ខ្មែរក្រោម គោរព និងរក្សាយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួននូវវប្បធម៌ខ្មែរ ក្នុងពិធីបុណ្យប្រពៃណីជាតិ

ដោយ ស៊ឺន ចែងចើន

រហូតមកទល់ពេលនេះ ដែនដីកម្ពុជាក្រោម ដែលមានខេត្តសរុបចំនួន ២១ ខេត្ត បានស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ប្រទេសវៀតណាម ចំនួន ៧១ ឆ្នាំហើយ ពោល គឺបន្ទាប់ពីអាណានិគមបារាំង សម្រេចដោយអត្តនោម័ត នៅថ្ងៃទី ៤ ខែ មិថុនា ឆ្នាំ ១៩៤៩ ដើម្បីផ្ទេរដែនដីមួយនេះ ឲ្យឋិតនៅក្រោមរដ្ឋចំណុះប្រទេសវៀតណាម ដោយគ្មានការឯកភាព និងយល់ព្រម ឬសួរនាំមតិពីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងប្រជាជាតិខ្មែរក្រោម ដែលជាម្ចាស់ទឹកដីឡើយ ។ ពិតមែនតែកម្ពុជាក្រោម សព្វថ្ងៃនេះ ស្ថិតក្នុងប្រទេសវៀតណាមក្តី ប៉ុន្តែ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ នៅរក្សាបាននូវវត្តព្រះពុទ្ធសាសនា វប្បធម៌ ទំនៀមទម្លាប់ ប្រពៃណី អក្សរសាស្ត្រ សិល្បៈ សម្លៀកបំពាក់ បានយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជូន ដូចពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលរស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដែរ ។

ទិដ្ឋភាពបុណ្យកឋិន នៅវត្តសិរីតាសេក ស្រុកជ្រោយញ ខេត្តឃ្លាំង កម្ពុជាក្រោម ។ រូបៈ Lâm Na Rin

បើទោះបីជា ប្រជាជនខ្មែរក្រោម ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ចាត់ទុកជា ជនជាតិភាគតិចមួយ នៅក្នុងចំណោមជនជាតិភាគតិច ចំនួន ៥៣ ជនជាតិ ដែលកំពុងរស់នៅលើទឹកដីរបស់ខ្លួន នាពេលបច្ចុប្បន្នក្តី ។ ប៉ុន្តែ ពួកគេនៅតែព្យាយាមអភិរក្សនូវអ្វីជារបស់ខ្មែរ ដែលដូនតាបានបន្សល់ទុករាប់ពាន់ឆ្នាំមកហើយ ជាក់ស្តែងដូចជា វត្តអារាមជានិមិត្តរូប នៃកេរមរតករបស់ប្រជាជាតិខ្មែរក្រោម ដែលពួកគាត់ចាត់ទុកថា ជាទ្រព្យសម្បត្តិដ៏មានតម្លៃមិនអាចកាត់ថ្លៃបាន នៃប្រភពដើមកំណើតរបស់ខ្លួន និងចង់បង្ហាញឲ្យកាន់តែច្បាស់ថា ជនជាតិដើមខ្មែរក្រោម ជាជាតិសាសន៍មួយមានវ័យចំណាស់ នៅលើទឹកដីកំណើតរបស់ពួកគេ ។

ខ្មែរក្រោម ដែលរស់នៅលើទឹកដីកំណើតរបស់ខ្លួន ក្នុងប្រទេសវៀតណាម បានបង្ហាញពីសកម្មភាពថែរក្សាអភិរក្សវប្បធម៌ប្រពៃណី និងទំនៀមទម្លាប់ នៅក្នុងពិធីបុណ្យប្រពៃណីជាតិខ្មែរ ដូចជា បុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី ពិធីបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ ឬ បុណ្យសែនដូនតា និងបុណ្យកឋិនជាដើម ។ ស្ថិតក្នុងបរិបទ សង្គមសម័យទំនើប វត្តអារាម នៃព្រះពុទ្ធសាសនាថេរវាទខ្មែរ កំពុងបំពេញនូវតួនាទី តភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងរក្សាវប្បធម៌ ប្រពៃណីរបស់ប្រជាជនខ្មែរក្រោម នៅគ្រប់ខេត្តក្រុង ។ ចំណែកខ្មែរក្រោមបច្ចុប្បន្ន ក៏កំពុងមានការផ្លាស់ប្តូរផ្នក់គំនិតគួរឲ្យកត់សម្គាល់ ក្នុងការថែរក្សា លើកតម្កើង និងជម្រុញការអភិរក្សវប្បធម៌ ប្រពៃណី ទំនៀមទម្លាប់ អក្សរសាស្ត្រ ភាសា អត្តសញ្ញាណ និងប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ខ្លួន ឲ្យបានគង់វង្ស សម្រាប់មនុស្សជំនាន់ក្រោយ ។

លោក តាំង សារៈ ជាប្រធានសាខាសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា បានធ្វើការកត់សម្គាល់ថា រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម នៅក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ក៏មានគោលនយោបាយបើកទូលាយ សម្រាប់ក្រុមជនជាតិដើមភាគតិច នៅក្នុងប្រទេសរបស់ខ្លួន ។ ម្ល៉ោះហើយ ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ដែលទទួលបាន ពីការបើកសិទ្ធិសេរីភាពផ្នែកខ្លះនេះ ក៏បន្តខិតខំថែរក្សានូវសកម្មភាពវប្បធម៌ ប្រពៃណី សាសនា អត្តសញ្ញាណជាតិ និងជំនឿរបស់ពួកគេ នៅលើទឹកដីកម្ពុជាក្រោម ។ ទោះជាយ៉ាងណា លោក តាំង សារៈ លើកឡើង ខ្មែរក្រោមបានទទួលយកវប្បធម៌បែបប្រពៃណីខ្មែរ តាំងតែពីឆ្នាំ ១៩៦៨ ម្ល៉េះ ។ លោកថា នៅពេលមានពិធីបុណ្យទានម្តងៗ ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម តែងស្លៀកពាក់តាមបែបបុរាណ ដូចប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ នៅប្រទេសកម្ពុជា ដែរ ។

លោក តាំង សារៈ៖ «ដោយវៀតណាម មានគោលការណ៍ គឺរក្សាលើកតម្កើងប្រពៃណី ទំនៀមទម្លាប់ របស់ជនជាតិដើមភាគតិច និងដោយប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមខ្លួនឯង ខិតខំប្រឹងត្រដររស់ ។ ពិតមែនថា សេរីភាពមិនទាន់មានច្រើន ប៉ុន្តែ ឆ្លៀតឱកាស ដែលគេផ្តល់ឲ្យបានតិចតួច ក៏ខិតខំអភិវឌ្ឍន៍នូវទំនៀមទម្លាប់ប្រពៃណីរបស់ខ្លួន ទើបមានការរីកចម្រើន ដូចសព្វថ្ងៃនេះ ។ ការីកចម្រើននេះ គួរឲ្យសរសើរ និងមោទនភាព តាំងពីខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ដែលរស់នៅក្នុងទីប្រមូលផ្តុំ រហូតដល់រស់នៅរាយប៉ាយ ដាច់ស្រយាល ដូចជាខេត្តរៀងដំរី ខេត្តទួលតាមោក ជាដើម គឺថា ខ្មែរក្រោម នៅចុងកាត់មាត់ញក បានរក្សាប្រពៃណី និងទំនៀមទម្លាប់របស់ខ្លួនបានល្អ នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ។»

ក្រុមនារីសីលធម៌ខ្មែរក្រោម នាថ្ងៃបុណ្យកឋិន នៅវត្តសិរីតាសេក ស្រុកជ្រោយញ ខេត្តឃ្លាំង កម្ពុជាក្រោម ។ រូបៈ Lâm Na Rin

ស្របពេលពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម កំពុងប្រារព្វពិធីបុណ្យកឋិនទាន ដូចពលរដ្ឋខ្មែរ នៅលើពិភពលោកដែរនោះ និងនៅក្នុងកាលៈទេសៈ ដែលជំងឺកូវីដ ១៩ (Covid-19) កំពុងរីករាលដាលជាសកលផងនោះ ខណៈប្រទេសវៀតណាម មានករណីឆ្លងសរុបទាំងអស់ ១,១៧៧ គិតត្រឹមថ្ងៃទី ៣១ ខែតុលានេះ ក៏ព្រះសង្ឃ និងពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម មិនបានខកខានប្រារព្ធពិធីបុណ្យដ៏មានសារៈសំខាន់នេះដែរ តែពួកគេ ក៏បានអនុវត្តតាមវិធានការរបស់អាជ្ញាធរសុខាភិបាល ។

ពិធីបុណ្យកឋិនទាន ជាបុណ្យមួយដ៏ធំមួយរបស់ព្រះពុទ្ធសាសនា ដែលមានរយៈពេល ២៩ ថ្ងៃ គឺចាប់ពីថ្ងៃ ១ រោច ខែអស្សុជ ដល់ថ្ងៃ ១៥ កើត ខែកក្តិក ។ ពុទ្ធបរិស័ទចំណុះជើងវត្តនានា នៅដែនកម្ពុជាក្រោម នៅតែរក្សាប្រពៃណី ដោយនាំគ្នាដង្ហែរអង្គកឋិនទាន ទៅប្រគេនព្រះសង្ឃគង់ចាំព្រះវស្សារយៈពេល ៣ ខែ នៅតាមទីវត្តអារាម ដែលជាចំណុះជើងវត្តរបស់ខ្លួន ។

នៅកម្ពុជាក្រោម អំឡុងពេលមានពិធីបុណ្យប្រពៃណី សំខាន់ៗ ម្តងៗ ជាពិសេស គឺពិធីហែអង្គកឋិនទៅកាន់ទីអារាមនីមួយៗ បានរៀបចំធ្វើឡើងយ៉ាងអធិកអធម និងសប្បាយរីករាយយ៉ាងក្រៃលែង ហើយពិធីនេះ ក៏ជាឱកាស សម្រាប់នារីខ្មែរខ្មែរក្រោម ស្លៀកសម្លៀកបំពាក់ប្រពៃណីខ្មែរ ដូចជា ហូល ផាមួង អាវប៉ាក់ ជាដើមនោះ ទៅវត្ត ដើម្បីចូលរួមរក្សាអត្តសញ្ញាណជាតិ ។ សម្លៀកបំពាក់ប្រពៃណីទាំងនេះ បានជួយលើកសម្រស់នារីខ្មែរក្រោម ឲ្យកាន់តែស្រស់សោភា ព្រមដោយភាពសមសួនសុភាពរាបសា គួរជាទីគាប់ភ្នែកសម្រាប់អ្នកផងទាំងពួង ។
ទាក់ទង នឹងការស្លៀកពាក់បែបប្រពៃណីជាតិរបស់នារីខ្មែរក្រោមនេះដែរ ព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោម គង់នៅវត្តពោធិភិរម្យរង្សី (ចុងបឹង) ស្រុកកំពង់ស្ពាន ខេត្តព្រះត្រពាំង ព្រះតេជព្រះគុណ ថាច់ ច័ន្ទតារា មើលឃើញថា រយៈពេលជាង ២០ ឆ្នាំមកនេះ យុវជន យុវនារីខ្មែរក្រោម បានចូលរួមយ៉ាងសកម្ម ក្នុងការអភិរក្សវប្បធម៌ប្រពៃណីរបស់ពួកគេ ដើម្បីជាការពង្រឹងនូវសាមគ្គីភាព ដោយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវអត្តសញ្ញាណជាតិ ។ ព្រះអង្គបន្តថា ដោយក្តីស្រឡាញ់ និងចង់លើកតម្លៃនូវវប្បធម៌ជាតិ ដែលជាតឹកតាងបញ្ជាក់អំពីឫសគល់នៃជាតិសាសន៍ខ្មែរនោះ ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម សុខចិត្តចំណាយលុយកាក់ផ្ទាល់ខ្លួន ឡើងមកប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីទិញសម្លៀកបំពាក់ប្រពៃណីខ្មែរ ។

ព្រះតេជព្រះគុណ ថាច់ ច័ន្ទតារា៖ «តាមការប៉ានស្មាន ប្រហែលជា ២០ ឆ្នាំមុន គឺឃើញច្បាស់ថា កម្ពុជាក្រោម មានការផ្លាស់ប្តូរ នេះសបង្ហាញថា ខ្មែរមានការសាមគ្គីស្រឡាញ់នូវវប្បធម៌របស់ខ្លួន ។ នេះជាកិច្ចមួយ ដែលបងប្អូនខ្មែរយើង បានឃើញច្បាស់ទៅតាមរូបភាពនៃបុណ្យកឋិននីមួយៗ ។ ពួកគាត់ស្លៀកបំពាក់ប្រពៃណី គឺចង់បង្ហាញឲ្យជនជាតិដទៃ ដែលរស់នៅរួមជាមួយគ្នា ឲ្យដឹងច្បាស់ថា នេះគឺជាខ្មែរ ។»

ទិដ្ឋភាពបុណ្យកឋិន នៅវត្តបិដកត្យារាម( ក្នុងស្រុក) ឋិតនៅក្នុងភូមិក្នុងស្រុក ឃុំហ្វាឡើយ ស្រុកកំពុងធំ ខេត្តព្រះត្រពាំង កម្ពុជាក្រោម ។ រូបៈ Facebook

ស្រដៀងគ្នានេះដែរ ព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោម មួយអង្គទៀត គឺព្រះតេជព្រះគុណ ថាច់ ធា សព្វថ្ងៃ គង់នៅវត្តមួយនៃទឹកដីសហរដ្ឋអាមេរិក ឲ្យដឹងថា វិស័យវប្បធម៌ នៅកម្ពុជាក្រោម មានការតែរីកចម្រើនជាងមុន គឺដោយអាស្រ័យព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោម ជាអ្នកដឹកនាំ និងបង្ហាត់បង្រៀន ។ ព្រះអង្គលើកឡើងថា ដំបូងឡើយ ព្រះសង្ឃបានបង្កើតក្រុមនារីសីលធម៌ខ្មែរក្រោម ក្នុងគោលបំណងបង្រៀនឲ្យចេះសូត្រធម៌បទ សម្រាប់សូត្រនៅក្នុងពិធីបុណ្យទានផ្សេងៗ ។ ព្រះអង្គបន្តថា ក្រោយមកទៀត ក្រុមនារីសីលធម៌ ក៏កាន់តែរីកចម្រើនលូតលាស់ទៅមុខជានិច្ច និងដោយមានការចូលរួមពីយុវជនផង ហើយនៅពេលមានពីធីបុណ្យអ្វីមួយ ជាពិសេស គឺបុណ្យបញ្ចុះសីមា និងបុណ្យកឋិនជាដើម គឺក្រុមយុវជន និងយុវនារី តែងសម្លៀកបំពាក់ តាមបែបប្រពៃណីខ្មែរ ចូលរួមឈរធ្វើជារបងកិត្តិយស សម្រាប់ទទួទលភ្ញៀវជិតឆ្ងាយ ដែលអញ្ជើញមកចូលរួមពិធីបុណ្យ ។ បន្ថែមពីលើនេះ ព្រះសង្ឃក៏បានបង្ហាត់បង្រៀនបន្ថែម ទាក់ទង នឹងផ្នែកសិល្បៈដល់ក្រុមយុវជន និងយុវនារី សម្រាប់ច្រៀងរាំ នៅពេលមានកម្មវិធីបុណ្យប្រពៃណីម្តងៗ ផង។

ព្រះតេជព្រះគុណ ថាច់ ធា៖ «កាលពីដើម ឃើញថា ចាស់ៗ គាត់មិនទាន់ ចាប់ផ្តើមទេ ក្នុងការសម្លៀកបំពាក់ប្រពៃណី ក្នុងពេលមានបុណ្យទានទេ ។ អ៊ីចឹង ចាប់ផ្តើម ពីក្រុមយុវជនវិញ ។ តាមអាត្មាសង្កេតមក នៅកម្ពុជាក្រោម បច្ចុប្បន្ន ពេលក្មេងៗ ពាក់ទៅឃើញសមរម្យ ក៏ចាស់ៗ មានចិត្តចង់ស្លៀងពាក់ដែរ ហើយក៏ជំរុញឲ្យកូនៗ របស់គាត់ [ស្លៀក] ថែមទៀត ។»

ក្រៅពីនេះទៀត នៅកម្ពុជាក្រោម សិល្បៈ គឺជាអត្តសញ្ញាណ និងព្រលឹងជាតិខ្មែរ ។ វិស័យសិល្បៈខ្មែរក្រោម មានការរីកចម្រើនខ្លាំង នៅកំឡុងពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ។ បើទោះបីជា មិនមានសាលា សម្រាប់បណ្ដុះបណ្ដាលជំនាញសិល្បៈអាជីពក្តី ក៏សិល្បករ សិល្បការិនីខ្មែរក្រោម ច្រៀងមិនចាញ់អ្នកចម្រៀង នៅប្រទេសកម្ពុជាដែរ ។

ពាក់ព័ន្ធ នឹងផ្នែកសិល្បៈនេះដែរ យុវជនខ្មែរក្រោម ឈ្មោះ ថាច់ កឿង ដែលជាស្ថាបនិកក្រុមសាមគ្គីវប្បធម៌ខ្មែរ និងជាអ្នកនិពន្ធបទចម្រៀងខ្មែរក្រោម និងលក់សំលៀកបំពាក់ប្រពៃណីខ្មែរ ឲ្យដឹងថា ការដែលលោកតែងនិពន្ធបទចម្រៀង បង្ហាញពីទីតាំងភូមិសាស្ត្រ និងពិធីបុណ្យជាតិខ្មែរផ្សេងៗ គឺក្នុងគោលបំណងលើកស្ទួយវប្បធម៌ ប្រពៃណី និងចង់ឲ្យយុវជនជំនាន់ក្រោយ ចេះស្រឡាញ់វប្បធម៌ជាតិរបស់ខ្លួន ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ដោយលោកចង់តបស្នង និងដឹងគុណ ដល់ព្រះតេជព្រះគុណ តា ង៉ុកកោ ជាព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោម អង់អាចក្នុងការថែរក្សាវប្បធម៌ ប្រពៃណីយ៉ាងសកម្ម នៅដែនដីកម្ពុជាក្រោម ហើយព្រះអង្គ បានសុគតក្នុងភាពអាថិកំបាំង ក្នុងបន្ទប់សឹងរបស់ព្រះអង្គ កាលពីថ្ងៃទី ៨ ខែមេសា ឆ្នាំ ២០២០ ។ យុវជន ថាច់ កឿង បានតាំងចិត្តថា នឹងបន្តស្រាវជ្រាវ និងចងក្រងឈ្មោះដើមតំបន់ភូមិសាស្ត្រនៃទឹកដីកម្ពុជាក្រោម ដែលមានឈ្មោះភូមិ ឃុំ ហើយសរសេរជាបទចម្រៀង ដើម្បីទុកជាឯកសារ ។

យុវជន ថាច់ កឿង៖ «ទីមួយចង់លើកតម្កើងវប្បធម៌ខ្មែររបស់យើង ទីពីរចង់ឲ្យបទចម្រៀងនីមួយៗ ឲ្យបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរយើង នៅក្នុង និងក្រៅប្រទេស បានដឹង អំពីវប្បធម៌ ប្រពៃណី និងភូមិសាស្ត្រកម្ពុជាក្រោម និងចង់បន្តស្នងស្នាដៃ ព្រះតេជព្រះគុណ តា ង៉ុកកោ ដែលនិពន្ធមុនគេបង្អស់ ឥឡូវ ព្រះអង្គបានលាចាកលោកទៅ មិនឲ្យបាត់បង់ និងចង់ឲ្យជំនាន់ក្រោយ មានទំពាំងស្នងឫស្សី បន្តវេនថែរក្សាវប្បធម៌ខ្មែរយើង ។»

ពុទ្ធបរិស័ទចំណុះជើងវត្តក្នុងស្រុក នាំគ្នាហែអង្គកថិនទាន ទៅប្រគេន ព្រះសង្ឃ ដែលគង់វស្សាររយៈពេល ៣ ខែ នៅវត្តបិដកត្យារាម( ក្នុងស្រុក) ឋិតនៅក្នុងភូមិក្នុងស្រុក ឃុំហ្វាឡើយ ស្រុកកំពុងធំ ខេត្តព្រះត្រពាំង កម្ពុជាក្រោម ។ រូបៈ Facebook

ព្រះសង្ឃ ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ទាំងនៅក្នុងស្រុក និងក្រៅស្រុក អះអាងថា បើទោះជាស្ថិតក្នុងស្ថានភាពបែបណា ក៏ពួកគេប្ដេជ្ញាមិនបំភ្លេចចោល នូវពិធីបុណ្យទាន ដែលជាកេរ្តិ៍ដំណែលបន្សល់ទុកដោយបុព្វបុរសដូនតាតៗ គ្នាពីមួយជំនាន់ទៅមួយជំនាន់ឡើយ ។

សូមបញ្ជាក់ថា នៅកម្ពុជាក្រោម សព្វថ្ងៃ មានវត្តព្រះពុទ្ធសាសនាខ្មែរចំនួន ៤៦១ វត្ត និងប្រជនជនខ្មែរក្រោមប្រមាណ ៧ លាននាក់ ៕