ដោយ ថាច់ ប្រីជា គឿន l សារព័ត៌មាន ព្រៃនគរ
ស្ត្រីខ្មែរក្រោមម្នាក់នៅខេត្តព្រះត្រពាំង បានផ្ទុះកំហឹងរបស់ខ្លួនស្ដីបន្ទោសរដ្ឋាភិបាលយួនតាមរយៈវីដេអូឃ្លីប ដែលនាងបានបង្ហោះនៅលើបណ្ដាញសង្គម Facebook ថា រដ្ឋាភិបាលវៀតណាមបានរំលោភបំពានលើ វប្បធម៌ខ្មែរ នៅដែនដីកម្ពុជាក្រោម ។ ការស្ដីបន្ទោសដោយប្រើពាក្យធ្ងន់ៗ ហៅរដ្ឋាភិបាលយួនថា “ពួកចោរ ប្លន់” នេះ បានធ្វើឡើងពេលដែលនាងមិនអាចអត់ទ្រាំបាននឹងកំហឹងរបស់ខ្លួន ក្រោយពេលនាងត្រូវអាជ្ញាធរ យួនរឹបយកអាវយឺតដែលមានអក្សរខ្មែរ និង រូបអង្គរវត្ត ។
វីដេអូឃ្លីបមួយ មានប្រវែងប្រមាណជាង ២ នាទីនេះ ត្រូវបានក្រុមអ្នកប្រើបណ្ដាញសង្គម Facebook ចែក រំលែកពីម្នាក់ទៅម្នាក់អមជាមួយនឹងពាក្យរិះគន់ស្ដីបន្ទោសដល់រដ្ឋាភិបាលយួនថា បានរំលោភបំពានលើ វប្បធម៌ខ្មែរ នៅដែនដីកម្ពុជាក្រោម ដោយសារ រដ្ឋាភិបាលយួនបានហាមមិនឲ្យលក់ និងពាក់អាវយឺតដែល មានអក្សរខ្មែរ និងរូបអង្គរវត្ត ប្រសាទខ្មែរមួយដែលជានិម្មិតរូបនៃមោទនភាពរបស់ជនជាតិខ្មែរ ។
យោងតាមវីដេអូនេះ ស្ត្រីម្នាក់នេះ បានស្ដីបបន្ទោសរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមថា នាងត្រូវរដ្ឋាភិបាលយួនពិន័យ ប្រាក់ប្រមាណ ១ លានដុង (ប្រហែល ៤៨ ដុល្លារ) ដោយសារនាងបានពាក់អាវយឺតដែលមានអក្សរខ្មែរ និង រូបអង្គរវត្ត ។ នាងបានស្ដីបន្ទោសចំពោះសកម្មភាពរបស់រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ដែលបានរឹបយកអាវ និងពិន័យប្រាក់ចំពោះរូបនាងថា ជាទង្វើរបស់ពួកចោរប្លន់ភ្នែកស្រស់ ។
«ខ្ញុំមិនដឹងថា មានអ្នកណាមានអារម្មណ៍ដូចខ្ញុំមែនអត់ ? ខ្ញុំជាកូនខ្មែរមួយដែរណា៎! ខ្ញុំជាកូនខ្មែរមួយដែរ ។ ប៉ុន្តែ ម៉េចចឹង ? ខ្ញុំមិនដឹងថាម៉េច រដ្ឋរបស់ជនជាតិយួនណា៎ មិនដឹងថា វាគ្មានអ្វីធ្វើ អាហ្នឹងវាធ្វើចោរស្រស់ទាំងភ្នែកបណ្តោយ បើភ្នែកមើលដឹងថា វាចោរបណ្តោយ ម៉េចយើងពាក់អាវខ្មែរ ដូចថា មានន័យថា ស្រឡាញ់វប្បធម៌ខ្មែរ ឬក៏អ៊ីចឹង វាចាប់ វាផាក (ពិន័យ) មួយលៀន ឃើញវាស្រស់សើចទេ ? វាធ្វើដូចជាចោរអ៊ីចឹង ។ ខ្ញុំ! ខ្ញុំណា៎ ខ្ញុំទៅធ្វើ ខ្ញុំស្វឹកកាស (ចេញលុយ) ដែលម៉េខ្ញុំទៅទិញអាវហ្នឹងឲ្យខ្ញុំពាក់ ។ ព្រោះអី ខ្ញុំជាកូនខ្មែរ! ខ្ញុំ! ខ្ញុំមិនមែនថា វាចោរទេណា៎! ទោះខ្ញុំដឹងថា វាចោរក៏ដោយ ខ្ញុំមិនដែលនិយាយចំពោះអ្នកណាថា វាជាចោរទេ ។ ព្រោះអីខ្ញនដឹងហើយ ប៉ុន្តែអាហ្នឹង វាធ្វើទាំងស្រស់ទៅហ្មង ។ ម៉េចគេទិញអាវមកហើយហ្នឹង ។ ខ្ញុំញ៉ើ (ចាំបានថា) ឥឡូវវាដាក់ ថាអី «ដុកឡឹប តឺយ៉ ហាន់ភុក» (ឯករាជ្យ សេរីភាព សុភមង្គល) ហ្នឹងយួនទេណា៎ ខ្ញុំមិនដឹងថា ខ្មែរប្រែថាម៉េចទេ ។ ព្រោះអី ខ្ញុំមិនស្ទាត់ខាងហ្នឹង ខ្ញុំនិយាយភាសាម៉ែឌែ (ភាសាកំណើត) ផា (របស់) ខ្ញុំឡួង (តែម្តង) ។ យើងទិញអាវមក យើងពាក់ ឥឡូវវាចាប់ ឃើញដល់«ក» នៅ? យើងមាននិយាយថា វាចោរឯណា ម៉េចតឺញ៉ៀង (នៅសុខៗ) យើងពាក់អាចថា ស្រឡាញ់វប្បធម៌ខ្មែរ អាវអង្គរវត្តអ៊ីចឹង! ម៉េចក៏វាៗៗៗ វាចាប់យើង ឃើញដល់«ក» នៅ? ឃើញវាសុទ្ធចោរ (ដូច) ទេ ? ណា (អ្នកណា) មានអារម្មណ៍ដូចខ្ញុំទេ ? រ៉ៀកៗ (យូរៗទៅ) ធ្វើឃើញសុទ្ធកាច់ (ដូចណាស់) ហើយខ្ញុំមានបងលក់អាវហ្នឹងទៀត បើចាប់ចឹងទៀត ម្តេចគាត់ធ្វើការងារអីទៀត ? គាត់បានមុខការអីម៉ា(មក) ធ្វើទៀត ? ចាប់រ៉ៀក (យូរទៅ) ចាប់ហួសហេតុ ករ (កន) អានចោរ ករ(កន)អានផ្លន (ប្លន់) ណេះណោះ (ឯណោះ) មិនទៅចាប់ទេ ទំនេរកាច់ (ទំនេរណាស់) ចាប់គេមកទិញអាវពាក់អ៊ីចឹង ។ រ៉ៀក (យូរទៅ) ខ្ញុំមិនដឹងវាអី អស់ពីលួចទឹកដី អាកាស (លុយ) គេទិញអាវកុង (ក៏) វាចាប់ផាក (ពិន័យ) គេមុខ ទាំងភ្នែកស្រស់ចឹងហ្មង ។ រ៉ៀកៗ (យូរៗទៅ) ហៃៗ (ហើយៗ) អី (ឯ) ស្រុកខ្ញុំមិននិយាយថា យួនតេស (ទេ) ខ្មែរវាធ្វើប៉ូលីស្តិ៍យួន កុង(ក៏)វាចាប់អារឿងហ្នុងបានដែរណា៎! រ៉ៀកៗ (យូរៗទៅ) ខួរក្បាលហ្នឹងស្អីទេណា៎ មិនចង់និយាយទេ ។»
ខ្ញុំមិនដឹងថា មានអ្នកណាមានអារម្មណ៍ដូចខ្ញុំមែនអត់ ? ខ្ញុំជាកូនខ្មែរមួយដែរណា៎! ខ្ញុំជាកូនខ្មែរមួយដែរ ។ ប៉ុន្តែ ម៉េចចឹង ? ខ្ញុំមិនដឹងថាម៉េច រដ្ឋរបស់ជនជាតិយួនណា៎ មិនដឹងថា វាគ្មានអ្វីធ្វើ អាហ្នឹងវាធ្វើចោរស្រស់ទាំងភ្នែកបណ្តោយ បើភ្នែកមើលដឹងថា វាចោរបណ្តោយ ម៉េចយើងពាក់អាវខ្មែរ ដូចថា មានន័យថា ស្រឡាញ់វប្បធម៌ខ្មែរ ឬក៏អ៊ីចឹង វាចាប់ វាផាក (ពិន័យ) មួយលៀន ឃើញវាស្រស់សើចទេ ? វាធ្វើដូចជាចោរអ៊ីចឹង ។
កាលពីខែមេសាកន្លងកន្លងទៅនេះ ស្ត្រីអ្នកប្រើបណ្ដាញសង្គម Facebook ម្នាក់ទៀត ក៏ត្រូវរដ្ឋាភិបាលយួន រឹបយកអាវយឺតដែលមានរូបផែនទីកម្ពុជាក្រោម និងអក្សរខ្មែរថា “ កម្ពុជាក្រោម” ផងដែរ ខណៈដែលស្ត្រីម្នាក់ នេះពាក់អាវយឺតនេះទៅវត្តនៅក្នុងថ្ងៃបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរ ។
នាង ចន្ទ សោភា នៅស្រុកផ្នោដាច់ ខេត្តព្រះត្រពាំង បានផ្ញើសារតាមរយៈបណ្ដាញសង្គម Facebook ប្រាប់ វិទ្យុ សំឡេងកម្ពុជាក្រោម ថា នាង “ត្រូវរដ្ឋាភិបាលយួនតាមដាន និងមកសួរចម្លើយ និងរឹបយកអាវ” ដល់ផ្ទះ តែម្ដង ។
រដ្ឋាភិបាលយួនមិនដែលបានផ្ដល់ឱកាសឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមបានទទួលនូវសិទ្ធិជាមូលដ្ឋានរបស់ខ្លួនទេ ក្នុងនោះមាន “សិទ្ធិសម្រចវាសនាខ្លួនដោយខ្លួនឯង” ជាដើម តាមសេចក្ដីប្រកាសជាសកលស្ដីពីសិទ្ធិជនជាតិដើម ដែលរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមជាប្រទេសមួយក្នុងចំណោមប្រទេសទាំង ១៤៣ ដែលបានបោះឆ្នោតទទួល ស្គាល់ស្ដីពីការអនុម័តលើសេចក្ដីសម្រេចនៃ សេចក្ដីប្រកាសជាសកលស្ដីពីសិទ្ធិជនជាតិដើម នៅក្នុងកិច្ច ប្រជុំ លើកទី ៦១ របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ កាលពីថ្ងៃទី ១៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០០៧ ។ ទោះបីរដ្ឋាភិបាល វៀតណាមជាប្រទេសហត្ថលេខីក៏ដោយ តែខ្លួនមិនដែលបានអនុវត្តតាមសេចក្ដីប្រកាសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ក្នុងការគោរពសិទ្ធិជនជាតិដើមខ្មែរក្រោមម្ដងណាឡើយ ។
វៀតណាមចាត់ទុកខ្មែរក្រោមថា ជាជនជាតិភាគតិចក្នុងចំណោមជនជាតិទាំង ៥៤ នៅក្នុងប្រទេសវៀតណាម ខណៈដែលអង្គការសហប្រជាជាតិបានចាត់ទុកខ្មែរក្រោមថា ជាជនជាតិដើម ហើយបានទទួលស្គាល់ឲ្យ សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ចូលថ្លែងការណ៍នៅក្នុងអង្គការសហប្រជាជាតិរៀងរាល់ឆ្នាំ នៅក្នុងវេទិកាអចិន្ត្រៃយ៍ នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ស្ដីពីបញ្ហាជនជាតិដើម (UNPFII ) នាបុរី New York សហរដ្ឋអាមេរិក ។
នៅក្នុងកថាខណ្ឌទី ១ នៃមាត្រាទី ១៤ នៅក្នុងជំពូកទី ២ ស្ដីពីសិទ្ធិមនុស្ស សិទ្ធិ និងកាតព្វកិច្ចរបស់ពលរដ្ឋ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ប្រទេសសាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមនិយមវៀតណាម បានចែងថា៖ “នៅប្រទេសសាធារណរដ្ឋ សង្គមនិយមវៀតណាម សិទ្ធិទាំងឡាយរបស់មនុស្ស និង សិទ្ធិរបស់ពលរដ្ឋចខាងវិស័យ នយោបាយ ស៊ីវិល សេដ្ឋកិច្ច វប្បធម៌ និងសង្គម ត្រូវបានទទួលស្គាល់ គោរព ការពារ និងគាំពារទៅតាមច្បាប់” ។
យោងតាមមាត្រាទី ៨ នៃសេចក្ដីប្រកាសជាសកលស្ដីពីសិទ្ធិជនជាតិដើម បានចែងថា៖
“ជនជាតិដើម និងបុគ្គលជាជនជាតិដើម មានសិទ្ធិមិនស្ថិតនៅក្នុងកម្មវត្ថុ នៃការបង្ខំឲ្យរស់នៅលាយឡំក្នុង សហគមន៍ផ្សេង ឬការបំផ្លាញវប្បធម៌របស់ខ្លួនឡើយ” ៕
