សម័យ​ប្រជុំ​លើក​ទី ៨០ របស់​គណៈកម្មាធិការ​ទទួល​បន្ទុក​ផ្នែក​លុបបំបាត់​ ការ​រើសអើង​ប្រកាន់​ពូជ សាសន៍ នៃ​ក្រុមប្រឹក្សា​សិទ្ធិមនុស្ស ​អង្គការ​សហ ប្រជាជាតិ នៅ​ថ្ងៃ​ទី ២២ ខែ​កុម្ភៈ បាន​ចោទ​សួរ​​របាយការណ៍​របស់​ ប្រទេស​វៀតណាម ស្ដីពី​សិទ្ធិ​សេរី ភាព​នៃ​ក្រុម​ជនជាតិ ដែល​រស់​ នៅ​លើ​ទឹក​ដី​វៀតណាម។ ផ្នែក​ខ្លះ​នៃ​សម័យ​ប្រជុំ​នេះ ដែល​កំពុងប្រ ព្រឹត្ត​ទៅ នៅ​ទីក្រុង​ហ្សឺណែវ ប្រទេស​ស្វីស បាន​ផ្ដោត​លើ​ការ​ទាមទារ​ឱ្យ​ទទួល​ស្គាល់​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​កម្ពុជា​ក្រោម​ជា​ជនជាតិ​ដើម។
គណៈ​ប្រតិភូ​វៀតណាម នៅ​ក្នុង​សម័យ​ប្រជុំ​នោះ បាន​បង្ហាញ​របាយការណ៍ ឆ្នាំ ២០០០-២០០៩ ក្នុង​ការ​អនុវត្តន៍​គោលការណ៍​របស់​គណៈកម្មាធិការ​លុបបំបាត់​ការ​រើសអើង​ប្រកាន់​ពូជសាសន៍ ស្ដី​អំពី​ការ​ធានា​សិទ្ធិ​ជា​សារវន្ត ជា​មូលដ្ឋាន​ទាំងឡាយ ដល់​ក្រុម​ជនជាតិ​ភាគ​តិច នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​វៀតណាម រួម​មាន​ជនជាតិ​ម៉ុង ថៃ ចាម និង​ខ្មែរ​ក្រោម​ជាដើម។
ទាក់ទង​នឹង​ការ​ទាមទារ​របស់​សហព័ន្ធ​ខ្មែរ​កម្ពុជា​ក្រោម ដែល​សុំ​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​វៀតណាម ទទួល​ស្គាល់​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​កម្ពុជា​ក្រោម ជា​ជនជាតិ​ដើម មន្ត្រី​នៃ​គណៈកម្មាធិការ​លុបបំបាត់​ការ​រើសអើង​ប្រកាន់​ពូជសាសន៍ នៃ​ក្រុមប្រឹក្សា​សិទ្ធិមនុស្ស​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ បាន​លើក​យក​មក​ចោទ​សួរ​តំណាង​ប្រទេស​វៀតណាម​ជា​ថ្មី​ទៀត នៅ​ក្នុង​សម័យ​ប្រជុំ​ថ្ងៃ​ទី ២២ ខែ​កុម្ភៈ​នេះ។
សំឡេង៖ «តើ​រដ្ឋាភិបាល (វៀតណាម) អាច​បញ្ជាក់​ឡើង​វិញ នូវ​ជំហរ​របស់​ខ្លួន ក្នុង​ការ​ទទួល​ស្គាល់​ការ​ទាមទារ​របស់​ក្រុម​ជនជាតិ​ដើម​ជា​ច្រើន ដែល​សហគមន៍​តំបន់​ភ្នំ​មួយ​ចំនួន បាន​ព្យាយាម (តស៊ូ​មតិ) ជា​យូរ​មក​ហើយ តាម​រយៈ​អង្គការ​ពុំ​មែន​រដ្ឋាភិបាល​ជា​តំណាង ដូច​ជា ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ក្រោម​ជា​ដើម?»។
ឆ្លើយ​តប​ទៅ​នឹង​ការ​ចោទ​សួរ​នេះ គណៈ​ប្រតិភូ​វៀតណាម បាន​បកស្រាយ​ថា នឹង​កត់ត្រា ដើម្បី​យក​ទៅ​ពិនិត្យ​ពិចារណា​បន្ថែម​ទៀត ជាមួយ​អ្នក​នយោបាយ មន្ត្រី​រដ្ឋាភិបាល អ្នក​វិទ្យាសាស្ត្រ ព្រម​ទាំង​សហគមន៍​ជនជាតិ។
សំឡេង៖ «រឿង​ពូជសាសន៍ ជនជាតិ​ភាគ​តិច និង​រឿង​ជនជាតិ​ដើម​នេះ គឺ​មាន​ឥទ្ធិពល​ប៉ះពាល់​ខ្លាំង​ណាស់ ទៅ​លើ​ស្មារតី និង​ជីវិត​នយោបាយ។ ប៉ុន្តែ ដោយសារ​បញ្ហា ដែល​បន្សល់​ទុក​ពី​សង្គ្រាម ការ​ត្រួតត្រា​រយៈ​ពេល​ដ៏​យូរ​អង្វែង​នៃ​អាណានិគមនិយម បាន​បណ្ដាល​ឱ្យ​ក្រុម​ជនជាតិ​ដើម (ទាំង​នោះ) មាន​ចំនួន​ថយ​ចុះ និង​បាត់បង់​ប្រទេស។ ក្រោយ​ការ​រំដោះ បន្ទាប់​ពី​រួបរួម​គ្នា យើង​បាន​ឈប់​ប្រើ​ពាក្យ «ជនជាតិ​ដើម» រហូត​មក។ ប៉ុន្តែ ក្នុង​សភាពការណ៍​ថ្មី ដូច​ដែល​សមាជិក​គណៈកម្មាធិការ​បាន​ស្នើ​ឡើង​នេះ យើង​នឹង​កត់ត្រា ដើម្បី​យក​ទៅ​ពិនិត្យ​ពិចារណា​បន្ថែម​ទៀត មិនមែន​តែ​ពិភាក្សា​ក្នុង​រង្វង់​អ្នក​នយោបាយ និង​មន្ត្រី​រដ្ឋាភិបាល​នោះ​ទេ គឺ​នឹង​ពិភាក្សា​ជាមួយ​ក្រុម​អ្នក​វិទ្យាសាស្ត្រ​ផង​ដែរ ដើម្បី​ឱ្យ​បាន​ទស្សនៈ​ដ៏​រឹងមាំ ដែល​យើង​អាច​នឹង​យក​ទៅ​ពិភាក្សា​ស្ទង់​មតិ​ជាមួយ​សហគមន៍ ដែល​ពួក​គេ​អាច​ទទួល​យក​បាន ហើយ​នឹង​ដាក់​ជា​ផ្លូវការ»។
កិច្ចប្រជុំ​របស់​គណៈកម្មាធិការ​លុបបំបាត់​ការ​រើសអើង​ប្រកាន់​ពូជសាសន៍ (United Nations Human Rights, Committee on the Elimination of Racial Discrimination-CERD) នៃ​ក្រុម​ប្រឹក្សា​សិទ្ធិមនុស្ស​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ក្នុង​រយៈ​ពេល ២ ឆ្នាំ​ម្ដង ដែល​ជា​ទូទៅ​មាន​រយៈ​ពេល ៣ សប្តាហ៍។
ប្រធាន​សហព័ន្ធ​ខ្មែរ​កម្ពុជា​ក្រោម លោក ថាច់ ង៉ុកថាច់ សំដែង​នូវ​ក្ដី​សង្ឃឹម​ថា ទោះ​បី​ជា​ឆ្នាំ​នេះ មិន​ទាន់​មាន​ការ​ឆ្លើយ​តប​ទទួល​ស្គាល់​ក្តី ក៏​រដ្ឋាភិបាល​វៀតណាម នៅ​តែ​ត្រូវ​លើក​ឡើង​មក​ផ្ដល់​ចំលើយ​ចំពោះ​ការ​ទាមទារ​របស់​ក្រុម​សហគមន៍​ជនជាតិ​ដើម រួម​ទាំង​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ក្រោម​ផង នៅ​ក្នុង​កិច្ចប្រជុំ​លើក​ក្រោយៗ ទៀត។ សហព័ន្ធ​នឹង​តស៊ូ​មតិ​នៅ​ថ្នាក់​អន្តរជាតិ​ជា​បន្ត រហូត​ដល់​មាន​ការ​ទទួល​ស្គាល់​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ក្រោម​ជា​ជនជាតិ​ដើម​ជា​ផ្លូវ​ការ ក្នុង​ថ្ងៃ​ណា​មួយ​នៅ​ពេល​អនាគត។
នៅ​ក្នុង​សម័យ​ប្រជុំ​ថ្ងៃ​ទី ២១ ខែ​កុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០១២៖
សហព័ន្ធ​ខ្មែរ​កម្ពុជា​ក្រោម កំពុង​បន្ត​ការ​តស៊ូ​មតិ នៅ​ឯ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ដើម្បី​ទាមទារ​ឱ្យ​ រដ្ឋាភិបាល​វៀតណាម គោរព​សិទ្ធិ​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ក្រោម ដែល​រស់​នៅ​លើ​ទឹក​ដី​ដើម​កំណើត​របស់​ខ្លួន។
អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ចោទ​សួរ​ទៅ​តំណាង​រដ្ឋាភិបាល​វៀតណាម ចំពោះ​ការ​ចាត់​ទុក​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ក្រោម​ជា​ជនជាតិ​ភាគ​តិច ឬ​ជនជាតិ​ដើម។ទាក់ទង​នឹង​ការ​ទាមទារ​នេះ លោក ថាច់ ង៉ុកថាច់ ប្រធាន​សហព័ន្ធ​ខ្មែរ​កម្ពុជាក្រោម បាន​ឱ្យ​ដឹង​តាម​ទូរស័ព្ទ​ពី​ទីក្រុង​ហ្សឺណែវ​មក​ថា នៅ​ក្នុង​សម័យ​ប្រជុំ​ថ្ងៃ​ទី ២១ ខែ​កុម្ភៈ មន្ត្រី​ជា​ច្រើន​រូប នៃ​គណៈកម្មាធិការ​ទទួល​បន្ទុក​ផ្នែក​លុបបំបាត់​ការ​រើសអើង​ប្រកាន់​ពូជសាសន៍ បាន​ចោទ​សួរ​តំណាង​រដ្ឋាភិបាល​វៀតណាម ថា​តើ​នឹង​ប្រកាន់​ជំហរ​យ៉ាង​ដូច​ម្ដេច?
ស្ត្រី​ជនជាតិ​ស្បែក​ខ្មៅ​ម្នាក់​ទៀត៖ «របាយការណ៍​អ្នក​ឯង និយាយ​អ្វី​សុទ្ធ​តែ​ល្អ​ទាំង​អស់។ ប៉ុន្តែ ខ្ញុំ​ចង់​ដឹង​ជំហរ​រដ្ឋាភិបាល​អ្នក​ឯង តើ​ហៅ​គេ​ជា​ជនជាតិ​ភាគ​តិច ឬ​ជន​ជាតិ​ដើម? ព្រោះ​ម្ដង​ថា ជន​ជាតិ​ភាគ​តិច ម្ដង​ទទួល​ស្គាល់​ក្នុង​សេចក្ដីប្រកាស​របស់​ជនជាតិ​ភាគ​តិច អ្នក​ឯង​ទទួល​ស្គាល់​គេ។ ជំហរ​អ្នក​ឯង​មួយ​ណា បញ្ជាក់​ឱ្យ​ច្បាស់​មើល»។
នៅ​ក្នុង​សម័យ​ប្រជុំ​នោះ តំណាង​រដ្ឋាភិបាល​វៀតណាម បាន​ឡើង​ថ្លែង​រយៈ​ពេល​ជាង​មួយ​ម៉ោង បង្ហាញ​អំពី​ចំណុច​ល្អៗ នៃ​ស្ថានភាព​សិទ្ធិមនុស្ស​របស់​ជនជាតិ​ភាគ​តិច ដែល​រស់​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​វៀតណាម​បច្ចុប្បន្ន។
ក្នុង​របាយការណ៍ ភាគី​វៀតណាម​បាន​បង្ហាញ​ថា ក្រុម​ជនជាតិ​ភាគ​តិច មាន​សិទ្ធិ​រក្សា​អត្តសញ្ញាណ​ដើម​របស់​ខ្លួន ដោយ​អាច​ប្រើប្រាស់​ភាសា អក្សរ សំលៀកបំពាក់ និង​ប្រពៃណី​ជំនឿ​សាសនា របស់​ខ្លួន។ រដ្ឋាភិបាល​វៀតណាម បាន​ផ្ដល់​សិទ្ធិ​អប់រំ​សិក្សា​រហូត​ដល់​ថ្នាក់​ឧត្ដម ផ្ដល់​សេវា​សុខាភិបាល និង​បាន​លើក​កំពស់​សិទ្ធិ​ស្ត្រី នៃ​ក្រុម​ជនជាតិ​ភាគ​តិច ឱ្យ​បាន​ចូលរួម​ទទួល​តំណែង​នៅ​ក្នុង​រដ្ឋាភិបាល​ជាដើម។
លោក ថាច់ ង៉ុកថាច់ ប្រធាន​សហព័ន្ធ​ខ្មែរ​កម្ពុជាក្រោម បាន​ឱ្យ​ដឹង​បន្ថែម​ទៀត​អំពី​ការ​លើក​ឡើង​របស់​គណៈកម្មាធិការ​ទទួល​បន្ទុក​ផ្នែក​លុបបំបាត់​ការ​រើសអើង​ប្រកាន់​ពូជសាសន៍ នៃ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ចំពោះ​បញ្ហា​ថា តើ​នរណា​ជា​អ្នក​សម្រេច​ក្នុង​ការ​កំណត់​ក្រុម​ជនជាតិ ឬ​ជនជាតិ​ដើម។
សំឡេង​លោក​ម្នាក់​ទៀត៖ «បើ​មែនទែន​ទៅ អ្នក​ឯង​ហៅ​គេ​ជនជាតិ​ភាគ​តិច ឬ​ជនជាតិ​ដើម​នោះ មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល​ទេ គឺ​ជនជាតិ​ហ្នឹង​ខ្លួន​ឯង។ បើ​គេ​ថា គេ​ជា​ជនជាតិ​ភាគ​តិច អ្នក​ឯង​ត្រូវ​តែ​គោរព​គេ។ បើ​គេ​ថា គេ​ជន​ជាតិ​ដើម អ្នក​ឯង​ត្រូវ​តែ​ឱ្យ​គេ​ថា​ជនជាតិ​ដើម ព្រោះ​គេ​មាន​មូលហេតុ មាន​មូលដ្ឋាន​របស់​គេ។ តាម​ពួក​ខ្ញុំ​ដឹង អ្នក​ឯង​ប្រាប់​ខ្ញុំ​ថា ជនជាតិ​ភាគ​តិច​ហ្នឹង​មាន​ដល់​ទៅ ៥៣ ក្រៅ​ពី​ជនជាតិ​ចិន។ តាម​ប្រវត្តិសាស្ត្រ គឺ​ជនជាតិ​ហ្នឹង​គេ​រស់​នៅ​ទី​នោះ រាប់ពាន់​ឆ្នាំ​មក​ហើយ។ ដូច្នេះ អ្នក​ឯង​ត្រូវ​សួរ​គេ ឱ្យ​គេ​ជា​អ្នក​សម្រេច មិនមែន​អ្នក​ឯង​ជា​អ្នក​សម្រេច​ទេ»។
នៅ​ថ្ងៃ​ទី ២២ ខែ​កុម្ភៈ សម័យ​ប្រជុំ​ផ្ដល់​ឱកាស​ដល់​តំណាង​រដ្ឋាភិបាល​វៀតណាម ដើម្បី​បកស្រាយ​ឆ្លើយ​តប​ទៅ​គណៈកម្មាធិការ និង​តំណាង​សហព័ន្ធ​ខ្មែរ​កម្ពុជា​ក្រោម។ ចំពោះ​សំណួរ​ទាំង​នេះ ព្រម​ទាំង​សំណើ​ផ្សេង​ទៀត នៃ​ក្រុម​អង្គការ​ពុំ​មែន​រដ្ឋាភិបាល ជុំវិញ​សិទ្ធិមនុស្ស សិទ្ធិ​គោរព​ជំនឿ​សាសនា និង​ប្រពៃណី​របស់​ជន​ជាតិ​ម៉ុងតាញ៉ា ជនជាតិ​ចាម និង​ជនជាតិ​ដើម​ខ្មែរ​ក្រោម ដែល​កំពុង​រស់​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​វៀតណាម៕ ប្រភពព័ត៌មាន៖ វិទ្យុអាស៊ីសេរី