ដោយ ថាច់ ប្រីជា គឿន
ព្រះតេជព្រះគុណ ថាច់ ភោគ ជាអតីតនាយករងនៃគណៈពុទ្ធសាសនាថេរវាទ ប្រសូត ឆ្នាំ ១៩៤២ ត្រូវយួនចាប់ដាក់គុកពីលើកធ្វើ ទារុណកម្ម រហូតដល់សុគតនៅក្នុងគុកខេត្តលង់ហោរ នៅឆ្នាំ ១៩៨៧ ។
ប្រវត្តិ៖
ព្រះតេជព្រះគុណ ថាច់ ភោគ ប្រសូតឆ្នាំ ១៩៤២ នៅភូមិព្រែកឈូក (Cần Súc) ឃុំកំពង់ប៉េង (Loan Mỹ) ស្រុកផ្សារថ្មី (Tam Bình) ខេត្ត លង់ហោរ (Vĩnh Long) កម្ពុជាក្រោម ។
ការសាងព្រះផ្នួស៖
ឆ្នាំ ១៩៦៣ ព្រះអង្គបានបំពេញឧបសម្បទានៅវត្តសាលវនឧទ្យាន(ព្រែកឈូក) (ភាសាបាលីៈ Sãlavana Udyãna) ។
ការសិក្សាផ្នែកពុទ្ធសាសនា៖
ព្រះអង្គបានទទួលសញ្ញាប័ត្របាលីរងនៅសាលាពុទ្ធិកវិទ្យាល័យនៅខេត្តលង់ហោរ ។
ការតស៊ូដើម្បីបុព្វហេតុជាតិសាសនាខ្មែរក្រោមនៅកម្ពុជាក្រោម៖
ព្រះតេជព្រះគុណ ថាច់ ភោគ ជាអតីតនាយករងនៃគណៈពុទ្ធសាសនាថេរវាទ ប្រសូតិ ឆ្នាំ ១៩៤២ ត្រូវយួនចាប់ដាក់គុកពីលើក ធ្វើថ្ងៃទី ១៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ១៩៦៩ គណៈប្រតិភូ ពុទ្ធសាសនិក ចំនួន២០០ អង្គនិងរូបបានចូលរួម មហាសន្និបាត ពុទ្ធសាសនាពិភព លោកបំរើសង្គមកិច្ច នៅ ទីក្រុងព្រៃនគរមកពីប្រទេសកាន់ពុទ្ធសាសនាមួយចំនួនដូចជា ឥណ្ឌា, សេរីលង្កា , នេប៉ាល, កូរ៉េខាង ត្បូង, ជប៉ុន,តៃវ៉ាន់, សៀម, លាវ និង ភូមា ហើយបាននិមន្តនិងអញ្ជើញចូលធ្វើទស្សនកិច្ចជាផ្លូវការនៅវត្តចន្ទរង្សី ព្រះតេជព្រះ គុណ ថាច់ ភោគ ជាតំណាងឲ្យព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោម ប្រចាំខេត្តលង់ ហោរ ដើម្បីទទួលគណៈប្រតិភូព្រះពុទ្ធសាសនា ទាំងនេះនៅ វត្តចន្ទរង្សី ។
ថ្ងៃទី ២៥ ខែតុលា ឆ្នាំ ១៩៦៩ ព្រះ សង្ឃ និងពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមបានបង្កើតគណៈកម្មាធិការកណ្តាលដឹកនាំព្រះសង្ឃខ្មែរ កំណើតនៅ វៀតណាមខាងត្បូងតស៊ូទាមទារដើម្បី រក្សានូវតួនាទីជាជនជាតិ ភាគតិចមានទីស្នាក់ ការកណ្តាលនៅវត្តចន្ទរង្សី ក្រុងព្រៃនគរ ដោយ មានព្រះតេជព្រះគុណធម្មវិរយោ គឹម សាង ជា ព្រះប្រធាន ព្រះភិក្ខុ ថាច់ សឹង ជាអគ្គលេខាធិការ ព្រះ គ្រូ ថាច់ គង់ ជាហេរញ្ញិក និងមានមេដឹកនាំខ្មែរក្រោម ជាព្រះសង្ឃនិងគ្រហស្ថទាំង ១២ ខេត្ត ក្រុងនៅកម្ពុជាចូលរួម ព្រះតេជព្រះ គុណថាច់ ភោគ ពេលនោះគឺជា សមាជិក ។
ថ្ងៃទី ១៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៦៩ព្រះអង្គបានចូល រួមធ្វើបាតុកម្ម ជាមួយព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោមប្រមាណ ២៦៥ អង្គ ដឹកនាំដោយព្រះគ្រូ ឡឹម អែម ជាតំណាងឲ្យខ្មែរក្រោម ២ លាន នាក់ និង ព្រះសង្ឃ ២០.០០០ ( ម្ភៃពាន់អង្គ ) បានធ្វើបាតុកម្មដោយ សន្តិវិធីនិងអហិង្សា នៅមុខ វិមានឯករាជ្យប្រធានា ធិបតី ង្វៀង វ៉ាំង ធេវ ទាមទារនាទីជាជន ជាតិភាគ តិច ។
ថ្ងៃទី ២២ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ១៩៧៤ ព្រះអង្គត្រូវបានជ្រើសតាំងជា សង្ឃនាយកពុទ្ធសាសនាគណៈថេរវាទ នៅទីក្រុងព្រៃនគរ ។
ក្រោយថ្ងៃ ៣០ ខែមេសា ឆ្នាំ ១៩៧៥ ពេលពួកអាណានិកមបក្សកុម្មុយនិស្តយួនចូលលុកលុយកម្ពុជាក្រោម ព្រះតេជព្រះគុណ ថាច់ ភោគ ត្រូវបានបក្សកុម្មុយនិស្តយួនចាប់យកទៅលត់ដំនៅជំរុំ លត់ដំខេត្តព្រែកឫស្សី(Trại Cải Tạo Hậu Giang) (ខេត្តព្រែកឫស្សី ពេលនោះ រដ្ឋាភិបាលយួនបាន បូកបញ្ចូលខេត្តព្រែកឫស្សីនិងខេត្តឃ្លាំងចូលគ្នា) ។
ថ្ងៃទី ២៦ ខែតុលា ឆ្នាំ ១៩៧៥ ព្រះអង្គត្រូវ បានបក្សកុម្មុយនិស្តយួនបញ្ជូនទៅឃុំឃាំងនៅជំរុំលត់ដំខេត្តព្រែកឫស្សី (Trại Cải Tại Cần Thơ) និងត្រូវបានដោះលែងវិញនៅថ្ងៃទី ១៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ១៩៨០ ។
ជីវិតអាពាហ៍ពិពាហ៍៖
ក្រោយពីបានលាចាកសិក្ខាបទ លោក ថាច់ ភោគ បានរៀបការជាមួយកញ្ញា ធី តា ហើយបច្ចុប្បន្ន អ្នកស្រី ធី តា កំពុងរស់នៅជា មួយកូននៅខេត្តលង់ហោរ ។
ការជាប់គុកជាលើកទីពីរ៖
ថ្ងៃទី ០១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ១៩៨៥ លោក ថាច់ ភោគ ត្រូវបានយួនចាប់ដាក់ពន្ធនាគារជាលើទីពីរ ដោយចោទពីបទ KC ៥០ ជាមួយ ករណីព្រះតេជព្រះគុណ គឹម តុក ចើង ព្រះមេគណខេត្តព្រះត្រពាំង ។ ការជាប់ពន្ធនាគារលើកនេះ លោក ថាច់ ភោគ ត្រូវបាន បក្សកុម្មុយនិស្តយួនដាក់ក្នុងជំរុំលត់ដំខេត្កលង់ហោរ (Trại Cải Tạo Vĩnh Long) ។ នៅក្នុងជំរុំលត់ដំនេះ លោកត្រូវបានគេដឹង ថា បក្សកុម្មុយ និស្តយួនបានខ្ចោះសសៃកែងជើង ហើយយកខ្សែទាញជើងឡើងលើ ក្បាលដាំចុះក្រោមដើម្បីសួរចម្លើយ ។
ជីវិតស្លាប់នៅក្នុងគុកយួន៖
ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ១៩៨៧ ដោយមិនអាចទ្រាំបាននឹងការធ្វើទារុណកម្មពីសំណាក់បក្សកុម្មុយ និស្តលោក ថាច់ ភោគ បានស្លាប់នៅក្នុង ពន្ធនាគារដោយអយុត្តិធម៌ ។ សពរបស់លោក ថាច់ ភោគ បាននាំយកមកធ្វើ ពិធីបុណ្យឈាបនកិច្ចនៅក្នុងវត្តសាលាវនឧទ្យាន (ព្រែកឈូក) ឋិតក្នុង ភូមិព្រែក ឈូកស្រុកផ្សារថ្មីខេត្តលង់ហោរ ៕
