ដោយ លី ឈូន
ក្រសួងធម្មការវៀតណាម បានបោះពុម្ពសារជាថ្មី នូវគម្ពីរដីកានានា នៃព្រះពុទ្ធសាសនា ជាអក្សរខ្មែរ និង ភាសាបាលី មានកម្ពីរមង្គលត្ថទីបនី ជាដើម សម្រាប់ព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោម សិក្សារៀនសូត្រ នៅតាមអង្គភាព ដែលគ្រប់គ្រងផ្ទាល់ដោយអាជ្ញាធរវៀតណាម ចំនួនពីរ គឺ សាលាបំពេញវិជ្ជាបាលីជាន់ខ្ពស់ខ្មែរក្រោម មានទីតាំងនៅទីក្រុងឃ្លាំង នៃខេត្តខេត្តឃ្លាំង ដែលវៀតណាមដាក់ឈ្មោះថ្មី សុកត្រាំង និង វិទ្យាស្ថានពុទ្ធសាសនាខ្មែរក្រោម មានទីតាំងនៅទីក្រុងពេកឫស្សី ដែលវៀតណាមដាក់ឈ្មោះថ្មី ថា កឹង ធើ ដែនដីកម្ពុជាក្រោម ។ គម្ពីរដីកា ដែលអាជ្ញាធរវៀតណាម បោះពុម្ពសារជាថ្មីនោះ ខុសប្រក្រតីដើម ជាច្រើនអន្លើ ពីកម្ពីរ ដែលចម្លងពីកម្ពុជា មានខុសអក្ខរាវិរុទ្ធិ និង ខុសឃ្លោងឃ្លា នៃប្រយោគ ជាច្រើន ។ កំហុសនេះកើតឡើងនៅកម្ពុជាក្រោម ជាង ១០ ឆ្នាំមកហើយ បើទោះបីជាគណៈសង្ឃខ្មែរក្រោម ខំតវ៉ាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏អាជ្ញាធរវៀតណាម នៅតែធ្វើគ ធ្វើថ្លង់ដដែល ។ ពលរដ្ឋពលរដ្ឋ និង អង្គការសង្គមស៊ីវិលខ្មែរក្រោម ថា មិនត្រឹមតែសមត្ថកិច្ចនៃអាជ្ញាធរវៀតណាម ផ្នែកស៊ីវិលទេ ដែលព្យាយាមជាន់ឈ្លីលុបបំបាត់អក្សរសាស្ត្រខ្មែរ និង ប្រើគ្រប់មធ្យោបាយរាំងខ្ទប់ដំណើរវិវត្តន៍ នៃវិស័យសិក្សាអប់រំ របស់ខ្មែរក្រោមនោះទេ សូម្បីតែសមត្ថកិច្ចនៃអាជ្ញាធរវៀតណាម ផ្នែកសាសនា ក៏មានចរិតដូចអាជ្ញាធរវៀតណាម ផ្នែកស៊ីវិលដែរ ។
គណៈសង្ឃខ្មែរ ខេត្តលង់ហោរ ដែលវៀតណាមដាក់ឈ្មោះថ្មី ថាខេត្ត វិញ ឡុង (Vinh Long) តំណាងឲ្យព្រះសង្ឃ និង ពុទ្ធបរិស័ទខ្មែរក្រោម សំណូមពរដល់ក្រសួងធម្មការ និង កិច្ចការសាសនា វៀតណាម ថា ក្បួន ខ្នាត គម្ពីរ ដីកា ដែលបោះពុម្ពសម្រាប់ព្រះសង្ឃ និង ពុទ្ធបរិស័ទខ្មែរក្រោម សូមបោះឲ្យបានសុក្រឹត្យជាងលើកមុន ៗ ផងព្រោះថាគម្ពីរដីកា ដែលបោះពុម្ពក្រោយ ៗ នេះកំហុសអក្ខរាវិរុទ្ធ និង ឃ្លាឃ្លោងប្រយោគកាន់តែខុសច្រើនឡើង ៗ ជាហេតុធ្វើអ្វីពុទ្ធបរិស័ទ និង ព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោមពិបាក ក្នុងការសិក្សារៀនសូត្រយ៉ាងខ្លាំង ។
គណៈសង្ឃខ្មែរ ខេត្តលង់ហោរ ៖ «នោះគឺជាគម្ពីរដីកា ដែលបានបោះពុម្ពលើកមុន ៗ ចំពោះគម្ពីរដីកាដែលបោះពុម្ពក្រោយ ៗ នេះ កំហុសនិងចន្លោះ ប្រហោងកាន់តែច្រើនលើសការបោះពុម្ពមុន ៗ ទៅទៀត ។ ករណីនេះ យើងខ្ញុំសូមសំណូមពររាល់គម្ពីរ ដីកា ដែលបានបោះពុម្ភ ក្រសួងគួរខិតខំប្រឹងប្រែងបោះពុម្ភយ៉ាងម៉េចឲ្យបានល្អត្រឹមត្រូវ ។ ដែលថាឲ្យបានល្អត្រឹមត្រូវនោះគឺថា គម្ពីរដីកាដែលបានបោះពុម្ពទាំងនោះធ្វើម៉េចឱ្យពុទ្ធបរិស័ទ និងព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោមអាចប្រើប្រាស់បាន » ។
ចំណែកអតីតនិស្សិតខ្មែរក្រោមមួយរូបឈ្មោះ ទ្រីវ បូរា មានស្រុកកំណើតនៅស្រុកជ្រោយញរខេត្តឃ្លាំង ដែលវៀតណាមដាក់ឈ្មោះថ្មីថា ខេត្ត សុក ត្រាំង (Soc Trang) កម្ពុជាក្រោម សព្វថ្ងៃលោករស់នៅអាមេរិក លោកធ្លាប់រៀននៅសាលាបាលី បំពេញវិជ្ជាជាន់ខ្ពស់ខ្មែរក្រោម ដែលវៀតណាមហៅ Trường Bổ Túc Văn Hóa PaLi Trung cấp Nam Bộ មានទីតាំងនៅទីក្រុងឃ្លំាង ។ លោកថា លោករៀននៅទីនោះពីរឆ្នាំតែប្រែលោតប្រយោគគម្ពីរមង្គលត្ថទីបនីមិនចប់មួយភាគផង ដោយសារតែគម្ពីរ ដែលទីក្រុងហាណូយបោះពុម្ពសារជាថ្មីនោះខុសឃ្លា ប្រយោគអក្ខរាវិរុទ្ធិ ជាច្រើនដូច្នេះហើយ ទាំងសិស្សទាំងគ្រូរៀនបណ្ដើរកែកំហុសទាំងនេះបណ្ដើរ ។ អតីតនិស្សិតសាលាបំពេញវិជ្ជាបាលីជាន់ខ្ពស់ខ្មែរក្រោមម្នាក់នេះលើកឡើងថា នេះគឺជាចេតនារបស់អាជ្ញាធរវៀតណាម ធ្វើឲ្យមានកំហុសឆ្គងបែបនេះ ។
លោក ទ្រីវ បូរា៖ «គម្ពីរមង្គលនេះ គេបោះពុម្ភនៅទីក្រុងហាណូយ ដោយក្រសួងសិក្សាអប់រំ និងបណ្ដុះបណ្ដាល វៀតណាម ។ គេបោះពុម្ពដូចពីដើមដែរ តែក្នុងអត្ថបទហ្នឹងគេមានចេតនាកាឡៃ គេព្យាយាម ធ្វើឲ្យអក្ខរវិរុទ្ធិ និងប្រយោគ នៃគម្ពីរនឹងខុសអត្ថបទដើម ខុសដូចជាប្រយោគក្នុងភាសាបាលីថា «ករោតិ» ដល់គេបោះពុម្ពចេញមកជា «ករោន្តិ» អីអញ្ចឹងទៅ ឬ ដូចជាពាក្យថា «កុសលស្សោ» ហើយគេបោះចេញមកទៅជា «កុសលស្ស» អីអញ្ចឹងទៅ។ ទីមួយពាក្យខុសហើយប្រយោគក៏ខុសទៀត» ។
ស្រដៀងគ្នានេះដែរ អតីតសមណនិស្សិតខ្មែរក្រោម មួយរូបទៀតឈ្មោះ សឺន សត្យា លោកមានស្រុកកំណើតនៅស្រុកក្បាលក្រពើ ខេត្តពលលាវ ដែលវៀតណាមដាក់ឈ្មោះថ្មីថាខេត្តបាក លីវ (Bac Lieu) លោក ធ្លាប់រៀននៅវិទ្យាស្ថានពុទ្ធសាសនាខ្មែរក្រោម ដែលវៀតណាមហៅថា ហុក វៀង ផឹក យ៉ាវ ណាំ តុងខ្មែរ (Học Viện Phật Giáo Nam Tông Khmer ) មានទីតាំងនៅស្រុកអូម៉ុលទីក្រុងព្រែកឫស្សី ដែលវៀតណាម ដាក់ឈ្មោះថ្មីថាខេត្ត កឹង ធើ (Can Tho) ដែនដីកម្ពុជាក្រោម ។ លោកថាគម្ពីរដីកាដែលបោះពុម្ពខុសនេះ មិនអាចបន្ទោសតែភាគីអ្នកបោះពុម្ពតែម្យ៉ាងនោះទេ កំហុសនេះកើតឡើងដោយអាស្រ័យថ្នាក់ដឹកនាំសាសនាខ្មែរក្រោម ដែលទទួលបន្ទុកការងារនេះ ព្រោះតែអំពើល្មោភបុណ្យស័ក្តិ លាភសម្ភារៈ ទើបបណ្ដាលឲ្យមានការបោះពុម្ពខុសជ្រាំដែលដូច្នេះ។
លោកសឺន សត្យា ៖ «ការបោះពុម្ពសៀវភៅនៅវិទ្យាស្ថានខ្មែរហ្នឹង បើតាមខ្ញុំយល់ គឺការចែកលុយគ្នាមិនស្មើអញ្ចឹងតែម្ដង ហើយប្រកាន់គ្នាដល់អីចឹងទៅ អាណាធ្វើអីបានក៏ធ្វើទៅ មិនមែរបស់អាញ់ តែឯងឯណ គឺថាអ្នកធំៗគិតអីចឹងតែម្ដង» ។
រីឯ ទីប្រឹក្សាសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោមគឺ លោក ទៀ ថេន សព្វថ្ងៃលោករស់នៅប្រទេសអូស្ត្រាលី លោកជាចាងហ្វាងទស្សនាវដ្តីឥន្ទ្រទេវី និង ជាម្ចាស់រោងពុម្ពឥន្ទ្រទេវី មានទីតាំនៅទីក្រុងភ្នំពេញ ដែលធ្លាប់បោះពុម្ពផ្សាយនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា នៅដើមសហស្សវត្សរ៍នេះ ។
លោកលើកឡើងថា ឯកសារសំខាន់ ៗ ដូចជាគម្ពីរដីកា គេមិនដែលបោះពុម្ពសារជាថ្មីនោះទេ គឺត្រូវតែថតចម្លងតាមច្បាប់ដើមទើបវាសុក្រិត្យ ជាឧទាហរណ៍ដូចជាប្រទេសជប៉ុន ដែលឧបត្ថម្ភគម្ពីរដីកាជាច្រើន ដល់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា គេមិនដែលបោះពុម្ភសារជាថ្មីទេ គឺគេថតចម្លងតាមច្បាប់ដើមទាំងអស់ ។ លោកទីប្រឹក្សាសហព័ន្ធរូបនេះ បញ្ជាក់ទៀតថា នេះគឺជាហានិភ័យធំណាស់សម្រាប់ជាតិខ្មែរក្រោម ។
លោក ទៀ ថេន ៖ «ហើយបើក្បួនខ្នាតរបស់ជាតិ គេធ្វើឱ្យវង្វេងក្បួនខ្នាតរបស់ជាតិ គឺគេកំពុងបំពុលវប្បធម៌ អក្សរសាស្ត្រ របស់យើង ហើយរឿងនេះ គឺជារឿងធំណាស់ មិនមែនជារឿងតូចទេ គ្រាន់តែយកបទពិសោធន៍ ក្នុងការកែអក្សរសាស្ត្រខ្មែរយើង ពីសំណាក់លោកកេង វ៉ាន់ សាក់ ផងសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាតផង គិតមើល ពេលនេះនៅតែមានបញ្ហាឈ្លោះប្រកែកគ្នាមកទល់បច្ចុប្បន្នហ្នឹង ។ ហើយយួនវាយល់ច្បាស់ណាស់ យល់ច្បាស់ណាស់ វាធ្វើតែបន្តិច ទាត់ម្រាមដៃតែបន្តិច យើងវង្វេង ៣០ ឆ្នាំយ៉ាងតិច » ។
ការលើកឡើងមកនេះ ដោយសារតែសំណើរទាំង ៩ ខ របស់ព្រះសង្ឃ និង ពុទ្ធបរិស័ទខ្មែរក្រោម ត្រូវបែកធ្លាយ ព្រោះតែប្រព័ន្ធឃោសនាពុទ្ធសាសនាវៀតណាម មិនផ្សព្វផ្សាយអំពីសំណើរទាំងនេះ ។ សំណើរទាំង ៩ ខនោះ រួមមានការស្នើរឲ្យឧបត្ថម្ភដល់សមណនិស្សិតខ្មែរក្រោម ដែលទៅរៀននៅក្រៅប្រទេស ។
សំណើរឲ្យកែប្រែប្រព័ន្ធសិក្សាវិស័យពុទ្ធិកៈរបស់ខ្មែរក្រោមឲ្យឯកភាពគ្នា និង សំណើរឲ្យអាជ្ញាធរចេញប្លង់កម្មសិទ្ធិដីធ្លី ឱ្យវត្តអារាមខ្មែរក្រោមឲ្យបានគ្រប់វត្តជាដើម ហើយនិងសំណើរទី ៥ គឺសូមឲ្យការបោះពុម្ពគម្ពីរដីកា សម្រាប់ពុទ្ធបរិស័ទ និង ព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោមកុំឲ្យខុសមុខ ខុសក្រោយដូចពេល មុន ៗ ។
សំណើរទាំង ៩ ខ នេះ សមត្ថកិច្ចសង្ឃវៀតណាម លាក់ទុកមិនដោះស្រាយ មិនសព្វផ្សាយ ហើយសំណើរទាំងនេះស្នើឡើងដោយគណៈសង្ឃខេត្តលុងហោរ តំណាងឲ្យព្រះសង្ឃ និង ពុទ្ធបរិស័ទខ្មែរនៅដែនដីកម្ពុជាក្រោម នាសន្និសីទលើកទី ៩ ស្តីអំពីព្រះពុទ្ធសាសនាខ្មែរក្រោមធ្វើឡើង នៅទីរួមខេត្តលុងហោរ កាលពីថ្ងៃទី ១៧-១៨ ខែធ្នូឆ្នាំ ២០២០ ។
ទាក់ទងនឹងករណីទាំងនេះ វិទ្យុសំឡេងកម្ពុជាក្រោម និង សារព័ត៌មានព្រៃនគរ ទូរស័ព្ទទាក់ទងសុំការបំភ្លឺពីសាលាគណខេត្តលុងហោរ ជាច្រើនដង តែសាលាគុណមិនទទួលទូរសព្ទ ។ ទោះជាយ៉ាងនេះ ក្ដីនៅក្នុងសំណើរទាំង ៩ ខ ទាក់ទិននឹងរឿងបោះពុម្ពគម្ពីរដីកានេះគណៈសង្ឃខេត្តលុងហោរ ថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់ ៗ ដល់សមត្ថកិច្ចទទួលបន្ទុកកិច្ចការបោះពុម្ពនេះ ថាពេលបោះពុម្ពក្រោយ ៗ សូមឱ្យមានគុណភាពសុក្រិត្យជាងនេះ បើមិនដូច្នោះទេ ព្រះសង្ឃ និង ពុទ្ធបរិស័ទខ្មែរក្រោម មិនសុខចិត្តឡើយ ។
គណៈសង្ឃខេត្តលុងហោរ ៖ «ក្បួនខ្នាតគម្ពីរដីកាបោះពុម្ពខុសយ៉ាងច្រើន ដែលយើងខ្ញុំមិនអាចទទួលយកបាន ហើយករណីទាំងនេះ យើងខ្ញុំបានលើកឡើងនិងសំណូមពរជាច្រើនលើក ច្រើនសារ នៅរាល់អង្គសន្និបាតស្ដីអំពីព្រះពុទ្ធសាសនាខ្មែរក្រោម តែគណៈកម្មការទទួលបន្ទុកចង ក្រង រៀបចំបោះពុម្ពឯកសារព្រះពុទ្ធសាសនាមិនអើពើដោះស្រាយ សោះឡើយ ។ ដូច្នេះហើយ យើងខ្ញុំសំណូមពរទៅដល់ គណៈកម្មការទទួលបន្ទុក ចង ក្រង រៀបចំបោះពុម្ពឯកសារព្រះពុទ្ធសាសនា ចំពោះគម្ពីរដីកាដែលបោះពុម្ពសម្រាប់ពុទ្ធបរិស័ទ និង ព្រះសង្ឃខ្មែរសិក្សានៅលើកក្រោយ ៗ នេះ ត្រូវធ្វើយ៉ាងណា ស្វែងរកវិធីសាស្ត្រ កែប្រែឲ្យបាននូវចំណុចនេះ » ។
ទីប្រឹក្សាសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោមលោក ទៀ ថេន លើកឡើងថា អាជ្ញាធរវៀតណាម គ្រប់សម័យកាល គ្រប់ផ្នែកតែងតែព្យាយាម លុបបំបាត់វប្បធម៌ អក្សរសាស្ត្រខ្មែរ ។
ករណីនិយាយបន្លំ សរសេរបន្លំ បោះពុម្ពបន្លំ មិនមែនទើបតែលើកនេះទេ ករសណីស្រដៀងគ្នានោះ គឺធ្លាប់កើតមានឡើង តាំងពីយូរយារណាស់មកហើយ ដូចជានៅក្នុងអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណបស់ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម អាជ្ញាធរវៀតណាមដាក់ថា គ្មានសាសនា ធាតុពិតពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម យ៉ោងតិចក៏ ៩៩% ជាអ្នកកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនា ។ ចំណែកភាសានិយាយ ភាសាសរសេរជាសកល គេសសរសេរឈ្មោះជនជាតិខ្មែរថា «Khmer=ខ្មែរ» ។ លើកលែងតែអាជ្ញាធរវៀតណាម គេសរសេរឈ្មោះជនជាតិខ្មែរថា «Khơ-me=ឃើ មៀ» ពាក្យថា ឃើ មៀ នេះតាមនិយមន័យ នៃភាសាវៀតណាមវាស្រដៀងគ្នានឹងពាក្យថា «ខ្មែរល្ងង់ឬភ្លើ» ។
មួយវិញទៀតថ្មី ៗ នេះ ក្រសួងសិក្សាអប់រំ និង បណ្ដុះបណ្ដាលវៀតណាម បានបោះពុម្ភសៀវភៅភាសាខ្មែរថ្នាក់ទី ៤ សំរាប់ពលរដ្ឋខ្មែរសិក្សា គេសរសេរកាឡៃអំពីពិធីប្រណាំងទូក ង របស់ខ្មែរក្រោម ថាពិធីប្រណាំងទូកនេះ គឺក្លាយមកពីការធ្វើទូកដើម្បីចម្លងព្រះសង្ឃទៅបិណ្ឌបាត ទៅវិញ ដែលប្រាសចាកពីការពិតនៃពិធីប្រណាំងទូក ង នៅដែនដីកម្ពុជាក្រោម សព្វថ្ងៃគឺធ្វើឡើង ដើម្បីរំលឹកដល់វីរភាពដ៏អង់អាចក្លាហាន នៃកងទ័ពជើងទឹករបស់ដែនដីកម្ពុជាក្រោម ៕
