ភ្នំពេញ ៖ ព្រះពុទ្ធសាសនាត្រូវបានរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុ ជា ចាត់ទុកថា ជាសាសនារបស់រដ្ឋដែលមានប្រជាជនរដ្ឋកម្ពុជាប្រមាណ ៩០ភាគរយ គោរពប្រតិបត្ដិ។ ពិធិបុណ្យ ដែលមានសារៈ សំខាន់ និងខ្មែរតែងប្រារឰរួមមានមាឃបូជា ពិសាខបូជា អា សាឍបូជា និងបុណ្យបវារណា (ចេញវស្សា) ជាដើម។
បើយោងតាមអត្ថបទរបស់លោក ធម្ម បណ្ឌិត ហេងមណីចិន្ដា នាយកអង្គការពុទ្ធសាសនា ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍បានបង្ហាញថា បុណ្យមាឃបូជាប្រារឰឡើង ដើម្បីរំលឹក ដល់ថ្ងៃ ដែលព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធទ្រង់ប្រកាសបង្កើត ព្រះពុទ្ធសាសនាឡើង ក្នុងលោកនាប្រទេសឥណ្ ឌាកាលពី ៥៨៨ឆ្នាំ មុនគ្រិស្ដសករាជ នាថ្ងៃទី ១៥កើត ខែមាឃ ក្រោយពីការត្រាស់ដឹងរបស់ព្រះអង្គចំនួន៩ខែគត់។ ការបង្កើតព្រះពុទ្ធសាសនា ក្នុងឋានៈជាអង្គការសាសនា មួយនេះ ធ្វើឡើង នៅក្នុងចំណោមព្រះសង្ឃចំនួន ១២៥០អង្គ ជាសមាជិកក្នុងអង្គមហាសន្និបាតមួយ ដែលបាននិមន្ដមកពីគ្រប់ស្រទាប់វណ្ណៈទាំងអស់។ នៅក្នុងមហាសន្និបាតនោះ ព្រះធម្មាសម្ពុទ្ធទ្រង់ បានប្រកាសនូវគោលការណ៍ចំនួន ១១ប្រការ សម្រាប់ឱ្យសមាជិកមហាសន្និបាតទាំងអស់ យកជាវិថីជីវិត និងសម្រាប់ផ្សព្វផ្សាយដល់ជនដទៃទៀត ឱ្យបានយល់ពីពុទ្ធសាសនា។
គោលការណ៍ទាំង ១១នេះមានឈ្មោះជាភាសាបាលីថា “ឱវាទបាដិមោក្ខ” ដែលពុទ្ធសាសនិកជនម្នាក់ៗត្រូវយកមកសិក្សាឱ្យយល់ដឹងនិងអនុវ ត្ដដូចតទៅ៖
១-គោល បំណង ៖ ព្រះពុទ្ធសាសនាក៏ដូចជាគោលបំណងរបស់ពុទ្ធសាសនិកម្នាក់ៗ គឺស្វែងរកនិព្វានដែលប្រែថា សភាវប្រាសចាកទុក្ខមិនមានសេចក្ដី ទុក្ខ មិនមានបញ្ហានៅក្នុងដួងចិត្ដខ្លួន ពាក្យនិព្វាននេះ មានន័យស្មើនឹង “សន្ដិ” ដែលប្រែថា “សេចក្ដីស្ងប់”។ យើងអាចនិយាយថា គោលបំណងរបស់ព្រះពុទ្ធសាសនា គឺការបង្កើតឡើងនូវសន្ដិភាព ក្នុងដួងចិត្ដនេះដែរ ក៏ជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃសន្ដិភាពក្នុងសង្គមដែលខ្លួនរស់នៅផង។ ការកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនា គឺជាការប្រឹងប្រែងដើម្បីបង្កើតសន្ដិភាពដល់ខ្លួន និងចូលរួមចំណែកដល់សន្ដិភាពសង្គម និងពិភពលោក នេះជាកាតព្វកិច្ចដែលពុទ្ធសាសនិកម្នាក់ៗត្រូវប្រឹងប្រែងធ្វើឱ្យ សម្រេច។
២-គោល ដៅ ៖ សន្ដិភាព ឬ និព្វាន មិនមែនកើតឡើងដោយការសុំបន់ស្រន់បួងសួងទេ និងក៏មិនអាចកើតឡើងដោយសារផ្ដល់ឬប្រទានឱ្យ ដោយចិត្ដស្រលាញ់មេត្ដារបស់អាទិទេព ឬព្រះជាម្ចាស់អង្គណាមួយឡើយ សន្ដិភាពនេះ កើតដោយសារការសន្សំរបស់សកម្មភាព៣យ៉ាងគឺ
១-ការ មិនធ្វើអាក្រក់ ការកម្ចាត់អំពើអាក្រក់ និងការពារអំពើអាក្រក់គ្រប់ប្រភេទ មិនឱ្យកើតក្នុងជីវិតរស់នៅទាំងផ្លូវកាយ និងផ្លូវសម្ដី។ ២-ការ ធ្វើអំពើល្អ បង្កើតអំពើល្អ និងរក្សាអំពើល្អឱ្យស្ថិតស្ថេរគង់វង្សក្នុងជីវិតរស់នៅប្រចាំ ថ្ងៃ ទាំងអំពើល្អខាងផ្លូវកាយ និងផ្លូវសម្ដី។ ៣-ពង្រឹង ចិត្ដដែលជាមូលដ្ឋាននៃអំពើដោយកម្ចាត់កិលេស ឬមេរោគដែលតោងចិត្ដឱ្យអស់ទៅរហូតដល់ចិត្ដស្អាតបរិសុទ្ធ មិនមានភាវៈអាក្រក់ស្ថិតនៅ។
៣-លក្ខណៈរបស់ព្រះពុទ្ធសាសនិកជន
១-លក្ខខណ្ឌទី១ ៖ មានការអត់ធ្មត់ក្នុងការធ្វើអំពើល្អ និងកម្ចាត់អំពើអាក្រក់ ២-លក្ខខណ្ឌទី២ ៖ មិនប្រើបាស់អំពើហិង្សាក្នុងការរស់នៅ។ ៣-លក្ខខណ្ឌទី៣ មិនប្រើពាក្យបៀតបៀន និងតិះដៀលអ្នកដទៃ។ ៤-លក្ខខណ្ឌទី៤ ៖ រក្សាសីលរស់នៅក្នុងច្បាប់យកច្បាប់ជាធំ ៥-លក្ខខណ្ឌទី៥ ៖ បរិភោគ ប្រើប្រាស់វត្ថុទាំងឡាយ ដោយសន្សំសំចៃ និងស្គាល់ប្រមាណ។ ៦- លក្ខខណ្ឌទី៦ ៖ ចូលចិត្ដភាពស្ងប់ស្ងាត់ និងបង្កើតបរិយាកាសស្ងប់ស្ងាត់ ៧- លក្ខខណ្ឌទី៧ ៖ មានសេចក្ដីព្យាយាមក្នុងការសម្អាតចិត្ដធ្វើឱ្យចិត្ដមានសមាធិ។
៤-បុណ្យ មាឃបូជា ៖ ថ្ងៃនេះជាថ្ងៃដែលព្រះពុទ្ធអង្គទ្រង់ប្រកាសគោលការណ៍ទាំង ១១ប្រការនេះ សម្រាប់ជាប្រយោជន៍ ដល់បរិស័ទយកទៅប្រើប្រាស់
១-ចំណុច ១ ៖ ក្នុងឋានៈជាបរិស័ទ ការអនុវត្ដតាមប្រការទាំង១១នេះ នឹងនាំទៅរកសន្ដិភាពផ្លូវចិត្ដជាពិតប្រាកដ ២- ចំណុច ២ ៖ ក្នុងឋានៈជាពលរដ្ឋក្នុងសង្គម ដែលមានគោលបំណង និងដៅដូចគ្នា និងការប្រព្រឹត្ដប្រហាក់ប្រហែលគ្នានេះ នឹងអាចនាំមកនូវសន្ដិភាពនិងការអភិ វឌ្ឍន៍ដែលប្រកបដោយនិរន្ដរភាព។ ៣-ចំណុច ៣ ៖ ក្នុងឋានៈជាក្រុមបក្សនៅក្នុងសង្គមឬប្រទេសជាតិមួយដែលព្យាយាម ស្វែងរកឱកាស ដើម្បីរក្សាសន្ដិភាព និងជំរុញដល់ការអភិវឌ្ឍន៍របស់ប្រទេសជាតិតែឯងនោះ ការគោរពតាមគោលការណ៍ទាំង១១ប្រការនេះ នឹងកាត់បន្ថយបាននូវអស្ថិរភាពជម្លោះ និងអំពើហិង្សា ដែលកើតមកពីការប្រកួតប្រជែងគ្នាបាន។ ចំណុច៤ ៖ ក្នុងឋានៈជាអ្នកផ្សាយសាសនា ការប្រព្រឹត្ដទៅតាមគោលការណ៍នេះ នឹងនាំឱ្យមានការយោគយល់ការផ្ដល់កិត្ដិយសដល់គ្នានិងគ្នា និងការរស់នៅជុំគ្នាក្នុងឋានៈជាមនុស្សជាតិបាន បើទោះជាមានសាសនាខុសគ្នាៗក៏ដោយ។ ចំណុច៥ ៖ ជាអន្ដរជាតិការគោរពតាមគោលការណ៍នេះនឹងនាំមកនូវនិរន្ដរភាព របស់មនុស្សជាតិ បរិស្ថានធម្មជាតិ ពិភពសត្វ និងអាកាសធាតុដ៏យូរអង្វែងបាន ដោយមិនបាច់ព្រួយបារម្ភក្នុងការដណ្ដើមគ្នាដើម្បីរស់ឡើយ។
សង្ឃឹម ថា ពុទ្ធបរិស័ទម្នាក់អាចទាញយកប្រយោជន៍បានខ្លះពីថ្ងៃមាឃបូជានេះ និងនាំគ្នាធ្វើបុណ្យរក្សាសីលទាន និងសមាធិសម្អាតចិត្ដរបស់ខ្លួនក្នុងថ្ងៃនេះ ដើម្បីបូជានិងរំលឹកចំពោះគុណព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធដែលព្រះអង្គបាន បង្កើតព្រះពុទ្ធ សាសនាសម្រាប់មាគ៌ាជីវិតដល់ពុទ្ធសាសនិកទាំងអស់គ្នា៕ ប្រភព៖ សារព័ត៌មាននគរវត្ត
