ដោយ លី ឈូន
សព្វថ្ងៃ ទោះជាខ្លួនបានជាប់ឆ្នោតជាសមាជិក នៃក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិក៏ដោយ ក៏អាជ្ញាធរវៀតណាមនៅតែរំលោភបំពានមកលើវត្តអារាមខ្មែរក្រោម តាមទំនើងចិត្ត ពិសេសគឺនៅខេត្តលង់ហោរ ។
ស្ថាប័នសាសនាសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោមលើកឡើងថា វៀតណាមនឹងត្រូវបាត់ទំនុកចិត្តពីសហគមន៍អន្តរជាតិ និងសហគមន៍ជាតិជាមិនខាន បើវៀតណាមនៅតែរំលោភបំពានមកលើព្រះពុទ្ធសាសនាខ្មែរដូច្នេះ ព្រោះថានៅកម្ពុជាក្រោមតាមខេត្ត តាមស្រុកនីមួយ ៗ ខ្មែរមានរចនាសម្ព័ន្ធសង្ឃចាត់តាមថ្នាក់ជាព្រះមេគុណផង ព្រះអនុគណផង ហើយថែមទាំងមានសមាគមព្រះសង្ឃសាមគ្គីស្នេហាជាតិតាមស្រុក តាមខេត្តទាំងខាងគណខ្មែរ និងវៀតណាមទៀតផង តែសមត្ថកិច្ចវៀតណាមចាត់ទុកស្ថាប័នសង្ឃក្នុងស្រុកទាំងនេះមិនស្មើនឹងលំអងធូលីឡើយ ។
«ញាតិញោមអើយអាចោរយួនវាយលោក អាចោរយួនកាប់ដើមគគីរវត្តមកទៀតហើយ ពេលនេះវាបាននាំគ្នាមកបៀតបៀនព្រះសង្ឃយើងទៀតហើយ» ។
អម្បាញ់មិញនេះជាស្នូរស្គរ ស្នូរគងលាយឡំនិងសម្រែកស្រែករបស់ព្រះសង្ឃវត្តមង្គលបូរីទ្រនំសេកស្រែកសុំឲ្យពុទ្ធបរិស័ទជើងវត្ត និងព្រះសង្ឃនានាវត្តទៅជួយអន្តរាគមន៍ដេញពួកសមត្ថកិច្ចវៀតណាម ដែលទៅហ៊ុមព័ទ្ធវត្តមង្គលបុរីទ្រនំសេក ក្នុងស្រុកផ្សារថ្មី ខេត្តលង់ហោរ កាលពីវេលាម៉ោង ៥:៣០ល្ងាច ថ្ងៃទី ២៣ ធ្នូកន្លងទៅនេះ ។ តាមការឲ្យដឹងពីពុទ្ធបរិស័ទចំណុះជើងវត្តនិងព្រះសង្ឃក្នុងវត្តមង្គលបូរីទ្រនំសេកឲ្យដឹងថា ពួកសមត្ថកិច្ចវៀតណាមដែលមាន ទាំងនគរបាលឃុំ ផងនគរស្រុក រួមទាំងមន្ត្រីស៊ីវិលផងប្រមាណជា ១០០ នាក់ប្រដាប់ដោយដំបងឆក់ដំបង និងខ្នោះជាប់តាមខ្លួនស្ទើរគ្រប់គ្នានោះ គឺពួកគេប៉ុនប៉ងចូលចាប់ខ្លួនភិក្ខុនាមផេង ច័ន្ទតារា ដែលជាព្រះធម្មាចារ្យវត្តមង្គលបុរីទ្រនំសេក ព្រោះតែព្រះភិក្ខុអង្គនេះ ជាអ្នករួមចំណែកផ្ដួចផ្ដើមជួយកសាងសាលាឆទានភូមិកន្រែង ក្នុងស្រុកផ្សារថ្មី ខេត្តលង់ហោរ ហើយម្យ៉ាងវិញទៀតព្រះភិក្ខុផេង ច័ន្ទតារា ក៏ជាអ្នកផ្ដើមគំនិតរារាំងមិនឲ្យពួកអាជ្ញាធរវៀតណាមកាប់ដើមគគីរជាតិ ដែលមានអាយុកាលជាង ៧០០ ឆ្នាំក្នុងវត្តមង្គលបុរីទ្រនំសេកនេះផងដែរ។
ចំពោះករណីនេះ ព្រះធម្មាចារ្យមួយព្រះអង្គព្រះនាម គឹម សំរិន្ទ គង់នៅវត្តអរុណរង្សីចាក់អាក្រោងក្នុងស្រុកថ្កូវ ខេត្តព្រះត្រពាំង និងជាសកម្មជនតស៊ូមតិខ្មែរក្រោមផងនោះ លើកឡើងថា ដែលសមត្ថកិច្ចវៀតណាមហ៊ានចូលលុកលុយដល់វត្តអារាមខ្មែរក្រោមដូច្នេះក៏ព្រោះតែការបូញមាត់ បត់ដុំដៃ ពីថ្នាក់ដឹកនាំសង្ឃនៅក្នុងខេត្តលង់ហោរនេះឯង៖ «ខ្សែសង្ឃហ្នឹងបើកដៃទើបពូកសមត្ថកិច្ចហ្នឹងហ៊ានចូលអាត្មាចង់និយាយអីចឹង ដូចជាករណីនៅសាលាឆទានភូមិកន្រែងអីចឹងដែរ ឃើញស្រាប់ហើយ ជាខាងដើមខ្សែសង្ឃមករឹបយកព្រះពុទ្ធរូប ដល់ពេលខ្សែសង្ឃបរាជ័យក្នុងការយកព្រះពុទ្ធរូបហ្នឹងទៅមិនបានហើយ ក៏បណ្ដោយដៃឲ្យពូកសមត្ថកិច្ចធ្វើតាមអំពើចិត្ត។ ហើយមិនត្រឹមតែបណ្ដោយដៃទេ បើតាមអាត្មាចោទប្រកាន់ គឺចង្អុលការ បានន័យថា ខ្សែសង្ឃហ្នឹងចង្អុលការឱ្យសមត្ថកិច្ចអនុវត្ត» ។
ព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោមដែលជាសកម្មជនតស៊ូមតិដ៏ស្វិតស្វាញអង្គនេះមានថេរដីកាទៀតថាករណី ដែលថ្នាក់ដឹកនាំសង្ឃនៅកម្ពុជាក្រោម តំបន់ខ្លះ អង្គខ្លះឲ្យដៃពួកអាជ្ញាធរវៀតណាមចូលទន្ទ្រានដល់ទីវត្តអារាមខ្មែរដូច្នេះ មិនមែនថ្នាក់ដឹកនាំសង្ឃខ្មែរក្រោមអង្គនោះខ្លាចអំណាចអាជ្ញាធរវៀតណាមនោះទេគឺដោយសារតែការលោភលន់លាភសក្ការ និងបុណ្យស័ក្ដិតែប៉ុណ្ណោះ ។
ភិក្ខុសង្ឃដែលជាសកម្មជនតស៊ូមតិខ្មែរក្រោមអង្គនេះបន្តទៀតថា មិនត្រឹមតែបូញមាត់បត់ដុំដៃប៉ុណ្ណោះទេថ្នាក់ដឹកនាំសង្ឃខ្មែរក្រោមអង្គខ្លះ ថែមទាំងបង្ហាញឧបាយកល់សមត្ថកិច្ចវៀតណាមឲ្យ ធ្វើបាបខ្មែរទៀតផង៖ «បើនិយាយអំពីរឿងនោះអាត្មាមិនជឿថាថ្នាក់ដឹកនាំសង្ឃខ្មែរក្រោមខ្លាចអំណាចអាជ្ញាធរយួននោះទេ ដែលធ្ងន់បំផុតហើយបញ្ហាជាចម្បងអាត្មាចង់លើកឡើងអំពីការលោកលាភសក្ការនិងបុណ្យស័ក្ដិ។ មានករណីខ្លះអាជ្ញាធរយួនហ្នឹងមិនយកចិត្តទុកដាក់ផង មិនអឺពើផង តែខាងខ្សែសង្ឃហ្នឹងយកចិត្តគេ លើកឡើងនូវចំណុចខ្សោយរបស់ខ្មែរក្រោមប្រាប់គេ អាត្មានិយាយនេះពីព្រោះអាត្មាធ្លាប់រួមការងារជាមួយខ្សែសង្ឃ និយាយឲ្យស៊ីជម្រៅទៅគឺអាត្មាឃើញយ៉ាងប្រត្យក្សចាក់ច្បាស់នឹងភ្នែកត្រចៀកតែម្ដង» ។
បច្ចុប្បន្ន អាជ្ញាធរវៀតណាមនៅតែមិនលះបង់ចោលគំនិតចាស់ ក្នុងការប៉ុនប៉ងរំលាយវត្តអារាមខ្មែរសោះ ដូចជាករណីថ្មី ៗ គឺកាលពីថ្ងៃទី ២៣ ខែធ្នូនេះសមត្ថកិច្ចវៀតណាមមានគ្នាប្រមាណ ១០០ នាក់ទៅហ៊ុមព័ទ្ធវត្តមង្គលបុរីទ្រនំសេក ប៉ុនប៉ងចាប់ភិក្ខុសង្ឃដែលជាអ្នកចូលរួមផ្ដើមគំនិតកសាងសាលាឆទានភូមិកន្រែង និងរារាំងមិនឲ្យពួកអាជ្ញាធរវៀតណាមកាប់ដើមគគីរជាតិ ដែលមានអាយុកាលជាង៧០០ឆ្នាំក្នុងវត្តមង្គលបុរីទ្រនំសេកនេះផងដែរ ករណីប៉ុនប៉ងរំលាយសាលាឆទានភូមិកន្រែង ក្នុងស្រុកផ្សារថ្មី ខេត្តលង់ហោរ និងករណីប្លន់ដីធ្លីវត្តសេរីមង្គលតាធាយក្នុងស្រុកតាឱន នាខេត្តលង់ហោរជាដើម ។ ចំពោះករណីទាំងនេះសោតទៀត គិតតែក្នុងឆ្នាំ ២០២២ ក្នុងខេត្តលង់ហោរមួយតែប៉ុណ្ណោះ ដោយមិនទាន់បានគិតដល់ខេត្តដទៃទៀត ដែលមានករណីស្រដៀងគ្នានោះនៅឡើយទេ ។
ទាក់ទិននិងករណីទាំងនេះ ប្រធានអន្តរសាសនាសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ព្រះតេជព្រះគុណធីធីធម្មោមានថេរដីកាថា បើទោះបីថ្នាក់ដឹកនាំសង្ឃខ្មែរក្រោមនៅតំបន់ខ្លះ អង្គខ្លះឲ្យដៃសមត្ថកិច្ចក្ដី ក៏អាជ្ញាធរវៀតណាមមិនគួរបំពានមកលើវត្តអារាមខ្មែរក្រោមយ៉ាងនេះដែរ ។ ព្រោះវាជាការបំពានទាំងច្បាប់រដ្ឋ និងជំនឿរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ជាជនជាតិដើមទៀតផង៖ «ដូច្នេះយួនត្រូវទុកការងារនេះឲ្យគ្រួសារ គ្នីគ្នាគេមហាគ្រួសារគេដោះស្រាយក្នុងរឿងហ្នឹង ការដោះស្រាយនោះត្រូវប្រព្រឹត្តទៅតាមច្បាប់ផងនិងទៅតាមធម៌វិន័យផង រដ្ឋាភិបាលហ្នឹងគ្រាន់តែ ជាអ្នកជួយសម្របសម្រួលផ្លូវច្បាប់តែប៉ុណ្ណោះ ។ ចំពោះកិច្ចការសាសនាគឺសាសនាមានមេគណសង្ឃរបស់គេ មិនមែនថាពួកយួននិងចង់បំបួសចង់ផ្សឹកលោកអីតាមអំពើចិត្តនោះទេ ។ ការងារទាក់ទងនឹងសង្ឃ និងវត្តអារាមត្រូវប្រគល់តួនាទីហ្នឹងឱ្យថ្នាក់ដឹកនាំសង្ឃមាន មេគុណ អនុគណ មានទាំងសមាគមសង្ឃ តាមខេត្ត ក្រុង ស្រុកទៀតផង ។ រឿងរ៉ាវទាំងអស់ដែលលើកឡើងមកនេះ បើរដ្ឋអំណាចកុំជ្រៀតជ្រែក ហើយប្រគល់ឲ្យសមត្ថកិច្ចសង្ឃ ធ្វើអន្តរាគមន៍សម្រុះសម្រួលនោះវាបានចប់ស្ងប់បាត់ពីយូរណាស់មកហើយ» ។
ក្នុងសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានមួយ ចុះថ្ងៃទី ២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២២ នេះ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេស សហរដ្ឋអាមេរិក លោក Antony Blinken បានប្រកាសដាក់ប្រទេសវៀតណាមចូលទៅក្នុង «បញ្ជីឃ្លាំមើលពិសេស» (Special Watch List) ដោយសារតែប្រទេសនេះបាន «រំលោភបំពានជាទម្ងន់» លើសេរីភាពសាសនា ។ ហើយកាលពីថ្ងៃទី ១៨ តុលាកន្លងទៅនេះអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិ បានផ្ញើសារមួយច្បាប់ស្នើឲ្យរបបកុម្មុយនីស្តុវៀតណាមឆ្លើយបំភ្លឺ ករណីអាជ្ញាធរវៀតណាមនៅតែបន្តរំលោភសិទ្ធិមនុស្សយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ មានករណីសេរីភាពសាសនាខ្មែរក្រោម និងករណីមិនទទួលស្គាល់ខ្មែរក្រោមជាជនជាតិដើម ជាដើម ។ សម្រាប់ពេលនេះរបបកុម្មុយនីស្តុវៀតណាមកំពុងស្លាក់បំពង់ក រកពាក្យអ្វីទៅឆ្លើយបំភ្លឺចំពោះអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិមិនឃើញឡើយ ជាហេតុធ្វើឲ្យក្រុមអ្នករាយការណ៍ពិសេសនៃអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិប្រចាំតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ កាលពីថ្ងៃទី ១៩ ខែធ្នូនេះ ចេញផ្សាយសាររំឭកមួយច្បាប់ផ្ញើទៅរបបកុម្មុយនីស្តវៀតណាម ថាសាររបស់ពួកគេមានរយៈពេលកំណត់ឲ្យឆ្លើយត្រឹមតែ ៦០ ថ្ងៃទេ តែពេលនេះដល់ពេលកំណត់ហើយ មេចក៏អស់លោក (របបកុម្មុយនីស្តវៀតណាម)មិនឆ្លើយ ។
នៅកម្ពុជាក្រោមសព្វថ្ងៃមានវត្តខ្មែរចំនួន ៤៦៤វត្ត និងមានព្រះសង្ឃប្រមាណជា ៨.០០០ អង្គដោយឡែកនៅខេត្តលង់ហោរមានវត្តខ្មែរចំនួន១៣។ អ្នកសិក្សាសង្គមមើលឃើញថាវត្តអារាមខ្មែរ ពិសេសវត្តអារាមនៅកម្ពុជាក្រោមគឺជាសរសៃឈាមនៃពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម វប្បធម៌ អក្សរសាស្ត្រខ្មែរក្រោម ដែលគង់វង្សទៅបានដល់សព្វថ្ងៃក៏ដោយអាស្រ័យទីវត្តអារាមនេះឯង ជាមណ្ឌលសាបព្រោះដល់កុលបុត្រ កុលធីតាខ្មែរក្រោម ។ ដូច្នេះឯងបានជារបបអាណានិគមវៀតណាម ព្យាយាមជ្រៀតជ្រែកចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុងវត្តអារាមខ្មែរក្រោម ដើម្បីរុករកមធ្យោបាយជីកគាស់រំលើងឫសគល់វត្តអារាមពុទ្ធសាសនាខ្មែរក្រោម ៕
