ដោយ ម៉ែន គឹមសេង | VOA
អ្នកជំនាញច្បាប់ និងសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិលើកឡើងថា ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមមានមូលដ្ឋានច្បាប់ជាច្រើន ដែលអាចគេអាចប្រើប្រាស់ ដើម្បីបន្តការទាមទារសិទ្ធិសេរីភាពជាមូលដ្ឋាន និងឈានដល់សិទ្ធិស្វ័យសម្រេចនៅលើទឹកដីកំណើតរបស់ខ្លួន ដែលស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងប្រទេសវៀតណាម ។
លោកចូស្សួរ កូផើ (Joshua Cooper) ប្រធានវិទ្យាស្ថានហាវ៉ៃសម្រាប់សិទ្ធិមនុស្ សនិងជាអ្នកជំនាញខាងបញ្ហាខ្មែរក្រោម បានពន្យល់ថា ក្រៅពីសេចក្តីប្រកាសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីសិទ្ធិជនជាតិដើម ដោយផ្អែកតាមអនុសញ្ញាអន្តរជាតិស្តីពីសិទ្ធិស៊ីវិល និងសិទ្ធិនយោបាយ និងអនុសញ្ញាស្តីពីសេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច និងវប្បធម៌ដែលក្រុមសកម្មជនបានប្រើប្រាស់កន្លងមក គឺនៅពេលបច្ចុប្បន្ននេះមានយន្តការច្បាប់ថ្មីៗ ទៀតរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលពួកគេអាចប្រើប្រាស់បានក្នុងនោះមានការត្រួតពិនិត្យសិទ្ធិមនុស្ សតាមដំណាក់កាលជាសាកល (Universal Periodic Review) គោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាពរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ និងកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសស្តីពីបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុជាដើម ។
លោក ចូស្សួរ កូផើ បានបញ្ជាក់ប្រាប់វីអូអេក្នុងបទសម្ភាសតាមទូរស័ព្ទពីទីក្រុងឡាអេ ជាទីដែលសកម្មជនខ្មែរក្រោម បានជួបជុំប្រារព្ធខួបលើកទី ៧០ នៃការបាត់បង់ដែនដីកម្ពុជាក្រោម ទៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់វៀតណាមថា៖
«ដូច្នេះអ្វី ដែលយើងកំពុងធ្វើគឺធានាថា នៅពេលណាដែលមានការត្រួតពិនិត្យមើលបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនៅវៀតណាម គឺយើងចូលរួមផ្តល់យោបល់ដែរជាពិសេសនៅខែកក្កដាខាងមុខ នៅពេលដែលមានការអនុម័តទទួលយកការត្រួតពិនិត្យ តាមដំណាក់កាលលើសិទ្ធិមនុស្សនៅវៀតណាម ។ ក្រុមខ្មែរក្រោមបានចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងការរៀបចំរបាយការណ៍ដាក់ជូនអង្គការសហប្រជាជាតិ ។ នៅខែមករាខាងមុខក៏អីចឹងដែរ ក្នុងពេលត្រួតពិនិត្យមើលគឺយើង នឹងធ្វើឱ្យប្រាកដថាបញ្ហា ដែលមានសារៈសំខាន់ត្រូវគេបញ្ចូលក្នុងបញ្ជីត្រួតពិនិត្យសិទ្ធិមនុស្ស តាមដំណាក់កាលជាសាកលលើប្រទេសវៀតណាម» ។
រីឯគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ដោយចីរភាពរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលទើបតែចូលជាធរមានក្នុងឆ្នាំ ២០១៦ ហើយត្រូវសម្រេចឱ្យបាននៅឆ្នាំ ២០៣០ គឺផ្តោតលើការផ្តល់យុត្តិធម៌ លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ការកសាងស្ថាប័ន ការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ ការការពារធនធានធម្មជាតិនិងការចងសម្ព័ន្ធភាពជាមួយ នឹងអ្នកស្រាវជ្រាវ អ្នកតស៊ូមតិនិងអ្នកវិភាគនានា ដើម្បីទទួលស្គាល់ពីសិទ្ធិក្នុងការធ្វើការសម្រេចជោគវាសនាដោយខ្លួនឯង ។
លោកចូរ ស្សួរ បានបន្ថែមទៀតថា៖
«សិទ្ធិក្នុងការសម្រេចជោគវាសនាដោយខ្លួនឯង គឺជាលក្ខខណ្ឌជាមុនមួយ ដែលពលរដ្ឋអាចធ្វើការសម្រេចចិត្តជាដំបូងបំផុតលើការកំណត់អត្តសញ្ញាណដោយខ្លួនឯងក្នុងនាមជាជនជាតិដើម ហើយទីពីរវាគឺជាដំណើរការមួយ ។ ដូច្នេះដំណើរឆ្ពោះទៅឯករាជ្យមិនមែនមានតែមួយនោះទេ ។ មានវិធីជាច្រើនដែលជនជាតិដើមអាចប្រើប្រាស់ដើម្បីរួចផុតពីអាណានិគម» ។
បច្ចុប្បន្នសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម គឺជាសមាជិកនៃអង្គការប្រជាជាតិ និងប្រជាជនដែលគ្មានតំណាង (ហៅកាត់ថា UNPO) ដែលជាអង្គការអន្តរជាតិមួយបង្កើតឡើងដើម្បីផ្តល់ឱកាសឱ្យ ប្រជាជាតិ និងប្រជាជននៅជុំវិញពិភពលោក ដែលមិនមានតំណាងមានឱកាសសម្តែងក្តីកង្វល់ និងការទាមទារសិទ្ធិរបស់ពួកគេ ។
អង្គការប្រជាជាតិ និងប្រជាជនដែលគ្មានតំណាងបានលើកទឹកចិត្តឱ្យមានការផ្តល់ការគាំទ្រផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ ការប្រមូលកម្លាំងដោយចូលរួមនយោបាយក្នុងប្រទេសដែលពួកគេរស់នៅ និងចងសម្ព័ន្ធភាពជាមួយនឹងចលនាតស៊ូទាមទារ នៅក្រៅប្រទេសដទៃទៀត និងក្រុមនានានៅក្នុងប្រទេសវៀតណាមជាដើម ។
លោករ៉ាល់ បាន់ជ្ហ (Ralph Bunche) អគ្គលេខាធិការនៃអង្គការប្រជាជាតិ និងប្រជាជនគ្មានតំណាងក៏បានលើកទឹកចិត្តខ្មែរក្រោម ឱ្យចូលរួមធ្វើនយោបាយថ្នាក់មូលដ្ឋាននៅក្នុងបណ្តាប្រទេស ដែលពួកគេរស់នៅដើម្បីមានឱកាសដោះស្រាយបញ្ហាពួកគេបាន ។
លោករ៉ាល់ បាន់ជ្ហ បានបន្ថែមថា៖
«ចូរចូលរួមនៅក្នុងនយោបាយថ្នាក់មូលដ្ឋាន នៅក្នុងប្រទេសដែលពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមរស់នៅ ពីព្រោះទាំងនេះគឺជាមធ្យោបាយដ៏ល្ អក្នុងការលើកឡើងពីបញ្ហារបស់ខ្មែរក្រោមជាមួយនឹងប្រទេសទាំងនោះ» ។
បច្ចុប្បន្នមានពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ត្រូវគេរាយការណ៍ថាមានចំនួនប្រហែល ៤០.០០០ នាក់រស់នៅជុំវិញពិភពលោក ដែលភាគច្រើនគឺរស់នៅសហរដ្ឋអាមេរិកដែលមានចំនួនរហូតដល់ជាង ៣០.០០០នាក់ ។ រីឯនៅប្រទេសកម្ពុជាវិញពួកគេមានចំនួនប្រហែល ១,២ លាននាក់ ។ នៅប្រទេសវៀតណាមមានពលរដ្ឋខ្មែរកម្ពុជាក្រោមចំនួន ៧ លាននាក់ ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមបានវាយតម្លៃថាពលរដ្ឋវៀតណាមដើមកំណើតខ្មែ រ(ដែលជាឈ្មោះផ្លូវការ) មានប្រហែលតែ ១,៤ លាននាក់តែប៉ុណ្ណោះ ។
បច្ចុប្បន្នខ្មែរក្រោមរងការរំលោភបំពានផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ សដែលប៉ះពាល់ដីស្រែចម្ការការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញខាងផ្នែកសាសនា កង្វះការសិក្សាភាសាខ្មែរឱ្យបានទូលំទូលាយ គ្មានសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការនិយាយស្តី ផលប៉ះពាល់ខាងផ្នែកបរិស្ថានលើជីវភាពរស់នៅ និងត្រូវធ្វើចំណាកស្រុកក្នុងប្រទេស ដើម្បីស្វែងរកការងារធ្វើហើយអ្នកខ្លះក៏ត្រូវរត់ភៀសខ្លួនចេញក្រៅប្រទេស ដើម្បីគេចចេញពីការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញទាំងនោះ ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ពលរដ្ឋខ្មែរកម្ពុជាក្រោមមានចំណុចខ្លាំងដែលពួកគេអាច នឹងប្រើប្រាស់តាមផ្លូវច្បាប់នោះ គឺការរក្សាអត្តសញ្ញាណជាតិ ដែលមានការគោរពព្រះពុទ្ធសាសនា រក្សាវប្បធម៌ខ្មែរហើយបន្តប្រើប្រាស់ភាសានិងអក្សរសាស្រ្តខ្មែរជាដើម ។
លោកប្រាក់ សេរីវុឌ្ឍ ប្រធានសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ដែលមានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក បានស្នើឱ្យពលរដ្ឋខ្មែរនៅប្រទេសកម្ពុជាចងចាំថា ខ្មែរក្រោមក៏ជាផ្នែកមួយនៃទឹកដីរបស់ខ្លួនផងដែរ ។
«រឿងរ៉ាវតស៊ូរបស់យើងបើបងប្អូនខ្មែរនៅកម្ពុជាមិនខ្វល់មិនរវីរវល់ទេ ការប្រឹងរបស់ខ្មែរក្រោមទទេមិនគ្រប់កម្លាំងទេ ត្រូវគិតដល់បងប្អូនខ្មែរក្រោមទោះបីតាមផ្លូវចិត្តក្តីឱ្យតែយល់រឿងយើង ។ នេះហើយជារឿងមួយដែលយួនវាព្រួយបារម្ភ ។ យួនវាមិនចង់ឱ្យខ្មែរនៅកម្ពុជាយល់ដឹងពីរឿងកម្ពុជាក្រោម ហើយបំភ្លេចរឿងហ្នឹងថារឿង នៅស្រុកយួន ប៉ុន្តែបើខ្មែរនៅកម្ពុជាចេះនឹកឃើញដល់កម្ពុជាក្រោម គឺរឿងយើងអត់បាត់ទេ» ។
លោកក៏បានអំពាវនាវដល់អាជ្ញាធរកម្ពុជា ជួយសម្រួលឱ្យពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមទទួលបានការជ្រកកោនផង នៅពេលដែលពួកគេរត់ភៀសខ្លួនមកដល់ទឹកដីកម្ពុជាដោយសារមានការត្អូញត្អែ ពីការមិនសូវទទួលបានការយកចិត្តទុកដាក់ពីអាជ្ញាធរកម្ពុជា លើសិទ្ធិសេរីភាព និងទុក្ខលំបាករបស់ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមដែលបានភៀសខ្លួនមកដល់ទឹកដីកម្ពុជា ដែលក្នុងនោះរួមមានការលំបាកក្នុងការទទួលបានឯកសារផ្លូវច្បាប់ និងការធ្វើពិធីរំលឹកការបាត់បង់ទឹកដីជាដើម ។
លោក សួស យ៉ារ៉ា អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលបានអនុម័តច្បាប់ស្តីពីសញ្ជាតិបានលើកឡើងថា ការអនុវត្តច្បាប់ គឺមិនត្រូវច្របូកច្របល់ នឹងមនោសញ្ចេតនាប្រវត្តិសាស្រ្តបានឡើយ៖
«ការអនុវត្តច្បាប់ និងមនោសញ្ចេតនាមិនអាចឡូកឡំគ្នាបានទេ ។ មនោសញ្ចេតនា គឺយើងនៅតែទទួលស្គាល់ថា ជាប្រវត្តិសាស្រ្តជាអតីតទឹកដីមួយរបស់កម្ពុជា ឬក៏ជាប្រជាជនកម្ពុជា ប៉ុន្តែក្នុងពេលបច្ចុប្បន្នច្បាប់ត្រូវបានអនុម័តច្បាស់លាស់ដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ តាមធម្មនុញ្ញរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ។ អីចឹងគាត់មកគាត់ត្រូវទទួលស្គាល់ថា កាន់អត្តសញ្ញាណបណ្ណសញ្ជាតិវៀតណាម ដើមកំណើតខ្មែរឬយ៉ាងម៉េច ប៉ុន្តែគាត់ជាប្រជាជនវៀតណាម ។ កម្ពុជាក៏ដូចគ្នា ដែលរស់នៅកម្ពុជាក៏យើងមានអតីតប្រជាជនវៀតណាម ដែលរស់នៅស្របច្បាប់ ។ គាត់រស់នៅបីបួនប្រាំជំនាន់គឺទៅជាប្រជាជនខ្មែរអស់ហើយហ្នឹង ។ អីចឹងគាត់ក៏កាន់អត្តសញ្ញាណខ្មែរ បណ្ណខ្មែរត្រឡប់ទៅវៀតណាមវិញ ដូចគ្នាដែរ» ។
រីឯលោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានសម្តែងការប្រយ័ត្នប្រយែង ចំពោះបញ្ហាខ្មែរក្រោម ដោយលោកលើកឡើងពីច្បាប់អន្តោប្រវេសន្ តនិងសញ្ជាតិរបស់កម្ពុជា ដែលមានជាធរមាន និងផែនទីដែលបន្សល់ពីសម័យអាណានិគមនិយមបារាំងដែលត្រូវតែគោរព ។
លោកបានបន្ថែមថា៖
«គ្មានជនណាមួយដែលមិនស្តាយមរតករបស់បុព្វបុរស ដែលបាត់បង់នោះទេ ក៏ប៉ុន្តែច្បាប់អន្តរជាតិបានប្រាប់យើង អត្ថន័យរបស់ជាតិបានប្រាប់យើងច្បាស់ថាយើងមិនអាចធ្វើហួសពីហ្នឹងទេ ។ នេះជាចំណុចសំខាន់» ។
លោក ផៃ ស៊ីផាន អះអាងថារដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក៏តែងតែរំលឹកដល់រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ឱ្យផ្តល់សិទ្ធិដល់ខ្មែរក្រោម ក្នុងនាមជាពលរដ្ឋសាកលមួយដោយមិនគិតពីការបែងចែកជាតិសាសន៍ទេ ហើយលោកសម្តែងការពេញចិត្តដល់ការវិវត្តន៍មួយចំនួននៅដែនដីកម្ពុជាក្រោម៖
«អ្វីដែលយើងវាយតម្លៃខ្ពស់ ចំពោះការជួយឧបត្ថម្ភរបស់រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ជូនដល់បងប្អូនកម្ពុជាក្រោម កំពុងតែមានកើនប្រកបដោយគុណភាព ដែលយើងអាចទទួលយកបានជាអន្លើៗ ដូចជាការចូលរៀន ដូចជាការឈរឈ្មោះបោះឆ្នោត ក៏ប៉ុន្តែយើងចង់បានច្រើនជាងហ្នឹងទៅទៀត ក្នុងន័យតម្លៃមនុស្សមិនមែនក្នុងន័យលក្ខណៈប្រកាន់ពូជសាសន៍ទេ» ។
ប៉ុន្តែ លោក ផៃស៊ីផាន ក៏បានសរសើរដល់ការតស៊ូតាមផ្លូវច្បាប់របស់សកម្មជននៅក្រៅប្រទេស ក្នុងការទាមទារសិទ្ធិស្វ័យសម្រេចរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម៖
«ហើយជាមួយគ្នា នឹងដែរកម្ពុជាក្រោមមានភ័ព្វវាសនាដែលបងប្អូននៅសហរដ្ឋអាមេរិក កំពុងតែមានសកម្មភាព ដើម្បីតវ៉ារក្សាសិទ្ធិម្ចាស់ស្រុកដើមរស់នៅក្នុងកម្ពុជាក្រោមនេះឯង តាមរយៈការគាំទ្ររបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ។ នេះយើងឃើញសកម្មភាពនេះល្អម្យ៉ាងដែរ ក៏ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមិនលូកលាន់ប៉ះពាល់ទៅក្នុងអ្វីទៅលើរឿងផ្ទៃក្នុងរបស់ប្រទេសមួយទៀតទេ គឺយើងឈរលើសន្តិសហវិជ្ជមាន» ។
អាណានិគមបារំាងបានសម្រេចកាត់ដែនដីខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ឬកូសាំងស៊ីន ទៅឱ្យស្តេចបាវដាយរបស់វៀតណាមគ្រប់គ្រងជាផ្លូវការតាំងពីថ្ងៃទី ៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ១៩៤៩ ដោយមិនបានពិភាក្សាជាមួយ នឹងព្រះមហាក្សត្រខ្មែរទេ ។ ចំណាត់ការនាពេលនោះ គឺក្នុងគោលបំណងទប់ស្កាត់ការរីករាលដាលនៃក្រុមកុម្មុយនិស្ត ដែលបានគ្រប់គ្រងវៀតណាមខាងជើងរួចទៅហើយ ។ ដែនដីកម្ពុជាក្រោមមានទំហំ ៦៧.៧០០ គីឡូម៉ែត្រការ៉េនិងត្រូវជា ២១ ខេត្តដែលមានកោះធំៗ ចំនួនពីរគឺកោះត្រល់និងកោះត្រឡាច ។ ពលរដ្ឋខ្មែរកម្ពុជាក្រោមភាគច្រើនកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនានីកាយថេរវាទ និងនិយាយភាសាខ្មែរក្នុងជីវភាពប្រចាំថ្ ងៃ។
លោក ថាច់ សេដ្ឋា នាយកប្រតិបត្តិនៃសហគមន៍ខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ដែលមានមូលដ្ឋាននៅរាជធានីភ្នំពេញ នៅតែបដិសេធមិនទទួលស្គាល់ការគ្រប់គ្រងរបស់អាជ្ញាធរវៀតណាម លើដែនដីខ្មែរកម្ពុជាក្រោមទេ ។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖
«វាជាការពិតហើយ រឿងទឹកដីកម្ពុជាក្រោម វាជាទឹកដីរបស់យួន វាជាការពិតយួនត្រួតត្រា ប៉ុន្តែយើងត្រូវគិតថាយួនត្រួតត្រាបែបអាណានិគម មិនមែនយកទឹកដីរបស់យើងដោយស្របច្បាប់ទេ ។ យើងមើលឯកសារទាំងអស់ ដែលខ្ញុំស្រាវជ្រាវ គឺគ្មានស្តេចអង្គណាមួយ ឬថ្នាក់ដឹកនាំអង្គណាមួយ ឬកិច្ចព្រមព្រៀងណាមួយ ឬសន្ធិសញ្ញាណាមួយដែលខ្មែរផ្ទេរទៅឱ្យយួនគឺអត់មានទាល់តែសោះ ហើយនៅតែចាត់ទុកថាការគ្រប់គ្រង ការត្រួតត្រារបស់យួនយកទឹកដីកម្ពុជាក្រោមគឺជាអំពើខុសច្បាប់ ។ យើងមានសិទ្ធិគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការទាមទារមកវិញ» ។
លោក ថាច់ សេដ្ឋា យល់ថាដោយសារស្ថានភាពនយោបាយ គឺកម្ពុជានៅមិនទាន់អាចទាមទារបានមកវិញទេ ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ លោកបានសម្តែងក្តីសង្ឃឹមថាការយល់ដឹងពីបញ្ហាខ្មែរក្រោម នៅក្នុងស្រទាប់យុវជនជំនាន់ក្រោយមានច្រើន ។
លោក ថាច់ សេដ្ឋា បានបន្ថែមថា៖
«ឥឡូវយើងបានធ្វើឱ្យគាត់មានស្មារតីជាតិនិយម ។ គាត់ចេះស្រឡាញ់ទឹកដីស្រឡាញ់ជាតិសាសន៍ខ្លួនឯង ។ នេះដែលខ្ញុំមានមោទនភាពដែរ ហើយវាជាលទ្ធផលមួយដែលយើងខំប្រឹងប្រែងហើយគំនិតនេះ យើងបានបញ្ជ្រាបបានច្រើនទៅក្នុងស្រទាប់យុវជនយើងជំនាន់ក្រោយ» ៕
