ដោយ គឹម សាវតា
ខណៈដែលពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមជាច្រើន នៅកម្ពុជា ត្រូវបានខ្មែរក្រហមសម្លាប់ដោយចោទ ថា ជាជនជាតិយួននោះ ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមមួយចំនួន ដែលធ្លាប់រស់នៅក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ឬហៅថាប៉ុលពតអះអាង ថា ត្រូវរស់នៅដោយលាក់ប្រវត្តិ ដើម្បីគេចចេញពីការសម្លាប់ ។
អ្នកស្រី គឹម បុប្ផា ដែលមានស្រុកកំណើត នៅខេត្តព្រះត្រពាំង បានឲ្យសំឡេងកម្ពុជាក្រោម ដឹងថា អ្នកស្រីបានចាកចេញពីស្រុកកំណើតមករស់នៅកម្ពុជា ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ១៩៧០ ជាមួយលោកឪពុក ដែលជាទាហានម៉ៃហ្វក ដែលត្រូវមកកម្ពុជា ដើម្បីច្បាំងក្នុងចលនាខ្មែរសេរី ហើយបានស្នាក់នៅក្នុងតំបន់បុរី ១០០ ខ្នង រាជធានីភ្នំពេញ ប៉ុន្តែ ឪពុកអ្នកស្រីបានស្លាប់ ក្នុងអំឡុងរបបខ្មែរក្រហមកាន់កាប់ ។ អ្នកស្រីបន្តថា បន្ទាប់ពីទាហានខ្មែរក្រហមកាន់កាប់ប្រទេសកម្ពុជា អ្នកស្រីបានភៀសខ្លួនទៅខេត្តបាត់ដំបង ដោយរស់នៅជាមួយម្ដាយក្រោយ ក្នុងឃុំតាម៉ឺយ ស្រុកបវិល ។
អ្នកស្រី គឹម បុប្ផា «១៧ មេសាហ្នឹង យើងភៀសចេញពីបាត់ដំបងចេញទៅថ្មគោល ចេញទៅដល់ថ្មគោល គេដកឡាន គេសម្លាប់ឪពុកខ្ញុំបាត់ហើយ ។ មិនដឹងថា គេសម្លាប់នៅគាល់ក្រឡ ឬ ខាងបត់កងអីមិនដឹងទេ អញ្ចឹងពួកយើងមានតែដើរយំ ដើរគេចៗ ទៅ ។ ហ្នឹងហើយចេះតែដើរដើរទៅត្រង់នេះបន្តិច ត្រង់នោះបន្តិចដើ ម្បីលាក់ប្រវត្តិ» ។
អ្នកស្រី គឹម បុប្ផា បានរៀបរាប់ទៀត ថា ទាំងអ្នកស្រី និង ម្ដាយក្រោយ គឺជាកម្លាំងសំខាន់ក្នុងការបំពេញការងារ ផ្សេងៗ ក្នុងរបបខ្មែរក្រហម បូករួមទាំងការលាក់ប្រវត្តិផងនោះ គឺគាត់អាចរស់នៅដោយមិនមានការធ្វើទារុណកម្មនោះទេ គឺគ្រាន់តែហូបអាហារមិនគ្រប់គ្រាន់ ដោយពេលខ្លះអ្នកស្រី បានលួចរបស់បន្តិចបន្តួចមកហូបបន្ថែម តែក៏ត្រូវគេចាប់បានផងដែរ ។
អ្នកស្រី គឹម បុប្ផា «យើងប្រឹងធ្វើការឲ្យគេ គេអធ្យាស្រ័យ អញ្ចឹងខ្ញុំក៏ក្លាយជាកងចល័ត អ្នកម៉ាក់ក៏ក្លាយជាសេនាជន ស្រី្តមេម៉ាយ ហើយម៉ាក់គាត់កាន់កងធំវរៈរបស់នារីៗ ធ្វើការអីចឹងដែរ ។ អាហ្នឹង ចំពោះអ្នកម៉ាក់ចុងខ្ញុំ ចំណែកខ្ញុំកងចល័ត អញ្ចឹងដើរពីមួយកន្លែងទៅមួយកន្លែង ។ ខ្ញុំក៏បានមកលើកទំនប់កំពីងពួយ រហូតដល់ក្អកធ្លាក់ឈាម តែក៏យើងមិនហ៊ានឈប់ដែរ ព្រោះអីពាក្យតថាសកម្មដើម្បីលុបលាងកំហុស» ។
លោក ចៅ នី មានដើមកំណើត នៅក្នុងស្រុកស្វាយទង ខេត្តមាត់ជ្រូក កម្ពុជាក្រោម ជាសាក្សីមួយរូបនៃដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីនៃសាលាក្ដីខ្មែរក្រហម ដែលនៅមានជីវិតដល់សព្វថ្ងៃ បានផ្តល់សក្ខីកម្មក្នុងអង្គសវនាការសាលាក្តីខ្មែរក្រហម ថា លោកមានបង និងក្មួយពីរនាក់ ក្នុងចំណោមប្រជាពលរដ្ឋ ខ្មែរកម្ពុជាក្រោម រាប់ពាន់នាក់ផ្សេងទៀតដែលបានស្លាប់ ក្នុងរបបខ្មែរក្រហម ក្នុងនោះប្រុស របស់លោកឈ្មោះ ចៅ សៅ ក៏បានស្លាប់ដោយអាថ៍កំបាំង ។ លោកបន្តថា ក្រុមលោក ដែលគេជម្លៀសពីទីក្រុងភ្នំពេញនោះ ត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះថា ជាក្រុម ១៧ ហើយត្រូវបានគេជម្លៀសបន្តិចម្តងៗ ពីកន្លែងមួយទៅកន្លែងមួយទៀត តាមរថភ្លើងហើយលោក ព្រមទាំងប្រជាពលរដ្ឋរាប់ពាន់នាក់ផ្សេងទៀតនោះ មិនដឹងថា គោលដៅ ដែលគេបញ្ជូន ទៅនោះ នៅទីណាទេ គេនាំទៅកន្លែងស្លាប់ឬរស់នោះមិនដឹងទេ ក្នុងអារម្មណ៍បានត្រឹមតែភិតភ័យ ស្លន់ស្លាំងតែប៉ុណ្ណោះ ។ លោកបានថ្លែងទៀតថា គ្រប់ទីសំចតរហូតដល់ទីសំចតចុងក្រោយ គឺ នៅភូមិចកធំ ក្នុងស្រុកមោងឫស្សី ខេត្តបាត់ដំបងនោះ ។
កាលពីថ្ងៃទី ២៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០១២ សាលាក្ដីខ្មែរក្រហម បានស្ដាប់សក្ខីកម្មរបស់ដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីឈ្មោះ ចៅ នី ជាខ្មែរមួយរូប ចោទសួរទៅលោក ខៀវ សំផន ។
លោក ចៅ នី ជាដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី បានជម្រាបទៅតុលាការថា លោក ខៀវ សំផន កាលពីថ្ងៃទី ១៧ មេសា ឆ្នាំ ១៩៧៥ គឺលោក ខៀវ សំផន សរសេរលិខិតឲ្យទៅទាហាន ២ នាក់ ប្រាប់ឲ្យលោក ចៅ សៅ ជាអ៊ំរបស់លោក ចៅ នី ឲ្យចូលមកក្រុងភ្នំពេញវិញ ខណៈទ័ពខ្មែរក្រហម កំពុងបណ្ដេញលោក ចៅ សៅ ទៅដល់ព្រែកក្តាម ។
កាសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ បានសម្រង់សម្តី លោក ខៀវ សំផន ឆ្លើយតបនឹងការសួររបស់ដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី លោក ចៅ នី ដែលកម្រនិយាយក្នុងតុលាការ និង មិនដែលនិយាយផ្ទាល់ទៅដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីក្នុងសំណុំរឿង ០០២ បានថ្លែងថា ៖ «ជាអកុសលលោកមិនមានព័ត៌មានអ្វីទាល់តែសោះ អំពីវាសនាឪពុកមារបស់លោក នី» ។ អតីតប្រមុខរដ្ឋនៃរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ តមកបាន «សុំទោស» ដែលគេកម្រឃើញ ។ លោកថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំនិយាយនេះ ចេញពីបេះដូងរបស់ខ្ញុំដើម្បីឲ្យអ្វីៗ ច្បាស់ និង ប្រាកដនៅក្នុងចិត្តរបស់អ្នក ។ ខ្ញុំមានអារម្មណ៍សោកស្តាយ ដែលមិនដឹងជាមានវិធីអីអាចឆ្លើយតបទៅសំណើអ្នក» ។
លោក ចៅ នី ជាខ្មែរក្រោមទី ១ ដែលផ្តល់សក្ខីកម្មនៅសាលាក្តីខ្មែរក្រហម បានទន្ទឹងរង់ចាំការត្រឡប់មកវិញរបស់ ខៀវ សំផន តាំងពីការចូលបង្ហាញខ្លួនក្នុងខែវិច្ឆិកា ពេលដែលគាត់ធ្វើការតទល់ទៅនឹងចុងចោទមានវ័យជរានេះ អំពីវាសនារបស់ឪពុកមាប្រពន្ធគាត់ គឺលោក ចៅ សៅ ជាមនុស្សម្នាក់ក្នុងចំណោមអ្នកដែល ខៀវ សំផន ស្គាល់ និង បាត់ខ្លួនភ្លាមៗ បន្ទាប់ពីខ្មែរក្រហមកាន់កាប់ទីក្រុងភ្នំពេញក្នុងខែមេសាឆ្នាំ ១៩៧៥ ។
កាសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ដដែល បានសម្រង់សម្តីលោក ខៀវ សំផន ដោយសារភាពថា គាត់ស្គាល់ ចៅ សៅ សមាជិកសហគមន៍ខ្មែរក្រោម ល្បីឈ្មោះម្នាក់ និង ថា ក្នុងទសវត្សរ៍ ៦០ គាត់ជាប្រធានធនាគារមួយ ។ ប៉ុន្តែ លោកមិនដែលឃើញគាត់ទេបន្ទាប់ពីទីក្រុងភ្នំពេញត្រូវជម្លៀសប្រជាជនអស់ ។ លោកបដិសេធថា មិនធ្លាប់សរសេរលិខិតទៅ លោក ចៅ សៅ ឲ្យគាត់ត្រឡប់ពីព្រែកក្តាម នោះទេ ដែលការសរសេរលិខិតនេះ លោក ចៅ នី បានដឹងពីអ្នកបើកឡានរបស់លោក ចៅ សៅ ដែលបានជួបនៅឯពិធីមង្គលការមួយ នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៩ ។
បើទោះជាចម្លើយ នៅមានភាពខ្វះខាត លោកស្រី Jennifer Holligan សហការីផ្នែកច្បាប់ជាន់ខ្ពស់ក្នុងក្រុមតំណាងលោក ចៅ នី ពីអង្គការ Access to Justice Asia បានរំឭកអំពីព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់ៗ នៃសហគមន៍ខ្មែរក្រក្រោម និងដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី ។
ប្រជាជនខ្មែរក្រោម បានស្ថិតក្នុងគោលដៅត្រូវសម្លាប់ដោយខ្មែរក្រហម ព្រោះតែពួកគេស្ថិតនៅតំបន់ដីសណ្តទន្លេមេគង្គក្រោមនៃប្រទេសវៀតណាម ។ លោក ចៅ នី ដែលមានអាយុ ៦០ ឆ្នាំ និង រស់នៅក្នុងខេត្តតាកែវ បានលាក់បាំងអំពីការជាប់ពាក់ព័ន្ធសម្ព័ន្ធភាពរបស់គាត់ជាមួយក្រុមជនជាតិខ្មែរក្រោម ដើម្បីរស់រានមានជីវិត ។ សាច់ញាតិគាត់ជាច្រើន បានស្លាប់ដោយសារភាពអត់ឃ្លាន ហើយពូរបស់ប្រពន្ធគាត់គឺ លោក ចៅ សៅ ត្រូវពួកគេសម្លាប់ដោយសារគេបានដឹងអត្តសញ្ញាណរបស់គាត់ តែប្រសិនបើគាត់ស្លាប់តើឆ្អឹងរបស់គាត់ នៅឯណា? ។ បើសិនជាសម្លាប់ តើនៅកន្លែងណា គាត់អាចសុំឆ្អឹងយកទៅធ្វើបុណ្យតាមប្រពៃណី ។ នេះ ជាការចោទសួរបស់លោក ចៅ នី ទៅលោក ខៀវ សំផន ។
លោក នួន សុវណ្ណរឹទ្ធ នាយកប្រតិបត្តិ អង្គការការពាសិទ្ធិ ជនជាតិភាគតិច ជានមន្ត្រីអង្គភាពគាំពារជនរងគ្រោះ មាន ប្រសាសន៍ថា តាមការសា្រវជ្រាវរបស់លោក គឺខ្មែរក្រោម ដែលឆ្លងកាត់របបខ្មែរក្រហមភាគច្រើនគឺ ត្រូវបាន សម្លាប់ដោយហេតុផល ថាជាជនជាតយួនបង្កប់ និងមិនងាយរួចខ្លួននោះទេ ជាពិសេសពេលដែលនិយាយភាសាខ្មែរមិនច្បាស់ ។ លោកបន្តថា បើទោះជាអ្នកដែលខ្មែរក្រហមសង្ស័យ ហើយចាប់ទៅសួរបានឆ្លើយថា ជាខ្មែរក្រោមក្តី ប៉ុន្តែទាហានខ្មែរក្រហម នៅតែសម្លាប់ចោលដដែល ។
លោក នួន សុវណ្ណរឹទ្ធ «ពេលពួកគាត់( ខ្មែរក្រោម)ឡើ ងមកគឺទាក់ទងនឹងការនិយាយស្តីរបស់គាត់ កម្ពុជាក្រោមគឺគាត់និយាយស្តីគឺកាត់ទៅវៀតណាម អញ្ចឹងខ្មែរក្រហមគឺគិតថា គាត់ជាវៀតណាម ហើយបានសម្លាប់ដូចនៅពោធិ៍សាត់ អ្នកខ្លះអស់ទាំងគ្រួសារ ។ ហើយមួយទៀតគឺជាទាក់ទងនឹងការឲ្យការនៅក្នុងកន្លែងដែលគាត់រស់នៅ គេឲ្យការណ៍ចោទគាត់ថាជាជនជាតិវៀតណាម ជនជាតិយួនអីក៏គាត់មានបញ្ហាដែរ» ។
តែទោះជាយ៉ាងណាលោក លោក នួន សុវណ្ណរឹទ្ធ មិនបានដឹងថា តើក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ឬរបបខ្មែរក្រហមនេះ ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមស្លាប់អស់ប៉ុន្មាននាក់នោះទេ ខណៈដែលអង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុងតុលាការកម្ពុជា ឬហៅថាសាលាក្តីខ្មែរក្រហមបានទទួលពាក្យបណ្ដឹងសុំធ្វើជាដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីចំនួនជាង ១ ពាន់នាក់ ៕
