ដោយ ថាច់ ប្រីជា គឿន
ថ្ងៃទី ១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០១៣ នេះ ជាកំណត់សម្គាល់គម្រប់ ៣៧ ឆ្នាំ នៃការងើបឡើងរបស់ប្រជាជាតិខ្មែរក្រោម នៅដែនដីកម្ពុជាក្រោម ដើម្បីសិទ្ធិម្ចាស់ការរបស់ខ្លួនពីនឹមអាណានិគមវៀតណាម ។ ថ្ងៃនេះ កាលពី ៣៧ ឆ្នាំមុន គឺនៅថ្ងៃទី ១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ១៩៧៦ ព្រឹត្តិការណ៍ បង្ហូរឈាមមួយ បានកើតឡើងនៅខេត្តព្រះត្រពាំងរវាងយុទ្ធជនខ្មែរក្រោមនិងកងទ័ពនៃរដ្ឋាភិបាលបក្សកម្មុយនិស្តយួន បានបណ្ដាល ឲ្យយុទ្ធ ជនខ្មែរក្រោមទាំងព្រះសង្ឃ និងគ្រហស្ថជាច្រើនរូប បានបូជាជីវិតក្នុងសមរភូមិ ត្រូវបានអាជ្ញាធរបក្សកុម្មុយ និស្តវៀតណាម កាត់ទោស ប្រហារជីវិត និងកាត់ទោសឲ្យជាប់គុកពី ៣ ឆ្នាំ រហូតដល់អស់ មួយជីវិត ។
ការងើបឡើង ដោយប្រើប្រដាប់អាវុធរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម នៃរណសិរ្សសេរីភាពជាតិរំដោះកម្ពុជាក្រោម នេះ ជាព្រឹត្តិការណ៍មួយបង្ហាញ ឲ្យឃើញ នូវមេរៀនបរាជ័យមួយ របស់ប្រជាជាតិខ្មែរក្រោម ហើយរដ្ឋាភិបាលបក្សកុម្មុយនិស្តវៀតណាម បានឆ្លើយតបមកវិញដោយ ការសងសឹក ជាទ្រង់ទ្រាយប្រ កាន់ពូជាសាសន៍មួយ ចំពោះអ្នកដែលហ៊ានងើបឡើង រំដោះជាតិចេញពីការត្រួតត្រារបស់ពួកគេ ។ ការបាញ់ប្រហារ និងធ្វើទារុណកម្ម អ្នកជាប់គុកខ្មែរក្រោមនៅក្នុងព្រឹត្តិកាណ៍នេះ ជាទារុណកម្មដ៏អាថ៌កំបាំងមួយ មិនត្រូវបានពិភពលោកដឹង ឮឡើយ ។ ផ្ទុយពីការបរា ជ័យក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ ១៦ វិច្ឆិកា នេះ វាក៏បានឆ្លុះបញ្ចាំងឲ្យឃើញ នូវទឹកចិត្តអង់អាចក្លាហានគ្មានអ្វីប្រៀបរបស់ យុទ្ធជនខ្មែរក្រោម ដែលហ៊ានងើបឡើង ដើម្បីអ្វីមួយ ដែលគេហៅថា “ការរំដោះខ្មែរក្រោម ឲ្យចេញពីនឹមអាណានិគមបក្សកុម្មុយ និស្តវៀតណាម” និង ដើម្បីបញ្ជាក់ឲ្យពិភពលោកឃើញថា «ខ្មែរក្រោមស៊ូស្លាប់ឈរ តែមិនព្រមរស់លុតជង្គង់ឡើយ» ។
ការយកពងមាន់ទៅជល់នឹងថ្ម៖
មតិខ្លះលើកឡើងថា ការដែលពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម នៃរណសិរ្សសេរីភាពជាតិរំដោះកម្ពុជាក្រោម ហ៊ានងើបឡើងតស៊ូប្រយុទ្ធជាមួយកងទ័ព រដ្ឋាភិបាលអាណានិគមយួននោះ វាជាការស្រមើស្រមៃមួយ មិនអាចយកជ័យជំនះបានឡើយ ព្រោះថា បើគេប្រៀបធៀបកម្លាំងភាគីទាំងសងខាងនេះ ឃើញថា យួនមានកងទ័ព និងអាវុធដ៏ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ ឬ យើងអាចនិយាយបានថា កម្លាំងរបស់វៀតណាម ខ្លាំងក្លាមហិមា នៃប្រទេសមួយ ។ ចំណែកខ្មែរក្រោមវិញមានកម្លាំងកងទ័ព និងប្រដាប់អាវុធតិចជាងយួន ព្រោះខ្មែរក្រោម ពេលនោះ គ្រាន់តែជាចលនារណសិរ្ស ដ៏តូចមួយតែប៉ុណ្ណោះ ។ កក្តា ទាំងនេះហើយ បានធ្វើឲ្យមតិខ្លះ យល់ឃើញថា ការដែលក្រុមរណសិរ្សខ្មែរក្រោម មួយនេះ ហ៊ានងើបឡើងនាពេលនោះ វាប្រៀបបាននឹង «ការយកពងមាន់ទៅជល់នឹងថ្ម» ។
រស់ព្រោះហ៊ានស្លាប់៖
ជាការពិតណាស់ ព្រឹត្តិការណ៍ ១៦ វិច្ឆិកា ថ្វីដ្បិតតែពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមមិនអាចទទួលបានជ័យជំនះ ទាំងស្រុងក្នុងការនាំមកនូវភាព ម្ចាស់ការ ជូនប្រជាជាតិខ្មែរក្រោមក្ដី តែវាល្មមឆ្លុះបញ្ចាំងឲ្យឃើញនូវទិដ្ឋភាពមួយ ដែលប្រជាជាតិខ្មែរក្រោមមិនអាចអត់ទ្រាំបាននូវការឈឺចាប់ ដែលកើតចេញពីការរើសអើងពូជ សាសន៍ឈានដល់ការជិះជាន់ និងធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ ពីសំណាក់រដ្ឋការវៀតណាមគ្រប់របបនយោបាយ ។ ការបូជាជីវិតរបស់យុទ្ធជនខ្មែរក្រោម នៅក្នុងសម៌ភូមិនេះ អាចឆ្លុះបញ្ចាំងឲ្យឃើញថា ប្រ ជាជាតិខ្មែរក្រោម មានទឹកចិត្តតស៊ូដ៏អង់អាចក្លាហាន គ្មានប្រៀប ហើយពួកគេចង់បញ្ជាក់ឲ្យរដ្ឋការយួនដឹងថា «ខ្មែរក្រោមស៊ូស្លាប់ឈរ តែមិនព្រមរស់លុតជង្គង់» ក្រោមការជិះជាន់និងគាប សង្កត់គ្រប់ សព្វបែបយ៉ាង តាមតែទំនើងចិត្ត រដ្ឋាភិបាលអាណានិគមយួនឡើយ ។
ទឹកចិត្តក្លាហានមុះមុតរបស់យុទ្ធជន ថាច់ ភី, ថាច់ ភឿង, ថាច់ ភឿន ដែលហ៊ានប្រយុទ្ធ ជាមួយកងទ័ពយួនដែលមានក្រោះរហូតដល់ ពលីជីវិត និងយុទ្ធជន ៣ រូបទៀត គឺ យុវជន គឹម រី, ថាច់ គុណ និង ថាច់ ឌាក ត្រូវបានរដ្ឋការយួនកាត់ទោសប្រហារជីវិតនោះ គឺជាការ «ហ៊ានស្លាប់» ឲ្យឈាមក្រហម ឆ្អៅ របស់ខ្លួនស្រោចលើផែនដីកម្ពុជាក្រោម ដាស់ឲ្យប្រជាជាតិខ្មែរក្រោមភ្ញាក់ខ្លួនក្រោកឡើងប្រយុទ្ធតទៅមុខ ទៀតដើម្បី «ជាតិរស់» ។
វត្តមាននៅក្នុងឆាកអន្តរជាតិ៖
មែន ! ពិតជាមិនខុសមែន ! យួនធ្លាប់បានពោលថា សឺង គុយ ម្នាក់មិនគួរឲ្យខ្លាចទេ តែអ្វីដែលគួរ ឲ្យខ្លាចនោះ គឺ មាន សឺង គុយ រាប់ពាន់នាក់បានកើតឡើង ។ ដូច្នេះ ការបូជាជីវិតរបស់យុទ្ធជនខ្មែរក្រោម នៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ ១៦ វិច្ឆិកា នោះ វាជាការផុសឡើងនៃគំនិត និងស្មារតី សឺង គុយ យ៉ាងពិតប្រាកដ ដែលគេចាត់ទុកថា មាន សឺង គុយ រាប់ពាន់ រាប់ម៉ឺននាក់ បានកើតឡើង ។ ការឈឺចាប់គ្មានព្រំដែន ព្រោះប្រ ទេសនៅក្រោមការជិះជាន់របស់អាណានិគមយួន ភាពឯកោ និង តែលតោល បាត់ភាពម្ចាស់ការ នៅលើដែនដីរបស់ខ្លួន ដោយមិនមានបរទេសណាដឹងឮ សូម្បីតែខ្មែរជាតិសាសន៍តែមួយ ដែលមានព្រំដែនជាប់គ្នានៅជិតបង្កើយនេះហើយ បានជម្រុញឲ្យប្រជាជាតិខ្មែរ ក្រោមសម្រេចថា «ធ្វើការតស៊ូដើម្បីសិទ្ធិសម្រេចវាសនាខ្លួន ដោយខ្លួនឯង» ក្នុងនាមជាប្រជាជាតិដើម មួយ នៃដែនដីកម្ពុជាក្រោម ។ ការសម្រេចចិត្តនេះ បានជម្រុញឲ្យខ្មែរក្រោមទូទាំងពិភព លោកឯកភាពគ្នា បង្កើតជាទង់ជាតិរបស់ខ្លួនមួយ ដាច់ដោយឡែក ហើយត្រូវបានទទួលស្គាល់ដោយ អង្គការប្រជាជាតិគ្មានតំណាង ហៅកាត់ជាភាសាអង់គ្លេសថា UNPO ក្រោយពីសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម បានចូលជា សមាជិកនៃអង្គការមួយនេះ កាលពីថ្ងៃ ១៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០០១ មក ។
ក្រោយពីបានចូលជាសមាជិកអង្គការ UNPO មក ខ្មែរក្រោមក៏បានបង្ហាញវត្តមានរបស់ខ្លួន នៅក្នុងអង្គការសហប្រជាជាតិនៅឆ្នាំ ២០០៤ ជាលើកដំបូងដើម្បីបង្ហាញ និងថ្លែងអំពីស្ថានភាពរបស់ខ្មែរក្រោម ដល់សហគមន៍អន្តរជាតិ ។ ចាប់តាំងពីនោះមក រៀងរាល់ឆ្នាំ នៅក្នុងខែឧសភា សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម បានដឹកនាំប្រតិភូរបស់ខ្លួន ចូលថ្លែងការណ៍នៅក្នុងវេទិកាអចិន្ត្រៃយ៍ នៃអង្គការសហប្រជាជាតិស្ដីអំពី បញ្ហាជនជាតិដើម (UNPFII) នៅការិយាល័យកណ្ដាល នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ នាបុរី New York សហរដ្ឋអាមេរិក ។ រនាំងដែកដែលរដ្ឋាភិបាលបក្សកុម្មុយនិស្តវៀតណាម ធ្លាប់តែបានបាំងបិទខ្ទប់មិន ឲ្យពិភពលោកខាងក្រៅមើលឃើញ និង ដឹងឮថា “មានខ្មែរក្រោមនៅកម្ពុជាក្រោម” នោះ វាតម្រូវបានទម្លុះ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក ហើយបញ្ហាខ្មែរក្រោម ក៏ត្រូវបានសហគមន៍អន្តរជាតិចាប់អារម្មណ៍ ។
ក្រោយពីសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម និងក្រុមជនជាតិដើមនានាទូទាំងពិភពលោក ចូលថ្លែងការណ៍នៅ ក្នុងអង្គការសហប្រជាជាតិ ជារៀងរាល់ឆ្នាំមក នៅថ្ងៃទី ១៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០០៧ អង្គការសហប្រជាជាតិ ក៏បានអនុម័តិចេញសេចក្ដីប្រកាសជាសកលស្ដីពីសិទ្ធិជនជាតិដើម ហើយវៀតណាមក៏ជាប្រទេសហត្ថលេខី ផងដែរ ។ ក្នុងសេចក្ដីប្រ កាសនេះ មាត្រាទី ៤ បានចែងថា “រាល់ជនជាតិដើមមានសិទ្ធិ សម្រេចវាសនាខ្លួនដោយខ្លួនឯង” ។ ដូច្នេះ ខ្មែរក្រោមនៅកម្ពុជាក្រោម ក្នុងនាមជាជនជាតិដើម នឹងអាចទទួល បាន នូវ “សិទ្ធិសម្រេចវាសនាខ្លួនដោយខ្លួនឯង” ដែរឬ ទេ វាអាស្រ័យលើកម្លាំងសមត្ថភាពខ្មែរក្រោមគ្រប់រូប ដែលមានឆន្ទៈចង់បាននូវសិទ្ធិ ទាំងនេះមកជាកម្មសិទ្ធិរបស់ខ្លួន៕
