាម​ ​។​ ​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​ដូច្នេះ​ ​គឺជា​របៀប​លើក​មក​បង្ហាញ​ ពី​ភាព​ត្រឹមត្រូវ​របស់​ខ្លួន​ ដែល​បាន​អនុវត្ត​ជំនាញ​ព្រហ្ម​ទ័ណ្ឌ ​ក្នុង​ការ​រឹបអូស​យក​ឯកសារ​របស់​អង្គការសហប្រជាជាតិ​ ​ដែល​បាន​បង្កើត​ឡើង​នូវ​ ​គោល​ការ​សិទ្ធិមនុស្ស​ (​ដោយឡែក​មួយ​បែប​)​ ផ្តល់​ចំពោះ​ជនជាតិ​ដើម ហើយដែល​រដ្ឋាភិបាល​វៀតណាម​ ខ្លួនឯង​ផ្ទាល់​ ក៏បាន​ចូលរួម​បោះឆ្នោត​បង្កើត​ផង​ដែរ​នោះ​ ​។​

​សេចក្តីប្រកាស​របស់​ ​អ​.​ស​.​ប​ ​ស្តីពី​សិទ្ធិ​ជនជាតិ​ដើម​ (UN​DRIP​) ​តាម​ពាក្យ​របស់​ ​អ​.​ស​.​ប​ ​ប្រាប់​ថា​ ​៖​ ​«​គឺជា​ឧបករណ៍​អន្តរជាតិ​ដ៏​ទូលំទូលាយ​បំផុត ​ស្តីពី​សិទ្ធិ​ជនជាតិ​ដើម​»​ ​និង​ ​«​បង្កើត​ឲ្យ​មាន​ឡើង​នូវ​ក្របខ័ណ្ឌ​សកល​មួយ​ ​ក្នុង​ក​ម្រិ​ត​អប្បបរមា​ ​សម្រាប់​ការរស់រាន​មានជីវិត សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ​ ​និង​សុខ​មាល​ភាព​របស់​ជនជាតិ​ដើម​ នៅ​លើ​ពិភពលោក​ ​ហើយ និង​ការ​បកស្រាយ​លម្អិត​ អំពី​ក​ម្រិ​ត​សិទ្ធិមនុស្ស​ ​និង​សេរីភាព​មូលដ្ឋាន​ ដែល​មានស្រាប់​ ​នៅពេលដែល​ពួកគេ​អនុវត្តន៍​ចំពោះ​ស្ថានភាព​ជាក់លាក់​សម្រាប់​ជនជាតិ​ដើម​»​ ​។​ (​សេចក្តីប្រកាស​នេះ​) ​ត្រូវ​បាន​អនុម័ត​ដោយ​មហាសន្និបាត​ ​អ​.​ស​.​ប​ ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​ ១​៣​ ​ខែកញ្ញា​ ​ឆ្នាំ ​២​០​០​៧​ ​ដោយ​មានសំឡេង​គាំទ្រ​ចំនួន​ ១​៤​៤ ​ប្រទេស​ ប្រទេស​មិន​ចូលរួម ​(​អនុបវាទ​) ​ចំនួន​១​១ ​ប្រទេស​៖ (​A​z​e​rb​a​i​j​an​ ​អា​ស៊ែ​របៃ​ហ្សង់, ​Bang​lade​s​h​ ​បង់​ក្លា​ដែ​ស​, B​hut​an​ ​ប៊ូ​តាន​, ​Bur​un​d​i​ ​ប៊ូ​រុន​ឌី​, ​Co​l​o​m​b​i​a​ កូ​ឡុ​ម​ប៊ី​, ​G​e​or​g​i​a​ ហ្ស​ក​ហ្ស៊ី, ​Ken​y​a​ ​កែន​យ៉ា​, N​i​g​e​r​i​a​ ​នី​ហ្សេ​រី​យ៉ា​, ​Russian​ ​Federation​ ​សហ​ព័ន្ធ​ រុស៊ី្ស, ​Sam​o​a​ ​សា​ម៉ូ ​and​ Uk​rain​e​ ​និង​ ​អ៊ុយ​ក្រែ​ន​)​ មាន​ ៤ ​ប្រទេស​បោះឆ្នោត​ប្រឆាំង​ គឺ ៖ (​អូស្ត្រាលី​, ​កាណាដា​, ​នូ​វែ​ល​សេ​ឡង់​ដ៍ ​និង​សហរដ្ឋ​អា​មេ​រិ​ក​) ​។​ ​វៀតណាម​ គឺជា​ប្រទេស​មួយ​ក្នុងចំណោម​ ១​៤​៤ ​ប្រទេស​ ​ដែល​បាន​បោះឆ្នោត​គាំទ្រ​ ​។​

​នៅ​ខែ​មេសា​ ​ឆ្នាំ ​២​០​២​១ អង្គការ​ប្រជាជាតិ​ ​និង​ប្រជាជន​ដែល​គ្មាន​ដំណាង​ (UN​P​O) ​បាន​ធ្វើឲ្យ​អន្តរជាតិ​យកចិត្តទុកដាក់​ចំពោះ​ករណី​លោក​ យឿ​ង​ ខា​យ​ ​គឺ​ជាសកម្ម​ជន​ខ្មែរក្រោម​ម្នាក់​ ​ដែល​បាន​ធ្វើ​យុទ្ធនាការ​ទាមទារ​ឲ្យ​មានការ​ទទួលស្គាល់​ឋានៈ​ជនជាតិ​ដើម​របស់​ជនជាតិ​ខ្មែរក្រោម​ នៅ​វៀតណាម​ ​។​ ​គាត់​ត្រូវ​បាន​ចាប់ខ្លួន​ ​និង​គំរាមកំហែង​ ​ដោយសារតែ​បាន​រក្សាទុក​នូវ​ច្បាប់​ចម្លង​នៃ​សេចក្តីប្រកាស​របស់​ ​អ​.​ស​.​ប​ ​ស្តីពី​សិទ្ធិ​ជនជាតិ​ដើម​ (UN​DRIP​) ​នៅ​ខែ​មិថុនា​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​១​ ​។​ ​ក្រុម​អ្នកជំនាញ​ឯករាជ្យ​របស់​ ​អ​.​ស​.​ប​ ​បាន​សរសេរ​លិខិត​ចោទប្រកាន់​រួមគ្នា​មួយ​ទៅកាន់​រដ្ឋាភិបាល​វៀតណាម​ ​ទាមទារ​ឲ្យ​មាន​ចំឡើយ​ ​និង​បាន​បង្ហាញ​អំពី​ការ​ព្រួយបារម្ភ​របស់​ពួកគេ​ថា​ ​៖​ ​ការ​គំរាមកំហែង​ ដែល​បាន​រាយការណ៍​ទាំងអស់​នេះ​ ​អាច​ជាប់​ទាក់ទង​ទៅ​នឹង​កិច្ច​ខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​របស់​លោក​ យឿ​ង​ ខា​យ​ ​ក្នុង​ការ​ផ្សព្វផ្សាយ​ឯកសារ​របស់​ ​អ​.​ស​.​ប​ ។ ជាពិសេស ​គឺ​ការ​ផ្សព្វផ្សាយ​ ​និង​ការ​បកប្រែ​នូវ​ UN​DRIP​ ​ហើយ​អាច​មាន​ឥទ្ធិពល​គួរឲ្យ​ញញើត​ ចំពោះ​ការ​បញ្ចេញមតិ​ណាមួយ​ដោយ​អ្នក​ទាំងអស់​នោះ​ រួម​ទាំង​អ្នកការពារ​សិទ្ធិមនុស្ស​ ដែល​កំពុង​យកចិត្តទុកដាក់ ​ចំពោះ​បញ្ហា​ជនជាតិ​ភាគតិច​ ​និង​ជនជាតិ​ដើម​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ ​។​

​មកដល់​ថ្ងៃ​ទី ​២​០​ ​ខែ​កញ្ញា​ ​ឆ្នាំ​ ២​០​២​១​ ​រដ្ឋាភិបាល​វៀតណាម​ បាន​ឆ្លើយតប​ទៅ​នឹង​អ្នកជំនាញ​របស់​ ​អ​.​ស​.​ប​ ​តាម​លិខិត​មួយ​ផ្ញើ​ទៅ​ជូន​ការិយាល័យ​ឧត្តមស្នងការ​ទទួលបន្ទុក​សិទ្ធិមនុស្ស​របស់​ ​អ​.​ស​.​ប​ ​។​ ​សេចក្តី​ឆ្លើយតប​នោះ​ ​គេ​ឃើញ​មាន​បញ្ហា​យ៉ាង​ខ្លាំង​ ​។​ ​ជំនួស​ឲ្យការ​​បដិសេធ​ថា​ ​សកម្មភាព​គាបសង្កត់​បែប​នេះ​ បាន​កើតឡើង​ ​ឬក៏​ការ​សារភាព​ថា​ ​ពួកគេ​បាន​ធ្វើ​ ​និង​គូស​បញ្ជាក់​អំពី​ដំណើរ​នៃ​ការ​ដោះស្រាយ​នោះ​ ​រដ្ឋាភិបាល​វៀតណាម​ បាន​សារភាព​ថា​ ​លោក​ យឿ​ង​ ខា​យ​ ​ពិតជា​ត្រូវ​បាន​ចាប់ខ្លួន​ ​ពី​បទ​រក្សាទុក​ឯកសារ​ UN​DRIP​ ​នោះ​មែន ហើយ​អះអាង​ទៀត​ថា ​ការ​ចាប់ខ្លួន​នេះ​ គឺ​ត្រឹមត្រូវ​ ​តាម​គោល​ការ​ថែរក្សា​ ​«​ឯកភាពជាតិ​»​ ​ពីព្រោះ តាម​ការ​លើកឡើង​របស់​រដ្ឋាភិបាល​វៀតណាម​ថា ​មិន​មាន​ជនជាតិ​ដើម​ទេ​ ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​មួយ​នេះ​ ​។​

​រឿង​នេះ ​បាន​បង្ហាញ​ច្បាស់ក្រឡែត​ថា​ ​ជនជាតិ​ដើម​មាន​ប្រមាណ​១​៥​% ​នៃ​ចំនួន​ប្រជាជន​វៀតណាម​ ​ហើយ​ថា ​ខ្មែរក្រោម ​គឺជា​ប្រជា​សាសន៍​ធំ​ជាងគេ​ទាំ​អស់​ ​នៅ​ក្នុង​សហគមន៍​ជនជាតិ​ដើម​ទាំងនោះ​ ​។​ ​ប៉ុន្តែ​ ​រដ្ឋ​វៀតណាម ​បាន​បដិសេធ​អំពី​វត្តមាន​របស់​ជនជាតិ​ដើម​ ​ដែល​បង្កើត​ជា​ផល​ប៉ះពាល់​យ៉ាង​ខ្លាំង​ដល់​សហគមន៍​ទាំងនេះ​ ​។​ ​លោក​ យឿ​ង​ ខា​យ​ ​គឺ​ជាសកម្ម​ជន​ការពារ​សិទ្ធិមនុស្ស​ម្នាក់ ​ក្នុងចំណោម​សកម្មជន​ជាច្រើន​នាក់​ទៀត​ ដែល​បាន​ធ្វើ​យុទ្ធនាការ​ ដើម្បី​ទាមទារ​ឲ្យ​មានការ​ទទួលស្គាល់​ឋានៈ​ជា​ជនជាតិ​ដើម​ ​ហើយ​ត្រូវ​បាន​គេ​ធ្វើ​ទុក​បុកម្នេញ​ដោយសារតែ​ការងារ​នេះ​ ​។​ ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​វៀតណាម​ ​ការស្វែងរក​ឋានៈ​ជា​ជនជាតិ​ដើម ​គឺ​ប្រឈម​នឹង​គ្រោះថ្នាក់​ខ្លាំង​ណាស់ សូម្បី​ជនជាតិ​ដើម ​គ្រាន់តែ​ពាក់អាវ​យឺត​មាន​និមិត្តសញ្ញា​ ​គោលដៅ​អភិវឌ្ឍន៍​ប្រកបដោយ​ចេរ​ភាព​របស់​ ​អ​.​ស​.​ប​ ​ដែល​សរសេរ​ថា​ ​«​ការ​អនុវត្ត​របៀប​​វារៈ​ឆ្នាំ​២​០​៣​០​ ​របស់​ ​អ​.​ស​.​ប​ ​សម្រាប់​គោលដៅ​អភិវឌ្ឍន៍​ប្រកបដោយ​ចេរ​ភាព​ ​ដើម្បី​ធានា​ថា​ ​គ្មាន​ខ្មែរក្រោម​ ណា​ម្នាក់​ត្រូវ​បាន​ទុកចោល​ឡើយ​»​ ​ដោយ​ (​ត្រឹមតែ​ឃ្លា​ពាក្យ​ប៉ុណ្ណេះ​) ​ក៏​អាច​ត្រូវ​រង​នូវ​ការ​ចាប់ខ្លួន​បាន​ដែរ​ ​។​

​ករណី​នេះ​ បង្ហាញ​អំពី​មូលដ្ឋាន​ដ៏​គួរឲ្យ​ព្រួយបារម្ភ ​ចំពោះ​ស្ថានភាព​សិទ្ធិមនុស្ស​នៅ​ប្រទេស​វៀតណាម​ ​។​ ​ប្រសិនបើ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​នេះ​ ​សូម្បី​មនុស្សម្នាក់​ក៏​អាច​ត្រូវ​មានទោស​ព្រហ្ម​ទ័ណ្ឌ ​ដោយ​គ្រាន់តែ​រក្សាទុក​ ​និង​ចែកចាយ​នូវ​ឧបករណ៍​សិទ្ធិមនុស្ស​របស់​ ​អ​.​ស​.​ប​ (​ជា​របស់​) ​ដែល​រដ្ឋាភិបាល​របស់​ពួកគេ​ផ្ទាល់​ ក៏​ជា​អ្នក​ធ្លាប់​បាន​ចូលរួម​ក្នុង​ការ​បង្កើត​ឡើង​ដែរ​នោះ ​ស​បញ្ជាក់ឲ្យឃើញថា​ ​មិន​អាច​មាន​ដែន​កំណត់​ឡើយ​ ចំពោះ​សមត្ថភាព​របស់​រដ្ឋ​ ​ក្នុង​ការគាបសង្កត់​ពលរដ្ឋ​របស់​ខ្លួន​ ​និង​លុបបំបាត់​សេរីភាព​ក្នុង​ការ​បញ្ចេញមតិ​ ​និង​ផ្តល់​យោបល់​ ​។​

​អពមង្គល​ទាំងឡាយ​ ​បាន​កើតឡើង​កាន់តែ​ញឹកញាប់​ ​អំពី​បណ្តា​រដ្ឋ​ជា​សមាជិក​នៃ​ ​អ​.​ស​.​ប​ ​ហើយ​ថែមទាំង​បាន​បង្ហាញ​អំពី​ភាព​ត្រឹមត្រូវ​នៃ​ការគាបសង្កត់​ដ៏​អាក្រក់​បំផុត​ក្រោម ​ទ្រឹស្តី​របស់​ ​«​ឯកភាពជាតិ​​»​ ​។​ ​សហគមន៍​ជនជាតិ​ដើម​ ​និង​សាសនា​ ​និង​ជនជាតិ​ភាគតិច​ ​តែងតែ​ប្រឈមមុខនឹង​ការចោទប្រកាន់​ថា​បាន​ធ្វើឲ្យខូច​ទ្រង់ទ្រាយ​ជា​មូលដ្ឋាន​នៃ​ប្រព័ន្ធ​អន្តរជាតិ​ ​។​ ​តែ​ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ​ ​គេ​ក​ម្រ​ឃើញ​មាន​រដ្ឋ​ណា​រំលោភ​សិទ្ធិ​ទាំងនេះ​ ​ដោយ​ភាព​ច្បស់​លាស់​ ​និង​ដោយ​បើកចំហ​ ​ដូចដែល​រដ្ឋ​វៀតណាម ​បាន​ធ្វើ​ក្នុង​ករណី ​(​ដូច​ខាងលើ​)​ នេះ​ណាស់​ ​។​ ​តាមរយៈ​ការប្រើប្រាស់​ជំនាញ​ព្រហ្ម​ទ័ណ្ឌ ​ទៅលើ​ការ​រក្សាទុក​ឯកសារ​​​ដែល​បង្ហាញ​តែ​អត្ថបទ​នៃ​សិទ្ធិមនុស្ស​របស់​ ​អ​.​ស​.​ប​ ​រដ្ឋាភិបាល​វៀតណាម​ កំពុង​បដិសេធ​ដោយ​បើកចំហ​ ​ចំពោះ​មូលដ្ឋាន​គ្រឹះ​នៃ​សណ្តាប់ធ្នាប់​អន្តរជាតិ​ ​។​

តាម​សេចក្តី​បំភ្លឺ​ ​រដ្ឋាភិបាល​វៀតណាម​ ​បាន​សារភាព​ចំពោះ​ករណី ​(​ខាងលើ​)​ នេះ អង្គការ​ប្រជាជាតិ​ ​និង​ប្រជាជន​ដែល​មិន​មាន​តំណាង​ (UN​P​O) ​សូម​អំពាវនាវ​ដល់​សហគមន៍​អន្តរជាតិ​ទាំងមូល​ ​ធ្វើការ​ថ្កោលទោស​យ៉ាង​ដាច់ខាត​ ​ចំពោះ​ចំណាត់​ការ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​វៀតណាម​ ​ក្នុង​ករណី​ខាងលើ​នេះ​ និង​ដើម្បី​ធានា​ថា​ ​រាល់​ជំនួយ​ ​ឬ​ការ​គាំទ្រ​ណាមួយ​ដល់​ប្រទេស​នេះ​ ​ឬ​ការ​ធ្វើ​ពាណិជ្ជកម្ម​ជាមួយ​ ​គប្បី​ភ្ជាប់​ជាមួយ​នូវ​លក្ខខ័ណ្ឌ​ ដែល​ជួយការ​ពារ​គ្រប់គ្រាន់​ ​សម្រាប់​អ្នកការពារ​សិទ្ធិមនុស្ស​ សហគមន៍​ជនជាតិ​ដើម​ ​និង​ ​ដើម្បី​សេរីភាព​ ​ក្នុង​ការ​បញ្ចេញមតិ​ ​និង​ផ្តល់​យោបល់​ ​៕​