ដោយ ស៊ឺន ចែងចើន
នៅថ្ងៃទី ៩ ខែកញ្ញាម្សិលមិញនេះ លេខាធិការដ្ឋាននៃអង្គការ-សមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម នៅកម្ពុជា បានប្រារព្ធទិវា ១៣ កញ្ញា ដែលជាខួបទី ១១ នៃសេចក្ដីប្រកាសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ (អ.ស.ប) ស្ដីពីសិទ្ធិជនជាតិដើម ។
លេខាធិការដ្ឋាន ដែលជាបណ្តុំនៃអង្គការសមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា បានរៀបចំទិវា ១៣ កញ្ញា ដែលជាថ្ងៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ចេញសេចក្ដីប្រកាសជាសកល ស្ដីពីសិទ្ធិជនជាតិដើម ១៣ កញ្ញា ២០០៧ – ១៣ កញ្ញា ២០១៨ ។ ពិធីអបអរសាទរទិវានេះ ធ្វើឡើង នៅទីស្នាក់ការកណ្តាលរបស់សមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ដើម្បីសិទ្ធិមនុស្ស និងអភិវឌ្ឍន៍ ដោយមានព្រះសង្ឃ និងពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមប្រមាណជាង ១០០ អង្គ/នាក់ ចូលរួម ក្នុងនោះក៏មានតំណាងពីអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលជាតិផង ។
ប្រធានបទ ដែលខ្មែរក្រោមលើកឡើង នៅឆ្នាំនេះ គឺ «ខ្មែរក្រោម ជាជនជាតិដើម នៅដែនដីកម្ពុជាក្រោម»។ ការជ្រើសយកប្រធានបទនេះ ដោយអង្គការ សមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម មើលឃើញថា ខ្មែរក្រោម គឺជាជនជាតិដើមម្ចាស់ស្រុក នៅលើទឹកដីកម្ពុជាក្រោមពិតប្រាកដ បើទោះជារដ្ឋាភិបាលបក្សកុម្មុយនីស្តវៀតណាម ចាត់ទុកពួកគេថា ជាជនជាតិភាគតិច នៅក្នុងប្រទេសខ្លួន និងមិនបានរគោរពសិទ្ធិសេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់ពួកគេ ។
ថ្លែងនៅក្នុងកម្មវិធីខួប ១១ ឆ្នាំនេះ ប្រធានលេខាធិការដ្ឋានអង្គការ-សមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម លោក ប៊ុន មុនី ហៅ ថាច់ ឡែន ឲ្យដឹងថា គោលបំណងនៃការប្រារព្ធពិធីនេះ គឺដើម្បីផ្សព្វផ្សាយ និងបញ្ជ្រាបការយល់ដឹងកាន់តែទូលំទូលាយ អំពីសារៈសំខាន់នៃខ្លឹមសារនានា ដែលមានចែងនៅក្នុងសេចក្តីប្រកាស ស្តីពីសិទ្ធិជនជាតិដើម ដែលជាសិទ្ធិមូលដ្ឋានរបស់ជនជាតិដើម ជាពិសេសសិទ្ធិរបស់ខ្មែរក្រោម ដែលជាម្ចាស់ទឹកដី នៅដែនដីកម្ពុជាក្រោម ។
ក្នុងពិធីនោះដែរ ក៏មានការឡើងធ្វើបទបង្ហាញ ស្តីពីប្រវត្តិសាស្ត្រ ភូមិសាស្ត្រ នៃដែនដីកម្ពុជាក្រោម និងបទបង្ហាញរបស់វាគ្មិនផ្សេងទៀត ដែលពាក់ព័ន្ធ នឹងសិទ្ធិជនជាតិដើម ដោយវាគ្មិនមកពីថ្នាក់ដឹកនាំអង្គការ សមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស ។
លោក ថាច់ សេដ្ឋា នាយកប្រតិបត្តិសហគមន៍ខ្មែរកម្ពុជាក្រោម បានធ្វើបទបង្ហាញ ដោយលើកឡើង អំពីដំណើរប្រវត្តិសាស្ត្រ ភូមិសាស្ត្រ និងជនជាតិដើមខ្មែរក្រោម ។ ប្រធានសហគមន៍ខ្មែរកម្ពុជាក្រោមរូបនេះ បានលើកយកភស្តុតាងជាច្រើនមកបញ្ជាក់ថា ទឹកដីកម្ពុជាក្រោម ជាទឹកដីរបស់ខ្មែរ មិនអាចប្រកែកបាន ដោយលោកផ្អែកទៅលើអត្ថបទជាឯកសារ និងភស្តុតាង សំអាងទៅលើផែនទី ដែលលោកបានទៅស្រាវជ្រាវ និងប្រមូលឯកសារភស្តុតាងនានា ពាក់ព័ន្ធ នឹងប្រវត្តិសាស្ត្រទឹកដីកម្ពុជាក្រោម ពីប្រទេសបារាំង កាលពីឆ្នាំ ២០១៤ ។ លោកបញ្ជាក់បន្ថែមថា ការប្រមូលឯកសារភស្តុតាងបន្ថែមទៅលើឯកសារ ដែលមានស្រាប់ ដើម្បីធ្វើជាមូលដ្ឋានបង្ហាញថា ទឹកដីកម្ពុជាក្រោម គឺជាអតីតទឹកដីរបស់ខ្មែរ ដែលត្រូវបានបារាំងកាត់ឲ្យប្រទេសវៀតណាម នៅឆ្នាំ ១៩៤៩ ពោល គឺមិនមែនជាទឹកដីរបស់វៀតណាមឡើយ ។
មន្ដ្រីស៊ើបអង្កេតជាន់ខ្ពស់នៃសមាគមអាដហុក លោក សឺន សែនករុណា បានលើកយកបទបង្ហាញ អំពីមូលដ្ឋានគតិយុត្តិជាតិ អន្តរជាតិ បញ្ជាក់ថា ខ្មែរក្រោមជាជនជាតិដើម នៅលើទឹកដីកម្ពុជាក្រោម ។ លោកបានលើកយកច្បប់ ស្តីពីសញ្ជាតិខ្មែរ ដោយក្នុងនោះ ជំពូកទី ១ បទបញ្ញត្តិទូទៅ មាត្រា ៣ បានចែងថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលកំពុងរស់នៅឯបរទេស ត្រូវបានរដ្ឋគាំពារ តាមគ្រប់មធ្យោបាយការទូត និងមិនអាចបាត់បង់សញ្ជាតិដោយឯកឯង ។ លោកបញ្ជាក់ថា បើទោះបីជាពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ដែលកើតនៅកម្ពុជាក្រោម ឬពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលកើតនៅក្នុងប្រទេសវៀតណាម គឺមានសិទ្ធិគ្រប់គ្រាន់ ក្នុងការទទួលបានសញ្ជាតិខ្មែរស្របច្បាប់ ប្រសិនបើពួកគេចង់មករស់នៅលើទឹកដីនៃប្រទេសកម្ពុជា ។
ចំណែក លោក តាំង សារៈ ប្រធានសាខាសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា ក៏បានឡើងធ្វើបទបង្ហាញ ជូនអ្នកចូលរួម ឲ្យបានជ្រាប អំពី «សមិទ្ធផលនៃជនជាតិដើម លើពិភពលោក ដែលទទួលបានសិទ្ធិសម្រេចវាសនា ខ្លួនដោយខ្លួនឯង» ។ លោកលើកឡើងថា ជនជាតិដើមលើពិភពលោកមានប្រមាណ ៣៧០ លាននាក់ រស់នៅក្នុងប្រទេសជាសមាជិកអង្គការសហប្រជាជាតិ ប្រមាណជាង ៥០ ប្រទេស ។
លោក តាំង សារៈ បានក៏បានលើកបង្ហាញ ប្រទេសចំនួនប្រាំ ដែលធ្លាប់ធ្វើអាណានិគមមកលើជនជាតិដើម ជាម្ចាស់ទឹកដី បានយល់ព្រមប្រគល់សិទ្ធិសម្រេចវាសនា ខ្លួនដោយខ្លួនឯង ពោលគឺ ផ្តល់ឯករាជ្យឲ្យជនជាតិដើមទាំងនោះ ក្លាយទៅជាប្រទេសមួយ ដែលមិនស្ថិតនៅក្រោមការត្រួតត្រានៃប្រទេសរបស់ខ្លួនតទៅទៀត ។
ក្រៅតែពីការធ្វើបទបង្ហាញរបស់វាគ្មិននីមួយៗ វេទិការមួយនេះ ក៏បានបើកឱកាសឲ្យអ្នកចូលរួមសួរសំនួរទៅកាន់វាគ្មិន ដើម្បីស្វែងយល់ពីសិទ្ធិជនជាតិដើមខ្មែរក្រោមផង ។
គួរជម្រាបជូនថា នៅថ្ងៃទី ១៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០១៨ នេះ គឺមានរយៈពេល ១១ ឆ្នាំហើយ ដែលអង្គការសហប្រជាជាតិ បានអនុម័តសេចក្តីប្រកាស ស្តីពីការទទួលស្គាល់សិទ្ធិជនជាតិដើម នៅថ្ងៃទី ១៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០០៧ ដោយមានរដ្ឋជាសមាជិកអង្គការសហប្រជាជាតិចំនួន ១៤៤ ប្រទេសបោះឆ្នោតគាំទ្រ ។ សេចក្ដីប្រកាសជាសកលរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ស្ដីពីសិទ្ធិជនជាតិដើម មាន ៤៦ មាត្រា ក្នុង នោះ មាត្រាទី ៣ និងទី ៤ បានចែងថា រាល់ជនជាតិដើម មានសិទ្ធិសម្រេចវាសនាខ្លួន ដោយខ្លួនឯង នៅលើទឹកដីកំណើតរបស់ខ្លួន ៕
រូបថតខ្លះៗ នៃសកម្មភាពអង្គការ-សមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ប្រារព្ធពិធីអបអរទិវាសិទ្ធិជនជាតិដើម ។ រូបថតៈ ស៊ឺន ចែងចើន
