របប​កុ​ម្មុយ​និ​ស្ត​វៀតណាម​ នឹង​រលំ ​ដោយសារ​ចលនា​ជនជាតិ​ដើម និង លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​

ដោយ ថាច់ ប្រីជា គឿន​ | បទ​បរិយាយ​របស់ កាសែត ព្រៃនគរ លេខ ២៤ ឆ្នាំ​ទី ២ ចេញផ្សាយ​ថ្ងៃទី ៣១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០១១

​ជនជាតិដើម ៤ ក្រុម​ធំៗ រួមមាន​ខ្មែរក្រោម ចាម្ប៍   ម៉ុង​តៃ​ញ៉ា និង ហ្មុ​ង នៅក្នុង​ប្រទេស​វៀតណាម ចាប់ផ្តើម ក្រោក​ឡើង​តស៊ូ​ដើម្បី​សិទ្ធិ​ម្ចាស់ការ​របស់ខ្លួន​ជា​បន្តបន្ទាប់ ។ ចំណែក​ជនជាតិភាគតិច​ទាំង ៤៩ និង​ជនជាតិ​យួន​អ្នក​ចង់បាន​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​មួយទៀត បាន​ក្រោក​ឡើង​តស៊ូ​ប្រឆាំងនឹង​រដ្ឋា​ភិ បាល​វៀត ណា​ម​ដើម្បី​សិទ្ធិសេរីភាព​របស់​ពួកគេ​គ្រប់ទិសទី​ផងដែរ  ។ ការ​ងើបឡើង​តស៊ូ​របស់ ពលរដ្ឋ​វៀតណាម រួមទាំង​ខ្មែរក្រោម​ផង​នោះ ខណៈដែល​ប្រទេស​វៀត   ណា​ម​បច្ចុប្បន្ន ដឹកនាំ​ដោយ​របប យ​និ​ស្ត​ចេះតែ​ផ្តាច់ការ​ទៅៗ និង​មានការ​រើសអើង​ពូជសាសន៍​ទៅលើ​ក្រុម​ជនជាតិដើម និង​ជនជាតិភាគតិច​យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ។​

Khmer Krom Map

ជំនោរ​សេរីភាព​នៃ​សិទ្ធិ​សម្រេច​វាសនា​ខ្លួន​ដោយ​ខ្លួនឯង​នៃ​ជនជាតិដើម នៅក្នុង​ប្រទេស   វៀតណាម និង​ការស្រេកឃ្លាន សិទ្ធិសេរីភាព​នៃ​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​របស់​ជនជាតិ​យួន បាន​ជម្រុញ​ឲ្យ​ពួក គេ​ងើប ឡើង តស៊ូ ចំពោះ​របប​ផ្តាច់ការ​កុ​ម្មុយ​និ​ស្ត​វៀតណាម​យ៉ាង​ខ្លាំងក្លា នាពេល បច្ចុប្បន្ននេះ ។ ការ​ងើបឡើង តស៊ូ ទាំងនេះ អាច​បញ្ជាក់​ឲ្យ​ឃើញ តាមរយៈ​សកម្មភាព​ផ្តាច់ការ​របស់​រដ្ឋការ​ក្រុង​ហាណូយ​សព្វថ្ងៃ មាន​ការចាប់​ព្រះសង្ឃ​ខ្មែរក្រោម​ផ្សឹក​ដាក់ពន្ធនាគារ ការចាប់​ក្រុម​អ្នកតស៊ូ​ម​មតិ និង​អ្នក​បញ្ចេញយោបល់​ខ្វែងគំនិត​ដោយ​សន្តិវិធី ជា​ជនជាតិ​យួន​ញាត់​គុក​ទាំង​អយុត្តិធម៌​ជាដើម ។

ចលនា​ទាមទារ សិទ្ធិ​សម្រេច​វាសនា​ខ្លួន​ដោយ​ខ្លួនឯង របស់​ប្រជាជាតិ​ខ្មែរក្រោម ៖

​ប្រជាជាតិ​ខ្មែរក្រោម​នៅ​ដែនកម្ពុជា​ក្រោម ឬ ភាគខាងត្បូង​នៃ​ប្រទេស​វៀតណាម​សព្វថ្ងៃ មាន​ប្រមាណ ជាង ៨ លាន​នាក់ ទាំង​ព្រះសង្ឃ និង​គ្រហស្ថ​បាន​ងើបឡើង​តវ៉ា​ចំពោះ​ការរំលោភ សិទ្ធិមនុស្ស ពី​សំណាក់​អាជ្ញាធរ​វៀតណាម​ជា​បន្តបន្ទាប់ នៅក្នុង​អំឡុង​ប៉ុន្មាន​ឆ្នាំ​កន្លងទៅ​ថ្មីៗ​នេះ បើទោះបី​ការតវ៉ា​នោះ ត្រូវបាន​រដ្ឋការ​ក្រុង​ហាណូយ ធ្វើទុក្ខ​តប​វិញ​យ៉ាងណាក៏ដោយ ព្រោះ​ពួកគាត់​មិនអាច​អត់ទ្រាំ​បាន នឹង​ការ​ជិះ ជាន់ ពី​សំណាក់​របប​ផ្តាច់ការ​យួន​មួយ​នេះ ។​

កាលពី​ថ្ងៃទី ០៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០០៧ សមណ​សិស្ស​ខ្មែរក្រោម​នៃ​សា លា​បាលី​បំពេញវិជ្ជា​ខេត្ត​ឃ្លាំង បាននាំគ្នា​ក្រោក​ឡើង​តវ៉ា ចំពោះ​អាជ្ញាធរ​វៀតណាម នៅមុខ​ការិយាល័យ​នគរបាល​ខេត្ត ដើម្បី​ទាមទារ​ឲ្យ អាជ្ញាធរ​វៀត    ណា​ម​គោរព​សិទ្ធិ​របស់​ខ្មែរក្រោម ម្ចាស់​ស្រុក ។

​មូលហេតុ​ដែល​នាំ​ឲ្យ​មានការ​ធ្វើបាតុកម្ម​នេះ​ឡើង  ដោយ​ព្រះសង្ឃ​បាតុករ​បាន​លើក​ហេតុផល​ថា នគរ    បាល​វៀតណាម បាន​ហាម​ព្រះសង្ឃ​ខ្មែរក្រោម​នៃ​សាលា​បាលី​មួយ​នេះ និមន្ត​ចេញ​បិណ្ឌ​បាត្រ ។​
​ក្រោយពី​ការធ្វើ​បាតុកម្ម​ដោយ​សន្តិវិធី​នេះ អាជ្ញាធរ​វៀតណាម​បាន​ចាប់​ព្រះសង្ឃ​បាតុករ​ផ្សឹក ជាច្រើន អង្គ ។ ចំពោះ ព្រះសង្ឃ​អង្គណា ដែល​អាជ្ញាធរ​វៀត  ណា​ម​ចាត់ទុកថា ជា​មេ​បាតុករ​ត្រូវបាន ចាប់​ដាក់ គុក​តាម​លំដាបលំដោយ ។​

​ព្រះសង្ឃ​ខ្មែរក្រោម ៥ អង្គ​ដែល​អាជ្ញាធរ​វៀតណាម​ចាប់​ដាក់គុក​នៅ​ខេត្ត​ឃ្លាំង​ទាក់ទិន​ការធ្វើ បាតុកម្ម នេះ ត្រូវបាន​អាជ្ញាធរ​វៀតណាម ដោះលែង​វិញ ក្រោយពី​ជាប់គុក​ម្នាក់ៗ​ជាង​ពីរ ឆ្នាំ​មក ។ ការដោះលែង ព្រះ សង្ឃ​ខ្មែរក្រោម ឲ្យ ចេញពី​គុក​នេះ ត្រូវបាន​គេ​មើលឃើញថា ដោយមាន​ការធ្វើ​បាតុកម្ម ទាមទារ​ពី​សំណាក់​ខ្មែរក្រោម​នៅក្រៅ​ប្រទេស និង​បាន​ប្តឹងទៅ​សហគមន៍​អន្តរជាតិ ដើម្បី​ដាក់​គំនាប​លើ វៀតណាម ។​

ក្រៅពីនេះ ខ្មែរក្រោម​នៅ​ខេត្ត​មាត់ជ្រូក និង​ខេត្ត​នានា បាន​ក្រោក​ឡើងជា​បន្តបន្ទាប់​ដែរ ដើម្បី​ទាម ទារ​ដី​កេរ​ដូនតា​របស់ខ្លួន​ឡើងវិញ បន្ទាប់ពី​ដី​របស់​ពួកគេ​ត្រូវបាន​អាជ្ញាធរ​វៀតណាម រឹប​យកទៅ​ចែក​ឲ្យ​ជន ជាតិ​យួន ដោយ​មិនបាន​អនុញ្ញាត​ពី​ខ្មែរក្រោម​ម្ចាស់​ដី​នោះ ក៏ត្រូវ​បាន​អាជ្ញាធរ​វៀតណាម​ចាប់ខ្លួន ទាំង   អ​យុ​ត្តិ​ធរ​ជាការ​ឆ្លើយតប​ទៅវិញ ។

​ថ្មីៗ​នេះ នៅ​ថ្ងៃទី ១៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០១០ លោក ចៅ ហេន ជា​ជនភៀសខ្លួន​ខ្មែរក្រោម​នៅ​ប្រទេស​ថៃ បាន​ត្រឡប់​ទៅ​ស្រុកកំណើត នៅ​ខេត្ត​មាត់ជ្រូក វិញ ត្រូវបាន​អាជ្ញាធរ​វៀតណាម​ចាប់   ដាក់គុក​រហូតមក ដល់​សព្វ ថ្ងៃ បន្ទាប់ពី​គាត់​និង​ភរិយា​ត្រូវបាន UNHCR  ប្រ ចាំទី​ក្រុង​បាងកក ប្រទេស​ថៃ បដិសេធ​ឋានៈ ជា​ជនភៀសខ្លួន​រួចមក ។​

​រីឯ​នៅ​ខេត្ត​ព្រះ​ត្រពាំង​វិញ អ្នកស្រី ត្រឹង ធី ចូ​វ សព្វថ្ងៃ​កំពុងតែ​នៅក្នុង​ពន្ធ នាគារ​ដោយ​ត្រូវបាន អាជ្ញាធរ​វៀត ណា​ម​ចាប់ខ្លួន​ពីបទ ទាមទារ​ដី​របស់ខ្លួន​ដែល​អាជ្ញាធរ​វៀតណាម​បាន​រឹប​យក ធ្វើជា​របស់រដ្ឋ ។​

​ខ្មែរក្រោម​នៅ​កម្ពុជា​ក្រោម មាន​ប្រ មាណ​ជាង ៨ លាន​នាក់ និង​ផ្ទៃដី​មាន​ប្រមាណ ៨៩.០០០ គីឡូម៉ែត្រ ការ៉េ នេះ បើ​យោងតាម​អង្គការ UNPO ។ ព្រះពុទ្ធសាសនា​ថេរវាទ​ជា​សាសនា របស់​ប្រជាជាតិ ខ្មែរក្រោម នៅ​ដែនដី​កម្ពុជា​ក្រោម និង​មាន​វត្ត​អារាម​ប្រមាណ​ជាង ៥០០ វត្ត ដែលមាន​អាយុកាល​ជិត ២០០០ ឆ្នាំ ក្នុងនោះ មាន​វត្ត​សម្បូរ​រង្សី (​សម្បួរ​) ឋិត​ក្នុងស្រុក​កំពង់​ស្ពាន ខេត្ត​ព្រះ​ត្រពាំង បានកកើតឡើង កាលពី    គ​. ស​. ៣៧៣ ជា​សាក្សី ។​

ចលនា​នៃ​ជនជាតិ Degar-Montagnards នៅ​តំបន់​ខ្ពង់ រាប​វៀតណាម ៖

​ប្រជាជាតិ​ម៉ុង​តៃ​ញ៉ា (Degar-Monta gnards ) បាន​ក្រោក​ឡើង​តវ៉ា​ជា​បន្តបន្ទាប់​ដូច​ខ្មែរក្រោម​ដែរ ចាប់តាំងពី​ឆ្នាំ ២០០០ មក ។ ការរើសអើង​ពូជសាសន៍ និង​ការរំលោភ​សិទ្ធិមនុស្ស​ពី​សំណាក់​អាជ្ញាធរ​វៀត ណា​ម នៅ​តំបន់​ខ្ពង់រាប​ភាគ​កណ្តាល​នៃ​ប្រទេស បាន  ជម្រុញ​ឲ្យ​ក្រុម​កុលសម្ព័ន្ធ​ជនជាតិ​តំបន់ភ្នំ ទាំងនោះ​ងើប ឡើង​តវ៉ា ជា​លក្ខណៈ​ទ្រង់ទ្រាយ​ធំ ដើម្បី​ប្តូរ​យក​សិទ្ធិសេរីភាព​របស់​ពួកគេ ។

ការទាមទារ​របស់​ក្រុម​ជនជាតិ​នេះ ត្រូវបាន​អាជ្ញាធរ​វៀតណាម​ចាប់​ដាក់គុក​និង​មាន​សេចក្តី​រាយ ការណ៍​ថា មាន​មនុស្ស​តវ៉ា ជាច្រើន ត្រូវបាន​បាត់​ខ្លួន ហើយ​ពួកគេ​ភាគច្រើន បាននាំគ្នា​ភៀសខ្លួន​រត់​ចូល​ព្រៃ​ឆ្លងកាត់​ព្រំដែន ចូល​ប្រ ទេស​កម្ពុជា​តាម​ខេត្តរតនគិរី និង​មណ្ឌលគិរី ដើម្បី​រួចផុត​ពី​ការចាប់​ខ្លូន ធ្វើ ទារុណ កម្ម​របស់​រដ្ឋការ​ក្រុង​ហាណូយ ។​

​ក្រុម​កុលសម្ព័ន្ធ​ភ្នំ​នៃ​តំបន់​ខ្ពង់រាប​ទាំងនេះ មាន​ប្រជាជន​ប្រមាណ​ពី ១ ទៅ ២ លាន​នាក់ ជា​អ្នក​កាន់ សាសនា​គ្រឹ​ស្ត ក្នុងនោះ​មាន​ក្រុម​ជនជាតិ Jarai, Rhade, Bahnar, Koho, Mnong និង Stieng រស់​នៅលើ​ផ្ទៃដី​ប្រមាណ ៥៥.០០០ គីឡូម៉ែត្រ​ការ៉េ ។ នេះ​បើ​យោងតាម​របាយការណ៍​ស្តីអំពី​ជនជាតិដើម Degar-Montagnards របស់​អង្គការ UNPO ។​

ចលនា​ផ្តាច់ខ្លួន​បង្កើត​ព្រះរាជាណាចក្រ Hmong នៅ​ភាគ​ខាងជើង​វៀតណាម ៖

ក្នុងអំឡុង​ខែឧសភា ឆ្នាំ ២០១១ កន្លងទៅ​ថ្មីៗ​នេះ ក្រុម​ជនជាតិ Hmong នៅ​ស្រុក​មឿង​ញ៉ែ (Muong Nhe ) ខេត្ត​ដៀង​បៀ​ង (Dien Bien) ភាគ​ខាងជើង​ប្រទេស​វៀតណាម បាននាំគ្នា​ក្រោក​ឡើង ទាមទារ​ផ្តាច់ខ្លួន ចេញពី​ប្រ ទេស​វៀតណាម ហើយ​គ្រោង​បង្កើតជា​ព្រះរាជាណាចក្រ​មួយ​របស់ខ្លួន ។ ការ​ក្រោក​ឡើង ដែលមាន​មនុស្ស​ចូលរួម​ប្រ មាណ​ជាង ៥.០០០ នាក់​នេះ ត្រូវបាន អាជ្ញាធរ​វៀតណាម បង្ក្រាប ដោយ​ប្រើ  ឧទ្ធម្ភាគចក្រ  បណ្តាល​ឲ្យ​មនុស្ស​ចំនួន​៦៣ នាក់​បាន​បាត់​ជីវិត ។ នេះ​បើ​យោងតាម​របាយការណ៍ របស់​មជ្ឈមណ្ឌល​វិភាគ​គោលនយោបាយ សាធារណៈ​ហៅ​កាត់​ថា CPPA  និង​ក្រុម​ជនជាតិ​Hmong Advance  មាន​មូលដ្ឋាន​នៅ​សហរដ្ឋអាមេរិក បាន​រាយការណ៍ កាលពី​ខែឧសភា ឆ្នាំ ២០១១ ។​

ប្រជាជាតិ Hmong នៅ​ជុំវិញ​ពិភពលោក​មាន ៣២០.០០០ នាក់  ដែល​បច្ចុប្បន្ន​ប្រជាជាតិ​មួយ​នេះ មាន    អង្គការ​សម្ព័ន្ធ​រដ្ឋ​ចៅ​ហ្វា (ChaoFa Federated State ) ជា​សមាជិក​នៃ​អង្គការ UNPO ។ យោងតាម​គេហ​ទំ ព័រ Wikipedia ប្រជាជាតិ Hmong នៅ​វៀតណាម​មាន​ប្រមាណ ៧៨៧.៦០៤ នាក់ ។​

ចលនា​ក្រុម​ជនជាតិ​ចាម្ប៍​ភាគ​កណ្តាល​វៀតណាម ​៖ 

​ប្រជាជាតិ​ចាម្ប៍ នៃ​អាណាចក្រ​ចាមប៉ា ឬ ភាគ​កណ្តាល​នៃ​ប្រទេស​វៀតណាម​សព្វថ្ងៃ យើង​នៅ​មិន ទាន់​ឃើញ​មានការ​ងើប​តវ៉ា​ធំដុំ​ប្រឆាំង​រដ្ឋាភិបាល វៀតណាម​ទេ  តែ​ពួកគេ​កំពុងតែ​ឱប កំហឹង​រាល់ថ្ងៃ ចំពោះ​ការបាត់បង់​ព្រះរាជាណាចក្រ​របស់ខ្លួន​ទៅ​ដៃ​យួន​កាលពី​អតីតកាល ដែល​ព្រឹត្តិការណ៍​មួយ នេះ ប្រជាជាតិ​ចាម្ប៍​គ្រប់រូប​នៅតែ​ចាត់ទុកថា ជា «​កំហឹង​ជាតិ​» របស់ខ្លួន​ជានិច្ច ។

​នគរ​ចាមប៉ា បាន​ធ្លាក់​ចូលក្នុង   កណ្តាប់ដៃ​យួន បន្ទាប់ពី​ស្តេច​យួន​ឈ្មោះ ត្រឹង ញ៉ឹង តុង បាន​លើក កូនស្រី​របស់ខ្លួន​ម្នាក់​ឈ្មោះ ហ្វៀ​ង ត្រឹង ( Huyen Tran ) ឲ្យ​ទៅ​ស្តេច​នគរ​ចាមប៉ា ព្រះនាម ជយ​សិង្ហ​វរ្ម័ន ទី ៣ នា ឆ្នាំ ១៣០៦ ។

ប្រវត្តិ​ជ័យជំនះ ដណ្ដើមបាន​នគរ​ចាមប៉ា នេះ សព្វថ្ងៃ រដ្ឋាភិបាល​វៀតណាម បាន​សាង​បូ​ជ​និ​យ​ដ្ឋា​ន មួយ​នៅ​ទីក្រុង​ហ្វេ (Hue) សម្រាប់​តាំង​រូបសំណាក​នាង ហ្វៀ​ង ត្រឹង ធ្វើ​បូជនីយបុគ្គល​របស់​ពួកគេ ដោយ​ជនជាតិ​យួន​ចាត់ទុកថា នាង​នេះហើយ​បានធ្វើ​ឲ្យ​ស្តេច​យួន វាយ​ដណ្ដើម​យកបាន​នគរ ចាម្ប៉ា នាពេលនោះ ។​

ជនជាតិ​ចាម្ប៍​គ្រប់រូប​ចាត់ទុក​ព្រឹត្តិការណ៍​បាត់​នគរ​របស់ខ្លួន​នេះ ថា​ជា «​ព្រឹត្តិការណ៍​កំហឹង​ជាតិ​» ហើយ​ពួកគេ​កំពុងតែ​ឱប​ទុក្ខ​ក្នុង​ខ្លួន​រាល់ថ្ងៃ ចាំតែ​មានឱកាស​អាល​នឹង​ដណ្ដើម​មកវិញ​នូវ​នគរ​របស់ខ្លួន ។   អ្វីដែល​ជាការ​ឈឺចាប់​ជាងនេះទៅទៀត​សម្រាប់​ជនជាតិ​ចាម្ប៍​នោះ​គឺ  នៅក្នុង​បូជនីយស្ថាន​នេះ រដ្ឋាភិបាល វៀតណាម បាន​ចារ​ជា​ផ្ទាំង​សិលាចារឹក​មួយ​យ៉ាង​ធំ វា​ហាក់ដូច​ជាការ​ចំអក​មួយ​ដល់ ជនជាតិ​ចាម្ប៍​អីចឹង ថា នាង ហ្វៀ​ង ត្រឹង ជា​វីរនារី​ជាតិ ដែល​បានធ្វើ​ឲ្យ​ស្តេច​យួន​យកបាន​នគរ​ចាមប៉ា ក្នុង​អតីតកាល ។

ចលនា​ទាមទារ​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​របស់​ជនជាតិ​យួន​ ៖

​ថ្ងៃទី ០២ ខែសីហា ខាងមុខនេះ   រដ្ឋការ​ក្រុង​ហាណូយ​នឹង​បើក​ឧទ្ធរណ៍​ក្តី​លោក កូវ ហ្វី ហា វៅ ជា​មេធាវី​ជនជាតិ​យួន​ម្នាក់ ត្រូវបាន​អា​ជ្ញ​ធរ​វៀតណាម ចោទប្រកាន់​ពីបទ «​ឃោសនា​ប្រឆាំង    រដ្ឋាភិបាល​សាធារណរដ្ឋ សង្គមនិយម  វៀតណាម »​។ ក្រៅពីនេះ សកម្មជន​តស៊ូ​មតិ និង​អ្នក​បញ្ចេញយោបល់​ខ្វែងគំនិត​ជនជាតិ​យួន​ជាច្រើនរូប កំពុងតែ​ជាប់​នៅក្នុង​គុក​កុ​ម្មុយ​និ​ស្ត​យួន រាល់ថ្ងៃ ដោយសារតែ ពួកគេ​និយាយ​ការពិត​ដែល​កើ​ក​ឡើង​អយុត្តិធម៌ នៅក្នុង​របប​កុ​ម្មុយ​និ​ស្ត​វៀតណាម ។ អ្នកប្រជាធិបតេយ្យ​យួន​ទាំងនេះ ពួកគេ​ចង់បាន​ឲ្យ  វៀតណាម ក្លាយទៅជា​ប្រទេស​មាន​នីតិរដ្ឋ គោរព​សិទ្ធិមនុស្ស មាន​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និង​ប្តូរ​របប​ពី​ក​ម្មុយ​និ​ស្ត​ទៅជា​របប​សេរី​ពហុបក្ស ។​

សរុបសេចក្តី​មក អំពើ​ផ្តាច់ការ​របស់​រដ្ឋការ​ក្រុង​ហាណូយ​ពីមួយថ្ងៃ​ទៅមួយថ្ងៃ ត្រូវបាន​ប្រជាពលរដ្ឋ​វៀត ណា​ម និង​ជនជាតិដើម​ក្នុងប្រទេស កាន់តែ​បាន​យល់ដឹង​ហើយ ។ ការយល់ដឹង​របស់​ប្រជាជន​គ្រប់​ស្រ ទាប់​វណ្ណៈ អំពី​ពុត​របស់​បក្សកុម្មុយនិស្ត​វៀតណាម និង​ការឈឺចាប់ ដែល​កើតចេញពី​ការជិះជាន់ វា​នឹង​ជម្រុញ​ឲ្យ​របប​កុ​ម្មុយ​និ​ស្ត  ផ្តាច់ការ​មួយ​នេះ នឹង​ដួលរលំ​នៅពេល​អនាគត​ខាងមុខនេះ​ជាមិនខាន ៕