ដោយ យាង សុធារិន្ទ
ស្ថានភាពគោរពសិទ្ធិមនុស្ស នៅកម្ពុជាក្រោម ក្នុងឆ្នាំ ២០២១ មិនមានភាពប្រសើរឡើយ ប្រៀបធៀបជាមួយឆ្នាំមុនៗ ។ ខ្មែរក្រោម នៅតែទទួលនូវការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សច្រើនប្រភេទ ដោយអាជ្ញាធរនៃរដ្ឋាភិបាលបក្សកុម្មុយនិស្តវៀតណាម ។ តើនៅក្នុងឆ្នាំ ២០២១ រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម បានរំលោភសិទ្ធិខ្មែរក្រោមយ៉ាងដូចម្តេចខ្លះ? ។ លោក យាង សុធារិន្ទ រៀបចំសេចក្តីសង្ខេបព្រឹត្តិការណ៍រំលោភសិទ្ធិមនុស្ស នៅកម្ពុជាក្រោម ក្នុងឆ្នាំ ២០២១ ដូចតទៅ ៖
ស្ថានភាពនៃការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស នៅកម្ពុជាក្រោមក្នុងឆ្នាំ ២០២១ គឺនៅតែមានភាពធ្ងន់ធ្ងរ ។ ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ត្រូវបានអាជ្ញាធរវៀតណាម ចាប់ដាក់ពន្ធនាគារជាបន្តបន្ទាប់ ។ ខ្មែរក្រោម ទទួលនូវការគំរាមកំហែង បំភិតបំភ័យ បំបាក់ស្មារតី បំបិទសិទ្ធិសេរីភាពសម្តែងមតិ សិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការសិក្សាប្រវត្តិសាស្រ្ត ការសិក្សាអំពីសិទ្ធិជនជាតិដើម និងការប្រើប្រាស់ពាក្យថា «ខ្មែរក្រោម» ជាដើម ក៏មិនត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម អនុញ្ញាតនោះឡើយ ។
ជាក់ស្តែង អាជ្ញាធរវៀតណាម នៅស្រុកកំពង់ស្ពាន ខេត្តព្រះត្រពាំង កាលពីថ្ងៃទី ៤ ខែមីនា ឆ្នាំ ២០២១ បានចុះរឹបអូសយកអាវយឺត ពីម្ចាស់ផ្ទះបោះពុម្ព ដែលជាពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមឈ្មោះ ថាច់ សាង ស្ថិតនៅក្នុងស្រុកកំពង់ស្ពាន ខេត្តព្រះត្រពាំង ដោយអាជ្ញាធរអះអាងថា នៅលើអាវយឺតទាំងនោះ មានសរសេរពាក្យថា «ខ្មែរក្រោម» ។
ប្រតិបត្តិការចុះរឹបអូសយកនេះ បានកើតឡើងប្រមាណ ១ ម៉ោង ក្រោយពីម្ចាស់ផ្ទះបោះពុម្ព បានបង្ហោះនៅលើបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុកនូវអាវយឺត ដែលខ្លួនបានបោះពុម្ពរួច និងមានសរសេរពាក្យនៅខាងមុខអាវថា «ខ្មែរក្រោមអបអរទិវានារីអន្តរជាតិ» ។ ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ចាត់ទុកទង្វើរឹបអូសអាវយឺតរបស់សមត្ថកិច្ចវៀតណាម ថា ជាអំពើលួចទ្រព្យសម្បតិ្ត ។
ទាក់ទងនឹងករណីនេះ សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ដែលមានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍បន្ទាន់មួយ កាលពីថ្ងៃទី ៤ ខែមីនា ២០២១ ថ្កោលទោសសកម្មភាពរបស់សមត្ថកិច្ច និងអាជ្ញាធរវៀតណាម ដែលរឹបអូសយកអាវយឺតខ្មែរក្រោម បោះពុម្ពដើម្បីអបអរទិវាសិទ្ធិនារីអន្តរជាតិ ។
សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម បានទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម អនុញ្ញាតឱ្យខ្មែរក្រោមមានសិទ្ធិសេរីភាព ក្នុងការប្រារព្ធទិវាសិទ្ធិនារីអន្តរជាតិ ដោយគ្មានការភ័យខ្លាច និងការបំភិតបំភ័យ ។ ក្នុងពេលជាមួយគ្នា ក៏ទាមទារឱ្យអាជ្ញាធរវៀតណាម ប្រគល់អាវយឺតចំនួន ១៨ ដែលរឹបអូសឱ្យពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមវិញ ដើម្បីឱ្យពួកគេចូលរួមប្រារព្ធទិវាសិទ្ធិនារីអន្តរជាតិ ។
ចំណែកករណីមួយផ្សេងទៀត នៅយប់ថ្ងៃទី ៤ ខែមេសា ឆ្នាំ ២០២១ នគរបាល និងអាជ្ញាធរវៀតណាម នៃសង្កាត់ទី ១៦ ខណ្ឌហ្កវ៉ាប (Go Vap) ទីក្រុងព្រៃនគរប្រមាណ ១០ នាក់ ខ្លះស្លៀកពាក់ស៊ីវិល ខ្លះជាឯកសណ្ឋាននគរបាល បានចុះដល់ហាងរបស់យុវជនខ្មែរក្រោម ឈ្មោះ ថាច់ កឿង សម្រុកចូលរុករកសៀវភៅឈ្មោះ «ពន្លឺនៃសិទ្ធិសម្រេចវាសនាខ្លួនដោយខ្លួនឯង» និពន្ធដោយអតីតព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោម នាម ថាច់ ប្រីជា គឿន ដែលជានិពន្ធនាយកសារព័ត៌មានព្រៃនគរ និងជាអនុប្រធាននាយកដ្ឋានព័ត៌មាននៃសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ។
ការសម្រុកចូលរុករកនេះ ដោយអាជ្ញាធរ និងសមត្ថកិច្ចសង្ស័យថា យុវជន ថាច់ កឿង រក្សាទុកសៀវភៅចំនួន ១០០ ក្បាល ក្នុងបំណងផ្ញើទៅឱ្យយុវជនខ្មែរក្រោមផ្សេងទៀត ដើម្បីចែកចាយបន្ត ប៉ុន្តែ ពួកគេរុករកមិនឃើញនោះឡើយ ។ ក្នុងពេលរុករកនោះ នគរបាលបានប្រើហិង្សាច្របាច់កយុវជន ថាច់ កឿង នៅពេលយុវជនរូបនេះ ព្យាយាមស្រែកប្រឆាំងនឹងការលុកលុយដោយបំពានរបស់ពួកគេ ។ ពួកគេ ក៏បានដកហូតទូរស័ព្ទដៃចំនួន ២ គ្រឿង របស់យុវជន ថាច់ កឿង យកទៅពិនិត្យមើល និងថតសារឆ្លើយឆ្លង នៅក្នុងទូរស័ព្ទនោះ ។ បន្ទាប់មកពួកគេ បាននាំខ្លួនលោក ថាច់ កឿង ទៅកាន់ប៉ុស្តិ៍នគរបាល ដើម្បីសួរចំលើយ និងបង្ខំឱ្យលោកចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចសន្យាមិនចូលរួមសកម្មភាពបោះពុម្ព ឬចែកចាយសៀវភៅ ជាថ្នូរនឹងការប្រគល់ទូរស័ព្ទដៃឱ្យវិញ ។ ពួកគេក៏គំរាមមិនឱ្យយុវជន ថាច់ កឿង ផ្តល់ព័ត៌មានពីហេតុការណ៍នេះ ទៅឱ្យអ្នកដទៃនោះទេ ជាពិសេសទៅឱ្យខ្មែរក្រោម ដែលនៅក្រៅប្រទេស ។
លេខាធិការដ្ឋាន នៃអង្គការ សមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម នៅកម្ពុជា ចាត់ទុកសកម្មភាពរបស់អាជ្ញាធរវៀតណាម នៅពេលនោះ ជាចេតនាគំរាមកំហែង បំភិតបំភ័យ និងជាការរំលោភបំពាន ធ្ងន់ធ្ងរទៅលើសិទ្ធិមនុស្សពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ។ ពួកគេថា នៅក្នុងករណីនេះ អាជ្ញាធរវៀតណាម មិនបានអនុវត្តទៅតាមនីតិវិធីនៃច្បាប់ជាតិ និងអន្តរជាតិ ដោយចូលឆែកឆេរផ្ទះពលរដ្ឋទាំងកណ្តាលយប់ មិនមានដីកាបញ្ជាពីរដ្ឋអាជ្ញាត្រឹមត្រូវ មិនមានវត្តមានសាក្សី និងការអនុញ្ញាតិពីម្ចាស់ផ្ទះ ដែលជាការរំលោភសិទ្ធិក្នុងការរក្សាការសំងាត់ និងសិទ្ធិឯកជនរបស់បុគ្គល ។
រីឯនៅខេត្តដូនណៃឯណោះវិញ កាលពីថ្ងៃទី ១៣ ខែមេសា ឆ្នាំ ២០២១ សមត្ថកិច្ចវៀតណាម នៅខេត្តដូនណៃជាង ១០០ នាក់ បានឡោមព័ទ្ធ និងធាក់បំបែកសោរទ្វារទម្លុះចូលផ្ទះជួលរបស់យុវជនខ្មែរក្រោម យឿង ខាយ ដើម្បីរុករកសៀវភៅសេចក្តីប្រកាសអង្គការសហប្រជា ជាតិស្តីពីសិទ្ធិជនជាតិដើម ។ អាជ្ញាធរបានរឹបអូសសៀវភៅសិទ្ធិជនជាតិដើមជាង ១០០ ក្បាល ដោយចោទប្រកាន់យុវជន យឿង ខាយ ថាបានបោះពុម្ពចំលងសៀវភៅសិទ្ធិជនជាតិដើមរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ដោយមិនបានបង់ពន្ធឱ្យរដ្ឋវៀតណាម ។ អាជ្ញាធរវៀតណាមក៏បានបញ្ជូនខ្លួន យុវជន យឿង ខាយ ទៅសាកសួរបន្តនៅអធិការដ្ឋាននគរបាលស្រុកអស់រយៈពេលប្រហែល ១២ ម៉ោង ថែមទៀត មុននឹងត្រូវបានដោះលែងឱ្យត្រឡប់មកផ្ទះវិញនៅព្រឹកថ្ងៃបន្ទាប់ ។ នៅអធិការដ្ឋាននគរបាលស្រុក យុវជនរូបនេះត្រូវបានអាជ្ញាធរចោមរោមបណ្តាក់គ្នាសួរចំលើយ និងបានប្រើពាក្យពេចន៍គំរាមកំហែងហិង្សាផងដែរ ។
លុះដល់ថ្ងៃទី ២២ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០២១ អ្នករាយការណ៍ពិសេសអង្គការសហប្រជាជាតិចំនួន ៤ រូបដែលរួមមាន អ្នករាយការណ៍ពិសេសស្តីពីបញ្ហាជនជាតិភាគតិច លោក Fernand de Varennes អ្នករាយការណ៍ពិសេសស្តីពីការលើកកំពស់ និងការពារសិទ្ធិសេរីភាពសម្តែងមតិ និង ទស្សនៈ អ្នកស្រី Irene Khan អ្នករាយការណ៍ពិសេសស្តីពីស្ថានភាពអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស អ្នកស្រី Mary Lawlor និងអ្នករាយការណ៍ពិសេសស្តីពីសិទ្ធិជនជាតិដើម លោក José Francisco Cali Tzay បានចេញលិខិតរួមគ្នាមួយស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម បកស្រាយអំពីការ ធ្វើទុក្ខបុកម្នេញទៅលើយុវជនខ្មែរក្រោម យឿង ខាយ ដោយទុកពេល ៦០ ថ្ងៃ ដើម្បីឆ្លើយតប ។
នៅក្នុងលិខិតចំនួន ៥ ទំព័រផ្ញើទៅកាន់ស្ថានបេសកកម្មអចិន្រ្តៃយ៍វៀតណាម អ្នករាយការណ៍ពិសេសសិទ្ធិមនុស្សទាំង ៤ រូប អះអាងថា យុវជន យឿង ខាយ គឺជាអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សខ្មែរក្រោម ។ ពួកគេបានបញ្ចាក់ប្រាប់រដ្ឋាភិបាលវៀតណាមថា ខ្មែរក្រោម គឺជាជនជាតិដើមភាគតិច ដែលមានជាតិសាសន៍ សាសនា និងភាសាផ្ទាល់ខ្លួន គឺភាសាខ្មែរ ។
ទោះជាយ៉ាងណា រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម មិនបានឆ្លើយតបក្នុងរយៈពេល ៦០ ថ្ងៃដូចការកំណត់នោះទេ ។ លុះដល់ថ្ងៃទី ២០ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០២១ រដ្ឋាភិបាលវៀតណាមបានឆ្លើយតប ថា វៀតណាម គឺជាប្រទេសមួយដែលរួមមានក្រុមជនជាតិទាំងអស់ចំនួន ៥៤ នៅក្នុងនោះជន ជាតិ គិញ មានប្រជាជនភាគច្រើន (៨០%) ។ ក្រុមជនជាតិនានាក្រៅពីនេះ ត្រូវបានគេហៅថា «ជនជាតិភាគតិច » ។ ក្នុងចំណោមជនជាតិទាំងអស់រួមទាំងជនជាតិគិញ គឺត្រូវបានទទួល សមភាពដូចគ្នា ។ បុគ្គលិកលក្ខណៈប្លែកគ្នានៃក្រុមប្រជាជាតិទាំងនោះ គឺភាសា ទំនៀមទម្លាប់ និងប្រពៃណី ។ ផ្អែកតាមប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ប្រទេសជាតិក្រុមជនជាតិទាំងឡាយ នៃ វៀតណាមមានសាមគ្គីភាព និងប្រពៃណីអភិវឌ្ឍន៍ជាមួយគ្នា និងចូលរួមកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង កសាង និងការពារប្រទេស ។ ហេតុដូច្នេះ សញ្ញាណនៃ «ក្រុមជនជាតិដើមភាគតិច» និង សិទ្ធិរបស់ជនជាតិដើមមិនកើតមានទេ ហើយក៏មិនសមស្របទៅនឹងសភាពលក្ខណៈរបស់ក្រុមជនជាតិទាំងអស់នៅវៀតណាម ដែរ ។
ទោះជាយ៉ាងណា ប្រតិកម្មចំពោះការឆ្លើយតបនេះ អង្គការ UNPO អះអាងថា «ជនជាតិដើមមានប្រមាណ ១៥% នៃចំនួនប្រជាជនវៀតណាម ហើយថាខ្មែរក្រោមគឺជាសហគមន៍ជនជាតិដើមមួយក្នុងចំណោមសហគមន៍ជនជាតិដើមផ្សេងទៀត» និងថាការ «បដិសេធរបស់វៀតណាម ថា មិនមានវត្តមានជនជាតិដើម នាំឱ្យមានផលប៉ះពាល់ជាអវិជ្ជមានយ៉ាងខ្លាំងដល់សហគមន៍ជនជាតិដើម» ។
UNPO បន្ថែមថា «នៅប្រទេសវៀតណាម ការស្វែងរកឋានៈជាជនជាតិដើម គឺមានគ្រោះថ្នាក់ ខ្លាំងណាស់ដែលសូម្បីតែខ្មែរក្រោមពាក់អាវយឺត ដែលមាននិមិត្តសញ្ញាគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ ប្រកបដោយចីរភាពរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិក៏ត្រូវអាជ្ញាធរវៀតណាម ចាប់ខ្លួនដែរ ។
UNPO សង្កត់ធ្ងន់ថា «នៅក្នុងប្រទេសវៀតណាម ប្រសិនបើមនុស្សម្នាក់អាចត្រូវបានដាក់ទោសព្រហ្មទណ្ឌដោយគ្រាន់តែកាន់កាប់ និងចែកចាយឧបករណ៍សិទ្ធិមនុស្ស ដែលរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមខ្លួនឯងជាអ្នកចូលរួមបង្កើតឡើង ដូច្នេះការគាបសង្កត់ប្រជាពលរដ្ឋ និងការលុបបំបាត់សេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ និងទស្សនៈ មិនអាចមានដែនកំណត់ឡើយ» ។
ចំណែកអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ (Human Rights Watch) វិញបាន ទាមទារឱ្យអាជ្ញាធរ និងសមត្ថកិច្ចវៀតណាមខេត្តដូនណៃ សុំទោសយុវជនខ្មែរក្រោមជាសាធារណៈ ។ អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ចាត់ទុកការឃាត់ខ្លួន និងការបំភិតបំភ័យទៅលើយុវជនខ្មែក្រោមពីសំណាក់នគរបាលវៀតណាម ដោយសារតែការបោះពុម្ពចំលងសៀវភៅសិទ្ធិជនជាតិដើមភាគតិចរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ គឺជារឿងគួរឱ្យស្អប់ខ្ពើម និងមិនអាចទទួលយកបានឡើយ ។
នាយករងទទួលបន្ទុកប្រចាំតំបន់អាស៊ី នៃអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ (Human Rights Watch) លោក ហ្វីល រ៉ូប៊ែសន (Phil Robertson) បានថ្លែងថា ការបោះពុម្ពចំលងសៀវភៅដ៏សំខាន់ នៃសេចក្តីប្រកាសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ស្តីអំពីសិទ្ធិមនុស្សទាក់ទងនឹងសិទ្ធិជនជាតិដើម មិនអាចត្រូវបានចាត់ចូលក្នុងអំពើខុសច្បាប់នោះឡើយ ។
លោកថា ការណ៍ដែលអាជ្ញាធរបានអៈអាងថា ការផលិតនេះមិនបានឆ្លងកាត់ការបង់ពន្ធជូនរដ្ឋនោះ គឺសុទ្ធតែជាលេសក្លែងបន្លំទាំងស្រុងរបស់អាជ្ញាធរវៀតណាម ដែលគេមិនអាចនឹងជឿបាន សូម្បីតែបន្តិច ។
លោក ហ្វីល រ៉ូប៊ែសន បន្ថែមថា ការលបឆ្មក់ចូលរបស់ប៉ូលីសបែបនេះ គឺបានបង្ហាញឱ្យឃើញអំពីគំនិតបង្អាក់រំខានដល់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់យុវជនខ្មែរក្រោម ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយចំណេះដឹងស្តីអំពីសិទ្ធិអំណាចរបស់ពួកគេ ដើម្បីបញ្ជៀសឱ្យរួចអំពីការយាយី រំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្ស និងសិទ្ធិជនជាតិដើមពីសំណាក់រដ្ឋអំណាចវៀតណាម ។
លោកអះអាងថា អស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ រដ្ឋាភិបាលវៀតណាមបានដើរជាន់លើសិទ្ធិរបស់ខ្មែរក្រោម មានដូចជា សេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ សេរីភាពក្នុងការបង្កើត សមាគម និងការតវ៉ាជាសាធារណៈដោយសន្តិវិធី ។ល។
លោកថា ការលបឆ្មក់ចូលផ្ទះលោក យឿង ខាយ នៅពេលនេះ គឺជាផ្នែកមួយនៃការបន្តបង្រ្កាបលើពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ។ លោកទាមទារថាអាជ្ញាធរវៀតណាម គួរគប្បីប្រគល់សងមកឱ្យលោក យឿង ខាយ វិញជាបន្ទាន់នូវឯកសារទាំងអស់ នៃសេចក្តីប្រកាសរបស់ អង្គការសហប្រជា ជាតិស្តីអំពីសិទ្ធិជនជាតិដើម ហើយធ្វើការសុំទោសយុវជន យឿង ខាយ ជាសាធារណៈចំពោះការលបឆ្មក់ចូល និងការចាប់ខ្លួនយកទៅសួរចម្លើយនេះ ។
ទន្ទឹមនឹងនេះ លោកថា អាជ្ញាធរវៀតណាម ក៏ត្រូវគប្បីបញ្ឈប់ការតាមឃ្លាំមើលសកម្មភាពរបស់យុវជន យឿង ខាយ ឬតាមយាយី ឬការសម្លុតបំភ័យពីក្រុមនគរបាលវៀតណាម ។
ចំណែកករណីរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរ នៅកម្ពុជាក្រោម ផ្សេងទៀត ប្រចាំឆ្នាំ ២០២១ នោះគឺ ការចាប់ខ្លួនពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមឈ្មោះ ថាច់ រ៉ីន ដាក់ពន្ធនាគារដោយអាជ្ញាធរវៀតណាម នៅខេត្តព្រះត្រពាំង កាលពីថ្ងៃទី ១៤ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០២១ ។ បច្ចុប្បន្នលោក ថាច់ រ៉ីន កំពុងឋិតនៅ ក្នុងពន្ធនាគារនៅឡើយ ។
លោកត្រូវបានអាជ្ញាធរវៀតណាម ចូលទៅចាប់ខ្លួនដល់ក្នុងផ្ទះ រួចបញ្ជូនទៅឃុំខ្លួន និងសួរចម្លើយដោយចោទប្រកាន់ពាក់ព័ន្ធនឹងបទល្មើសជាច្រើន មានដូចជា ការប្រើប្រាស់សិទ្ធិសេរីភាពដើម្បីប្រឆាំងនឹងផលប្រយោជន៍រដ្ឋ ស្ថាប័ន និងបុគ្គល ការមួលបង្កាច់ខុសពីការពិត អំពីប្រវត្តិសាស្រ្តនៃទឹកដីខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ដែលវៀតណាមហៅថា ដែនដីភូមិភាគនិរតី ឬភាគខាងត្បូងនៃប្រទេសវៀតណាម និងកាត់តច្នៃប្រឌិតរូបភាព ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់កិត្តិយស និងសេចក្ដីថ្លៃថ្នូររបស់អតីតមេដឹកនាំកុម្មុយនីស្ដវៀតណាម លោក ហូ ជី មិញ ។ ប៉ុន្តែ សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ចាត់ទុកករណីចាប់ខ្លួនលោក ថាច់ រ៉ីន ថា ជាការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ និងសងសឹកមកលើពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមរូបនេះ ដោយសារលោក ថាច់ រ៉ីន គ្រាន់តែពាក់អាវយឺត ដែលមាននិមិត្តសញ្ញាគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព (SDGs) របស់អង្គការសហ ប្រជាជាតិ ។
គួររម្លឹកថា អាជ្ញាធរវៀតណាម នៅក្នុងឆ្នាំ ២០២១ បានបើកយុទ្ធនាការចាប់ខ្លួន និងរឹបអូសសៀវភៅ ឯកសារ អាវយឺតពាក់ព័ន្ធនឹងការអប់រំពីសិទ្ធិជនជាតិដើម និងសិទ្ធិមនុស្ស ពីយុវជន និងពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ។ នៅក្នុងយុទ្ធនាការទាំងនេះ លោក ថាច់ រ៉ីន ត្រូវបានអាជ្ញាធរវៀតណាម ចាប់ឃាត់ខ្លួននាំយកទៅសួរចម្លើយអស់ជាច្រើនម៉ោង ។ ការចាប់ខ្លួននេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីលោក អានសៀវភៅសេចក្ដីប្រកាសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ស្ដីពី «សិទ្ធិជនជាតិដើម» ផ្សាយផ្ទាល់តាមបណ្ដាញសង្គម (Facebook) និងពាក់អាវយឺត ដែលមានរូបភាពទាក់ទងនឹងគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព (SDGs) របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ។ លោក ថាច់ រ៉ីន ត្រូវបានអាជ្ញាធរវៀតណាមដោះលែងមកវិញ ក្រោយមានកិច្ចអន្តរាគមន៍របស់សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម និងក្រោយពីវៀតណាម បានគំរាមកំហែងលោកកុំឲ្យអានសៀវភៅសិទ្ធិជនជាតិដើម ផ្សាយផ្ទាល់តាមបណ្ដាញសង្គមបន្តទៀត ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លោក ថាច់ រ៉ីន នៅតែបន្តអានសៀវភៅស្តីពីសិទ្ធិជនជាតិដើម ផ្សាយផ្ទាល់លើបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុករបស់ដដែល ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យអាជ្ញាធរវៀតណាម មានការខឹងសម្បារ រហូតដល់ចាប់លោកដាក់ពន្ធនាគារដល់ពេលបច្ចុប្បន្ន ។
ទោះជាយ៉ាងណា នៅក្នុងករណីនេះ អាជ្ញាធរវៀតណាម កាលពីថ្ងៃទី ១៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២១ បានប្រគល់ឱ្យក្រុមគ្រួសារលោក ថាច់ រ៉ីន វិញនូវទូរស័ព្ទដៃមួយគ្រឿង និងអាវយឺតពាក់ព័ន្ធ ខ្មែរក្រោម និងសិទ្ធិមនុស្សចំនួន ៣ ដែលអាជ្ញាធរបានដកហូតពីលោក ថាច់ រ៉ីន កាលពី ខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០២១ ។ ប៉ុន្តែ ពួកគេមិនព្រមដោះលែងលោក ថាច់ រ៉ីន ឱ្យមានសេរីភាព នោះឡើយ ។
ក្រៅពីនោះ នៅមានករណីរំលោភសិទ្ធិមនុស្សជាច្រើនផ្សេងទៀត នៅកម្ពុជាក្រោម ក្នុងឆ្នាំ ២០២១ ដូចជា ករណីអាជ្ញាធរវៀតណាម ខេត្តព្រះត្រពាំងរឹបអូសយកសៀវភៅកតិកាសញ្ញា អន្តរជាតិស្តីពីសិទ្ធិពលរដ្ឋ និងនយោបាយ និងសេចក្តីប្រកាសអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីសិទ្ធិ ជនជាតិដើមភាគតិចចំនួន ១៥០ ក្បាលពីពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមឈ្មោះ ថាច់ ថា ពេលលោកកំពុង ដឹកសៀវភៅទាំងនោះដើម្បីរក្សាទុកចែកចាយបន្តទៅឱ្យខ្មែរក្រោមផ្សេងទៀត ។
បន្ថែមពីលើនេះ ក៏នៅមានករណីអាជ្ញាធរខេត្តឃ្លាំងបានកោះហៅយុវជនខ្មែរក្រោម ឈ្មោះ យ៉ាញ់ មិញក្វាង សាកសួរជុំវិញរឿងរ៉ាវយុវជនខ្មែរក្រោមរូបនោះ បញ្ចេញមតិតាមបណ្តាញសង្គម រិះគន់អាជ្ញាធរមិនចេញលិខិតធ្វើដំណើរ (លិខិតបើកផ្លូវ) ចេញ ចូល ដើម្បីបំពេញការងាររបស់ខ្លួន និងករណីអាជ្ញាធរមិនផ្តល់ប្រាក់ឧបត្ថម្ភ និងស្បៀងអាហារ ជូនគ្រួសារក្រីក្រ ដែលរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមដាក់ចេញ ដើម្បីជួយសង្គ្រោះប្រជាពលរដ្ឋ ដែលរងផលប៉ះពាល់នៅអំឡុងពេលអនុវត្តវិធានការបិទខ្ទប់ការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ-១៩ ។
